Σκανδαλώδεις διαστάσεις προσλαμβάνει ο εκτοπισμός ενοικιαστών από το κέντρο της Αθήνας κα τα νότια προάστια, που προκαλεί η μαζική εισροή ξένων επενδυτών μέσω του προγράμματος της Golden Visa. Παρά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για αύξηση του ορίου και εξαίρεση περιοχών, η κυβέρνηση έδωσε παράταση στο υφιστάμενο, ενώ την ίδια στιγμή άλλες χώρες τερματίζουν εντελώς την πολιτική αυτή.
Σε διεθνή σκιώδη επενδυτικό προορισμό για σκιώδεις και αντιπαραγωγικές επενδύσεις μετατρέπεται η Ελλάδα, καθώς η κυβέρνηση διατηρεί σε ισχύ το αμφισβητούμενο πρόγραμμα Golden Visa, τη στιγμή που οι περισσότερες χώρες της ΕΕ με αντίστοιχου επιπέδου προγράμματα τα έχουν… διακόψει.
Ενώ τα σκάνδαλα και δευτερογενείς επιπτώσεις από τη χορήγηση επενδυτικών αδειών παραμονής σε χώρες της ΕΕ έχουν πλήξει όλες σχεδόν τις χώρες -της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης-, η ελληνική κυβέρνηση επιμένει να επιζητά Άμεσες Ξένες Επενδύσεις από ξένους με το πρόγραμμα Golden Visa.
Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να παίξουν ρόλο και στις εκλογές, εντείνοντας τον ταξικό χαρακτήρα της ψήφου, καθώς η μεσαία τάξη που αποτελεί τον βασικό κορμό των κατοίκων στο κέντρο και τα νότια προάστια, πλήττεται βάναυσα με αντίκτυπο στο βιοτικό της επίπεδο.
Παράταση στο πρόγραμμα
Ειδικότερα, η ελληνική κυβέρνηση δίνει τρίμηνη παράταση -όσο αναμένεται να διαρκέσει η εκλογική περίοδος- σε επενδυτές τρίτων χωρών εκτός Ε.Ε. ώστε να «κλειδώσουν» συμφωνίες για την απόκτηση ακινήτων στη μειωμένη τιμή των 250.000 ευρώ. Σε αντάλλαγμα, παρέχεται η πολυπόθητη άδεια παραμονής. Ακολούθως, το ελάχιστο κόστος θα αυξηθεί σε 500.000 ευρώ.
Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι τα προγράμματα golden visa έχουν προκαλέσει πολλαπλές αντιδράσεις:
- Έγιναν επίκεντρο σκανδάλων διαφθοράς,
- άλλαξαν την υφή και οπτική της Ευρώπης, καθώς τη στιγμή που χτίζει τείχη στα σύνορά της για να απομακρύνει τους κατατρεγμένους, υποδέχεται χωρίς κριτήρια αμφιβόλου ποιότητας επενδυτές και άγνωστης προέλευσης κεφάλαια, που σε αρκετές περιπτώσεις αποδείχθηκαν ακόμη και αιματοβαμμένα.
- Η τεράστια εισροή κεφαλαίων με κατεύθυνση το οικιστικό real estate δημιούργησε συνθήκες ασφυξίας για τη μεσαία τάξη, καθώς ακρίβυναν τα ενοίκια, ακίνητα μένουν κλειστά για χρόνια και επιβάλλεται με βίαιο τρόπο η εσωτερική μετακίνηση σε περιοχές εκτός τόπου εργασίας, για πολλές οικογένειας, με αποτέλεσμα να υποβιβάζεται η ποιότητα διαβίωσης.
- Από οικονομικής πλευράς, μπορεί να προσελκύουν Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, αυτές όμως κατευθύνονται στο οικιστικό real esate και δεν παράγουν αποτέλεσμα, ούτε στην αγορά εργασίας, ούτε σε δημοσιονομικό επίπεδο. Συνδυαστικά μάλιστα, ο αντίκτυπος είναι κυρίως αρνητικός στην κοινωνία.
Auditor’s note: Το σκάνδαλο που θα μπορεί να κρίνει τις εκλογές
Το Crisis Monitor έχει εγκαίρως και κατ επανάληψη επισημάνει τα προβλήματα που δημιουργεί το φθηνό πρόγραμμα Golden Visa στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, ενώ αντίστοιχα θέματα έχουν αναδείξει και διεθνή media όπως οι FT και το Bloomberg.Το θέμα αυτό έχει τραβήξει πολλές φορές τα φώτα της δημοσιότητας: Στην Κύπρο προκλήθηκε έρευνα και υποβλήθηκαν μαζικές παραιτήσεις, το ίδιο συνέβη στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, ενώ στο επίκεντρο έρευνας της ΕΕ τέθηκαν Ελλάδα, Μάλτα και Κύπρος.
