Στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν εκ νέου τα προγράμματα “χρυσής βίζας” καθώς εκτιμάται ότι παρά τους περιορισμούς που έχουν τεθεί συνεχίζουν να αποτελούν “πίσω πόρτα” για το ξέπλυμα χρήματος και… προσώπων, ενώ σε πολλές περιστάσεις θεωρείται ότι υπονομεύουν τις ίσες ευκαιρίες, ενώ έχουν κατηγορηθεί και για στεγαστικές κρίσεις.
Έσοδα πάνω από 21 δισ. έχουν συγκεντρώσει χώρες της ΕΕ από το 2011 έως το 2019 από τα προγράμματα εξαγοράς υπηκότητας ή άδειας παραμονής, τα οποία είχαν στόχο την προσέλκυση επενδυτών, αλλά έχουν κατηγορηθεί ότι αντ αυτού άνοιξαν πόρτες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, διαφυγή επιχειρηματιών, υπονόμευση του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ακόμα και για στεγαστικές κρίσεις,
Πλέον, στην ΕΕ οι περισσότερες χώρες έχουν διακόψει τα προγράμματα “golden visa” ή έχουν καταστήσει την ένταηξη σε αυτά αρκετά δύσκολη. Αρκετές όμως χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα επιμένουν σε αυτά, θέτοντας απλά περιορισμούς, ενώ την ίδια στιγμή πρόσυγες και μετανάστες ξεβράζονται καθημερινά στις ακτές του Αιγαίου και της Μεσογείου και επαναπροωθούνται στις χώρες προέλευσης,πεθαίνουν ή ζουν σε καθεστώς ομηρίας και καθώς άλλοι πολίτες των ίδιων χωρών δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος στης στέγασης.
Καθώς η ΕΕ προσπαθεί να αναγκάσει τις χώρες μέλη να περιορίσουν τα προγράμματα αυτά, μια σειρά από σκάνδαλα σε Κύπρο, Μάλτα και Ελλάδα περιόρισαν τη δράση κυκλωμάτων, ενώ οι χώρες αναγκάστηκαν να μειώσουν την κινητροδότηση, να αυστηροποιήσουν το πλαίσιο και να θεσπίσουν… στεγανά.
Το Crisis Monitor έχει ασχοληθεί διεξοδικά με το θέμα της golden visa στο παρελθόν, εντοπίζοντας τα προβλήματα, αναδεικνύοντας την πολιτική της ΕΕ και διαπιστώνοντας την απροθυμία συνεργασίας των κυβερνήσεων.
Οι κερκόπορτες της ΕΕ
Σήμερα, Βουλγαρία και Κύπρος έχουν πλέον καταργήσει αυτή τη μέθοδο χορήγησης ιθαγένειας, ενώ η Μάλτα αρνείται να χορηγήσει τέτοια διαβατήρια ειδικά σε Ρώσους και Λευκορώσους. Ωστόσο, οι «χρυσές βίζες», δηλαδή οι άδειες διαμονής που χορηγούνται ως αντάλλαγμα για επενδύσεις στην οικονομία, εξακολουθούν να υπάρχουν σε αρκετές άλλες χώρες της ΕΕ, όπως δείχνει το διάγραμμά.
Ειδικά στη Νότια Ευρώπη, τα λεγόμενα προγράμματα «κατοικίας μέσω επένδυσης» (RBI) είναι αρκετά συνηθισμένα. Ενώ αυτή η πρακτική καταργήθηκε πρόσφατα στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα, μεταξύ άλλων, εξακολουθούν να χορηγούν δικαιώματα διαμονής σε αντάλλαγμα για οικονομικές επενδύσεις.
Χρυσορυχίο η golden visa
Σύμφωνα με μελέτη του 2019 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περισσότερα από 130.000 άτομα είτε πολιτογραφήθηκαν είτε απέκτησαν δικαιώματα διαμονής βάσει της CBI και της RBI μεταξύ 2011 και 2019, γεγονός που έχει αποφέρει συνολικά έσοδα 21,4 δισ. ευρώ -,ε σθντηρητικούς υπολογισμούς- για τις χώρες.
Και οι δύο πρακτικές έχουν δεχθεί πυρά από αξιωματούχους. Ήδη από το 2014, η ΕΕ τάχθηκε κατά τέτοιων προγραμμάτων, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι έρχονται σε αντίθεση με τις απαιτήσεις κατά των διακρίσεων και θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενθαρρύνουν τη διαφθορά και το ξέπλυμα χρήματος. Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, το πρόγραμμα RBI, το οποίο έχει πλέον καταργηθεί, θεωρείται ότι πυροδότησε την κρίση των ακινήτων.
Σε όλο τον κόσμο, τα πρώτα προγράμματα CBI ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980 σε μερικά νησιά της Καραϊβικής και κάποιοι από αυτούς δραστηριοποιούνται ακόμη και σήμερα εκεί. Ευρύτερα στην Ευρώπη, προγράμματα αντίστοιχο του golden visa προσφέρουν το Μαυροβούνιο και την Τουρκία.
You will find more infographics at Statista
