Το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται στο χρηματοπιστωτικό τομέα λόγω του υψηλού πληθωρισμού, των αυξήσεων στα επιτόκια, της χαμηλής ανεργίας και των αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων, σκιαγραφεί έκθεση της Boston Consulting Group. Η έρευνα επισημαίνει τις προκλήσεις που αναδύονται και αναφέρει ότι οι τράπεζες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν αυξημένα, κόστη, προβλέψεις και ρίσκα.
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιμετωπίζουν και πάλι μια περίοδο μεταβλητότητας και σημαντικών προκλήσεων, όπως απέδειξε η χρεοκοπία της Silicon Valley Bank και η επέκταση της στην ευρωπαϊκή αγορά με την κρίση ρευστότητας στην Credit Suisse.
Η νέα μελέτη της BCG με τίτλο: «Η άμυνα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε μια νέα σειρά προκλήσεων», εξετάζει τους τρόπους θωράκισης των τραπεζών προκειμένου να διασφαλίσουν τόσο την επιχειρησιακή τους αριστεία, όσο και την οργανική δημιουργία νέων κεφαλαίων στη νέα αυτή πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, παρότι οι τράπεζες βίωσαν μια περίοδο αυξημένης κερδοφορίας λόγω των υψηλών επιτοκίων, οι επόμενοι μήνες προβλέπεται να φέρουν νέες προκλήσεις, καθώς οι πρόσφατες τάσεις αναμένεται να αναστραφούν.
Η μελέτη σημειώνει ότι παρά τη σταθερή βελτίωση της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών τραπεζών το 2022, λόγω της αύξησης του καθαρού εισοδήματος από τα υψηλότερα επιτόκια, οι συνολικές λειτουργικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1,6% κατά μέσο όρο το 2022, ύστερα από συνεχείς μειώσεις επί σειρά ετών. Οι αυξήσεις αποδίδονται κυρίως στις δαπάνες προσωπικού, οι οποίες συνδέονται με τον υψηλό πληθωρισμό, αλλά εμφανίζονται με μια καθυστέρηση σε σχέση με τα έσοδα στα οικονομικά αποτελέσματα.
Πολλές τράπεζες, παρά το γεγονός ότι έχουν επιτύχει αξιόπιστα αποτελέσματα με προγράμματα περικοπής δαπανών σε λιγότερο δύσκολες περιόδους, θα βρεθούν αντιμέτωπες με συνεχή εμπόδια κάτω από σενάρια υψηλής πίεσης. Ένα βασικό παράδειγμα είναι η κρίση του COVID-19, όταν άπαντες διαπίστωναν ότι δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένοι. Η τρέχουσα κατάσταση προσφέρει μια ευκαιρία να διδαχθούμε από την προηγούμενη κρίση.
Έχοντας αναλύσει πολυάριθμες προσπάθειες μείωσης του κόστους που πραγματοποιήθηκαν από τις τράπεζες, η BCG εκτιμά ότι υπάρχουν τέσσερις μοχλοί που μπορούν να αναπτύξουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όχι μόνο για να αντιμετωπίσουν ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού αλλά και για να ευδοκιμήσουν και να προσφέρει σταθερή αριστεία κόστους. Αυτοί οι μοχλοί είναι:
- απλοποίηση,
- ταχεία ψηφιοποίηση,
- ευέλικτα μοντέλα παράδοσης και
- αποτελεσματικές προμήθειες.
Ο αντίκτυπος του πληθωρισμού τώρα φαίνεται
Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού μόλις άρχισαν να εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις των τραπεζών παγκοσμίως. Δεδομένης της φυσικής υστέρησης στην αύξηση του κόστους εργασίας μετά την αύξηση των τιμών καταναλωτή, αυτά τα αποτελέσματα θα είναι πιο ορατά τους επόμενους μήνες. Ακόμα κι αν ο συνολικός πληθωρισμός ομαλοποιηθεί —υπό ένα αισιόδοξο σενάριο — οι μισθοί πιθανότατα θα παραμείνουν σε άνοδο, και η ανεργία, που παραμένει σε ιστορικά χαμηλά, θα εντείνει στις πιέσεις στους μισθούς καθώς οι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διέρχονται οξύ ανταγωνισμό για την προσέλκυση ταλέντων.
