Διαρροές για επικείμενα μέτρα της Γερμανίας κατά της Κίνας στον τεχνολογικό τομέα δημοσίευσε το Bloomberg την προηγούμενη εβδομάδα, προκαλώντας μπαράζ δημοσιευμάτων για την κατάσταση των διμερών σχέσεων Βερολίνου – Πεκίνου και ΕΕ – Κίνας, λίγο μετά την συνάντηση Μακρόν – φον ντερ Λάιεν με τον Σι Ζινπίνγκ.
Σκληρή γραμμή με σχέδιο απαγόρευσης χημικών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ημιαγωγών, διαρρέει ότι προετοιμάζεται να υιοθετήσει το Βερολίνο απέναντι στο Πεκίνο. Η στάση όμως αυτή δεν είναι σπασμωδική.
Επισήμως, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς εντάσσει τη στρατηγική αυτή στον ευρύτερο σχεδιασμό για τη στρατηγική αυτονομία της χώρας και της ΕΕ κα τον περιορισμό των υπέρμετρων εξαρτήσεων. Στην πραγματικότητα η κατάσταση είναι πολύ πιο σύνθετη, καθώς συνδέεται με την επίσκεψη Μακρόν – φον ντερ Λάιεν στην Κίνα, την διακήρυξη της στρατηγικής συνεργασίας Κίνας – Ρωσίας από τους Σι και Πούτιν και την προσπάθεια να ενισχύσουν Γερμανία και ΕΕ τον ρόλο τους, ανακόπτοντας την προσπάθεια δημιουργίας αμερικανικο-κινεζικής πόλωσης.
Ακόμα όμως
Η Γερμανία βρίσκεται σε συνομιλίες για τον περιορισμό των εξαγωγών χημικών στην Κίνα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ημιαγωγών, καθώς το Βερολίνο εντείνει τις προσπάθειες για να μειώσει την οικονομική του έκθεση στη χώρα.
Η πρόταση αποτελεί μέρος ενός πακέτου μέτρων που συζητά η κυβέρνηση του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, τα οποία θα περιόριζαν την πρόσβαση της Κίνας σε αγαθά και υπηρεσίες που απαιτούνται για την παραγωγή προηγμένων ημιαγωγών, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Εάν εφαρμοστεί, ένα τέτοιο βήμα θα περιόριζε γερμανικές εταιρίες όπως η Merck KGaA και η BASF SE από το να πωλούν ορισμένα από τα χημικά τους ημιαγωγών στην Κίνα, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg.
Ο Scholz έχει υιοθετήσει μια πιο επιθετική προσέγγιση στο Πεκίνο, καθώς προσπαθεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ της υποστήριξης των μαζικών οικονομικών συμφερόντων της Γερμανίας στην Κίνα με ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επίσης, οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Κίνας έχουν ξεφτίσει, ιδιαίτερα αφού ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διακήρυξαν μια φιλία «χωρίς όρια» εβδομάδες πριν από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομίας αρνήθηκε να σχολιάσει.
Οι έως τώρα εξελίξεις, πάντως, δεν έχουν επηρεάσει τις μετοχές των δύο μεγαλύτερων παραγωγών χημικών υγρών για την παραγωγή επεξεργαστών στη Γερμανία, της Merck και της BASF. Μάλιστα, η Merck ενισχύεται, ενώ η BASF υποχωρεί μεν αλλά λόγω αποκοπής μερίσματος δε.
Πιέσεις για αποκλεισμό της Κίνας
Ο Scholz και ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ έρχονται σε στενή επαφή για το θέμα με τους ευρωπαίους συμμάχους και τις ΗΠΑ, οι οποίες πιέζουν για παγκόσμιο αποκλεισμό της πρόσβασης της Κίνας σε βασικές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών.
Αξιωματούχοι στο Βερολίνο δήλωσαν ότι δεν υπάρχει πίεση από την Ουάσιγκτον για το θέμα, αλλά μάλλον έντονη επιθυμία για συνεργασία στην κατεύθυνση της ευθυγράμμισης απέναντι την Κίνα.
Οι ημιαγωγοί αποτελούν βασικό μέρος της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, που βρίσκεται σε όλα, από αυτοκίνητα και smartphone μέχρι ψυγεία και τα υλικά και οι μηχανές που χρειάζονται για την παραγωγή τους είναι συχνά δύσκολο να αποκτηθούν.
Ο στραγγαλισμός μιας ήδη περιορισμένης γραμμής εφοδιασμού θα μπορούσε να εμποδίσει την ικανότητα της Κίνας να προωθήσει τη δική της βιομηχανία.
Οι συνομιλίες εντός του κυβερνώντος συνασπισμού για τέτοιους ελέγχους εξαγωγών βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και οι αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι οποιαδήποτε τέτοια απόφαση θα μπορούσε να βλάψει τους επιχειρηματικούς δεσμούς με την Κίνα, η οποία έχει γίνει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας.
Η εφαρμογή
Ο Χάμπεκ, ο οποίος είναι και αντικαγκελάριος, έχει συμβουλεύσει τους αξιωματούχους του τμήματός του να εργαστούν σε μια εργαλειοθήκη μέτρων για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας της Γερμανίας σε ορισμένους τομείς και τη μείωση των μονόπλευρων εξαρτήσεων από την Κίνα. Η ιδέα της επιβολής ελέγχων στις εξαγωγές στα χημικά τσιπ είναι μέρος αυτών των συζητήσεων.