Βέβαια, το πρόγραμμα δεν ήταν έμπνευσης της τωρινής κυβέρνησης, αλλά έρχεται από την προηγούμενη, η οποία το υπερασπίστηκε μέχρι τέλους, παρά τους σημαντικούς κοινωνικούς κλυδωνισμούς που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί.
Το πρόβλημα αυτό, σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό και την επιμονή του στα τρόφιμα, δημιουργεί μια πρέσα που εξαντλεί τη μεσαία τάξη, γεγονός που θα μπορούσε να έχει καταλυτικό αντίκτυπο στις εκλογές…
Πρόβλημα στο Real Esate
Η Καθημερινή, σε πρόσφατο δημοσίευμά της επισημαίνει ότι στην αγορά επικρατεί «φρενίτιδα» αγοραπωλησιών, καθώς οι επενδυτές προσπαθούν να προλάβουν τις σχετικές προθεσμίες. Η κατάσταση αυτή έχει διαμορφωθεί ουσιαστικά από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, λίγο μετά την αναφορά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στη ΔΕΘ που είχε προηγηθεί, για διπλασιασμό του ορίου επένδυσης για τη χορήγηση άδειας παραμονής.
Τα στοιχεία αποτυπώνονται και στα επίσημα νούμερα που δημοσιεύει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Από τον Οκτώβριο του 2022 μέχρι και τον φετινό Φεβρουάριο έχουν υποβληθεί 3.782 αιτήματα έκδοσης άδειας παραμονής από επενδυτές.
Πρόκειται για ένα σημαντικά αυξημένο μέγεθος δεδομένου ότι από τον Φεβρουάριο 2022 έως τον Φεβρουάριο 2023 ο αντίστοιχος αριθμός αιτήσεων διαμορφώνεται σε 5.479. Εν ολίγοις, το 70% των αιτήσεων αυτού του χρονικού διαστήματος υποβλήθηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε μηνών, δείγμα της δυναμικής που έχει δημιουργηθεί πλέον στην αγορά. Μόνο κατά τη διάρκεια του φετινού πρώτου διμήνου υποβλήθηκαν 1.446 νέα αιτήματα έκδοσης άδειας μόνιμου επενδυτή, αριθμός που είναι κατά 252% υψηλότερος σε ετήσια βάση, όταν το αντίστοιχο νούμερο πέρυσι είχε αγγίξει τα 411 αιτήματα. Επίσης, κατά την ίδια περίοδο, οι υπηρεσίες του υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής εξέδωσαν 574 νέες άδειες, αριθμός που είναι 101% υψηλότερος από πέρυσι.
Μεγαλύτεροι… επενδυτές οι Κινέζοι
Όπως αναφέρει η “Καθημερινή” από την έναρξη ισχύος του προγράμματος «χρυσή βίζα» και μέχρι σήμερα, οι Κινέζοι αποτελούν την πολυπληθέστερη κατηγορία αγοραστών. Οι επενδυτές από την Κίνα έχουν σήμερα 6.314 άδειες, αριθμός που αποτελεί το 62,5% του συνόλου. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι Τούρκοι επενδυτές, οι οποίοι διαθέτουν 664 άδειες και μερίδιο της τάξεως του 6,6%, ενώ έπονται οι επενδυτές από τον Λίβανο, που διαθέτουν 460 άδειες, ή το 4,6% του συνόλου.
Οι Λιβανέζοι έχουν πλέον ξεπεράσει τους Ρώσους, οι οποίοι έχουν αποκλειστεί από την απόκτηση νέων αδειών ήδη από τον περυσινό Φεβρουάριο. Σήμερα βρίσκονται στην τέταρτη θέση της σχετικής λίστας με 389 άδειες και το 3,8% του συνόλου.
Ελλάδα: Η τελευταία ανοιχτή πόρτα
Ενας επιπλέον λόγος που η Ελλάδα αποτελεί πλέον βασικό προορισμό των ξένων επενδυτών που ενδιαφέρονται για τη λήψη άδειας παραμονής είναι η διακοπή άλλων δημοφιλών προγραμμάτων, όπως εκείνα της Πορτογαλίας και της Κύπρου, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών.
Μάλιστα, όπως αναφέρει σχετική έρευνα της βρετανικής εταιρείας επενδυτικής μετανάστευσης Astons, μόνο κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα οι διαδικτυακές αναζητήσεις για το ελληνικό πρόγραμμα αυξήθηκαν κατά 75,2%. Πρόκειται ακριβώς για το διάστημα κατά το οποίο καταργήθηκε το αντίστοιχο πρόγραμμα της Πορτογαλίας, καταγράφοντας πτώση της τάξεως του 18,7% σε ό,τι αφορά τις διαδικτυακές αναζητήσεις.