Έρχεται μεγάλη αύξηση προβλέψεων
Πέραν των λειτουργικών δαπανών, οι προβλέψεις δανείων αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά με την ενδεχόμενη αύξηση του επιτοκίου καταθέσεων της ΕΚΤ, που αναμένεται να οδηγήσει σε μια νέα γενιά δυσκολιών στην αποπληρωμή χρεών.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, το καθεστώς χαμηλών επιτοκίων ασκούσε συνεχή πίεση στα περιθώρια κέρδους, με αποτέλεσμα πολλές τράπεζες να επιβραδύνουν σταδιακά την προσπάθεια μετασχηματισμού τους, προερχόμενες από μια συνεχή προσπάθεια περιορισμού των δαπανών.
«Ωστόσο, η προσήλωση στον εξορθολογισμό των δαπανών δεν μπορεί παρά να είναι συνεχής», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της BCG στην Ελλάδα, Βασίλης Αντωνιάδης, ο οποίος συνυπογράφει τη μελέτη. «Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τράπεζες έχουν επιδείξει κατά καιρούς γρήγορα αντανακλαστικά στη μείωση των δαπανών τους σε εποχές υπερπληθωρισμού με διάφορα παραδείγματα ιστορικά, όπως έγινε στην Αμερική κατά το υψηλό πληθωριστικό περιβάλλον τη δεκαετία του 1980, που οι τράπεζες προχώρησαν στην καινοτόμο για την εποχή εισαγωγή των ATMs και στις συγχωνεύσεις καταστημάτων του δικτύου σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα».
«Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να επιστρατεύσουν σήμερα τέσσερα βασικά μέσα θωράκισης προκειμένου όχι μόνο να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον υψηλής πληθωριστικής πίεσης, αλλά και να διασφαλίσουν την επιχειρησιακή τους αριστεία. Οι πυλώνες αυτοί είναι η απλοποίηση των διαδικασιών και της οργάνωσης με χρήση μεθόδων όπως η μηδενική βάση προϋπολογισμού, η επιταχυνόμενη ψηφιοποίηση τόσο των διεπαφών με τους πελάτες και τους υπαλλήλους όσο και των IT υποδομών, τα ευέλικτα μοντέλα παροχής υπηρεσιών και η αποτελεσματική διαχείριση των προμηθευτών.»
Ευκαιρίες
Η μελέτη καταλήγει ότι η νέα πραγματικότητα δημιουργεί ευκαιρίες για τις τράπεζες να χρησιμοποιήσουν ένα νέο οπλοστάσιο, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τάσεις που περιλαμβάνουν την αλλαγή του χαρακτήρα της παγκοσμιοποίησης, την βελτίωση της ποιότητας της τεχνητής νοημοσύνης (AI), τη μεταβολή των προσδοκιών των εργαζομένων ως προς τα υβριδικά μοντέλα εργασίας και τις ευκαιρίες για επιδράσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα που μπορούν να μειώσουν το κόστος, με την εισαγωγή μοντέλων outsourcing ή nearshoring.
«Εστιάζοντας στις ελληνικές τράπεζες, έχοντας επιτύχει τα τελευταία χρόνια να πετύχουν εξαιρετικούς συντελεστές κόστους/εσόδων σε σχέση με ευρωπαϊκά ιδρύματα, καθώς και μονοψήφιους συντελεστές NPL, διαθέτουν μια μοναδική ευκαιρία να ενδυναμώσουν τη θέση τους στην ευρωπαϊκή αγορά», δήλωσε ο Παναγιώτης Μπαφέρος, Principal της BCG στην Ελλάδα και συν-υπογράφων της μελέτης. «Οι ελληνικές τράπεζες προς το παρόν δείχνουν θωρακισμένες από τις διεθνείς κρίσεις, αλλά το ευρύτερο πληθωριστικό περιβάλλον προτάσσει και εδώ την ανάγκη εναρμονισμού τους με τις διεθνείς πρακτικές επιχειρησιακής αριστείας, και ειδικά με την πρόσληψη των πιο πρωτοποριακών νέων μεθόδων διαχείρισης κόστους».