Ο πιο γρήγορος και πιο πρακτικός τρόπος για την εφαρμογή τέτοιων ελέγχων εξαγωγών θα ήταν να τεθούν τα αντίστοιχα αγαθά και υπηρεσίες στον εθνικό κατάλογο διπλής χρήσης της Γερμανίας, είπε ένας από τους ανθρώπους, προσθέτοντας ότι άλλες προσεγγίσεις μέσω διεθνών καταλόγων και συνθηκών πιθανότατα θα χρειάζονταν πολύ χρόνο.
Οι έλεγχοι των εξαγωγών περιορίζουν το εμπόριο αγαθών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό πλαίσιο. Στόχος τέτοιων καταλόγων διπλής χρήσης είναι να αποτραπεί η ανάπτυξη και η διάδοση χημικών, βιολογικών και πυρηνικών όπλων καθώς και η κρυφή παραγωγή συμβατικών στρατιωτικών όπλων.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, υπήρξε ένταση μεταξύ της υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Ανναλένα Μπέρμποκ και με τον Κινέζο ομόλογό της Qin Gang, όταν -κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Πεκίνο- η Γερμανίδα ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η αποσταθεροποίηση της Ταϊβάν θα ήταν ένα «σενάριο φρίκης».
Τόσο η Baerbock, όσο και ο Habeck βοηθούν τον Scholz να διαμορφώσει μια νέα στρατηγική ασφάλειας που έχει σκοπό να μειώσει την εξάρτηση από την Κίνα και να προστατεύσει κρίσιμες υποδομές από υβριδικές επιθέσεις.
Σχηματίζεται μέτωπο
Η Ολλανδία συμφώνησε τον περασμένο μήνα να συμμετάσχει στην προσπάθεια των ΗΠΑ να περιορίσουν τις εξαγωγές τεχνολογίας τσιπ στην Κίνα. Τα νέα μέτρα θα περιορίσουν τις εξαγωγές των προϊόντων λιθογραφίας εμβάπτισης DUV της ASML, προσθέτοντας στους περιορισμούς που υπάρχουν ήδη για τις πιο σύγχρονες μηχανές λιθογραφίας, που είναι κρίσιμες για την παραγωγή των πιο προηγμένων τσιπ στον κόσμο. Οι κανόνες αναμένεται να δημοσιευτούν πριν από το καλοκαίρι.
Τα χημικά στο επίκεντρο
Ενώ η Γερμανία δεν διαθέτει προηγμένες τεχνολογίες κατασκευής τσιπ, η Merck και η BASF παρέχουν σε εταιρίες σε όλο τον κόσμο κρίσιμα χημικά που απαιτούνται για την κατασκευή ημιαγωγών.
Τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες της Merck βρίσκονται σχεδόν σε κάθε τσιπ στον κόσμο, ενώ η BASF είναι ηγέτης της αγοράς στην Ευρώπη και την Ασία, όπου κατοικούν οι σημαντικότεροι κατασκευαστές τσιπ με σύμβαση στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Taiwan Semiconductor Manufacturing Co.
Χωρίς προμήθειες από τη Merck και τη BASF, η Κίνα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει περισσότερες προκλήσεις στην ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών τσιπ και ακόμη και οι δυνατότητές της να κατασκευάζει ημιαγωγούς θα μπορούσαν να επηρεαστούν.
Ο Xi, στην προσπάθεια ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας και αυτονομίας ενεργοποίησε ένα σοβιετικό σύστημα «ενιαίας χώρας» για να ενθαρρύνει κρατικές επιχειρήσεις, ερευνητικά ινστιτούτα και ιδιωτικές εταιρείες να δημιουργήσουν τεχνολογίες που μπορούν να αντικαταστήσουν τις ξένες εισαγωγές εν μέσω των προσπαθειών των ΗΠΑ να περιορίσουν την τεχνολογική άνοδο της Κίνας, αλλά η βιομηχανία τσιπ της χώρας εξακολουθεί να καθυστερεί χρόνια πίσω από την TSMC και τη Samsung Electronics Co.
Περισσότερα χαρτιά στο τραπέζι
Ωστόσο, ακόμα δεν υπάρχουν ειλημμένες αποφάσεις, καθώς την ίδια στιγμή ο Scholz εξετάζει αυτούς τους περιορισμούς, επιδιώκει επίσης να διατηρήσει ανοιχτές σχέσεις με το Πεκίνο. Ο καγκελάριος κάλεσε τον Κινέζο πρωθυπουργό Li Qiang για συνομιλίες στο Βερολίνο στις 20 Ιουνίου, στην τελευταία του προσπάθεια να αμβλύνει τις εντάσεις μεταξύ της Ευρώπης και της κυβέρνησης στο Πεκίνο.
Στις συνομιλίες, ο Scholz θέλει να μετρήσει την ετοιμότητα της Κίνας να είναι εποικοδομητικός εταίρος σε προκλήσεις, όπως η προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θέτοντας κόκκινες γραμμές για τυχόν αλλαγές στο status quo στην Ταϊβάν, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τα σχέδια.
Η Γερμανία είναι αποφασισμένη να περιορίσει το κινεζικό αποτύπωμα στην οικονομία της, ενισχύοντας παράλληλα τη στρατηγική αυτονομία της, αποδεικνύοντας ότι έλαβε το μάθημα από τον αντίκτυπο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Βέβαια, πρόκειται για Μαραθώνιο και όχι για αγώνα ταχύτητας, με τον Σολτς συχνά να ξεκαθαρίζει ότιι δεν επιδιώκει την οικονομική απεξάρτηση από την από την Κίνα εν μία νυκτί και αντ’ αυτού υποστηρίζει μια πολιτική σταδιακής απαγκίστρωσης, που σημαίνει ενεργή μείωση της έκθεσης της Γερμανίας στην κινεζική αγορά τα επόμενα χρόνια.