Η δεύτερη μεγάλη αύξηση της ζήτησης αφορά το πρόγραμμα της Ισπανίας, το οποίο όμως επίσης βρίσκεται ενώπιον πιθανούς κατάργησης. Υπενθυμίζεται ότι το ελάχιστο όριο επένδυσης στην Ισπανία διαμορφώνεται σε 500.000 ευρώ. Μεγάλη πτώση κατά 59,2% σημειώνει επίσης και το αντίστοιχο πρόγραμμα επενδυτικής μετανάστευσης της Μάλτας, το τελευταίο που δίνει τη δυνατότητα εξασφάλισης διαβατηρίου.
Έρχονται και Αμερικανοί
Σύμφωνα με έτερη ανάλυση της Astons, η κατάργηση του προγράμματος στην Πορτογαλία θα έχει άλλο ένα όφελος για την Ελλάδα, καθώς εκτιμάται ότι θα στρέψει προς τα καθ’ ημάς το μεγαλύτερο μέρος των Αμερικανών επενδυτών που ενδιαφέρονται να εξασφαλίσουν άδεια παραμονής και μέχρι πρότινος επέλεγαν, ως επί το πλείστον, τη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου.
Άλλη ανάλυση αναφέρει ότι μετά την υγειονομική κρίση έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των Αμερικανών επενδυτών που επιλέγουν να αποχωρήσουν από τις ΗΠΑ. Το 2020, ο αριθμός αυτός ανήλθε σε 6.705, όντας 224% υψηλότερος από το 2019, ενώ το 2022 σημειώθηκε και νέα αύξηση κατά 18%. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα και η αγορά ακινήτων της αναμένεται να αποτελέσουν βασικό προορισμό και για Αμερικανούς επενδυτές. Το 2021 η Ελλάδα αποτέλεσε την τρίτη δημοφιλέστερη χώρα (με βάση τις αιτήσεις για άδεια παραμονής) για τους επενδυτές από τις ΗΠΑ. Οι 42 αιτήσεις που κατατέθηκαν σηματοδοτούν μια αύξηση της τάξεως του 740% σε σχέση με τις μόλις πέντε αιτήσεις που είχαν υποβληθεί το 2020.
Τα στοιχεία
- 252% αυξήθηκαν τα αιτήματα έκδοσης άδειας μόνιμου επενδυτή κατά το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου.
- 1.446 νέα αιτήματα έναντι 411 αιτημάτων το αντίστοιχο δίμηνο του 2022.
- 574 άδειες εκδόθηκαν το πρώτο δίμηνο, 101% περισσότερες από πέρυσι.
- 5.479 αιτήσεις χορήγησης άδειας έχουν υποβληθεί από τον Φεβρουάριο 2022 έως τον Φεβρουάριο 2023.
- 1.918 άδειες εκδόθηκαν το ίδιο διάστημα και εκκρεμούν επιπλέον 3.548 άδειες.
Ράλι τιμών σε Κέντρο και Νότια
Ο αποκλεισμός του κέντρου της Αθήνας αλλά και των νοτίων προαστίων από τη δυνατότητα απόκτησης ακινήτου, μέσω του προγράμματος «χρυσή βίζα», έχει πυροδοτήσει φρενίτιδα αγοραστικού ενδιαφέροντος μεταξύ των ξένων επενδυτών.
Ιδίως στις συνοικίες του κέντρου, όπου στο άμεσο μέλλον δεν θα είναι εφικτή η εύρεση κατοικιών αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, πολύ κοντά στην Ακρόπολη και εντός του ιστορικού κέντρου, αυτήν την περίοδο καταγράφεται μεγάλος αριθμός συναλλαγών.
Η κατάσταση αυτή έχει γεννήσει πληθωριστικές τάσεις στις ζητούμενες τιμές πώλησης, ανεβάζοντας προς τα πάνω και δη στο όριο των 250.000 ευρώ ακίνητα που σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να πωλούνταν ακόμα και στο 50% της τιμής αυτής. Ασφαλώς, ακόμα κι έτσι, οι ξένοι επενδυτές θέτουν κάποιες ελάχιστες απαιτήσεις, όπως η εγγύτητα με την Ακρόπολη, ή σταθμούς ΗΣΑΠ και μετρό που να απέχουν 1-2 στάσεις από τα τουριστικά αξιοθέατα. Επίσης, ζητούν ακίνητα πλήρως ανακαινισμένα, ή ακόμα και επιπλωμένα, που να είναι κατάλληλα να αποδώσουν σημαντικό εισόδημα, κυρίως μέσω των ψηφιακών πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης.
