Έτοιμες να ξεκινήσουν νέο ταγκό εμφανίζονται οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας, ακόμα και μέσα στην προεκλογική περίοδο, επιχειρώντας να επενδύσουν στην ανανεωμένη δυναμική που δημιούργησε η disaster diplomacy. Οι κινήσεις αυτές, όμως, δεν είναι άνευ ρίσκου και ενδεχομένως πολιτικών επιπλοκών, αν και αδιαμφισβήτητα κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.
Με νέο μπαράζ δηλώσεων το ελληνικό και το τουρκικό ΥΠΕΞ κατοχυρώνουν την πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δημιούργησε η disaster diplomacy, ενώ θέτουν τις βάσεις για εμπέδωσή τους. Καθώς αμφότερες οι χώρες βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, η δυναμική επαναπροσέγγισης και ύφεση της ακροδεξιάς ρητορικής και των συνεπακόλουθων εντάσεων, αποτελούν θετικές εξελίξεις, ωστόσο, ενδεχόμενα βήματα εγκυμονούν ρίσκα που δεν εύκολα ορατά δια γυμνού οφθαλμού, ενώ θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και τετελεσμένα, που θα δεσμεύουν μελλοντικές κυβερνήσεις.
Μέσα στο ευρύτερο -θετικό- κλίμα και την προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εντάσεων -που είχαν ανέβει επικίνδυνα- λίγοι παρακολουθούν τον βηματισμό και, τις πιρουέτες και τον προορισμό, ενώ ενεχόμενες επισημάνσεις αντιμετωπίζονται απριόρι με σκεπτικισμό έναντι των κινήτρων. Παρ΄ όλα αυτά, η συμφωνία επί της χορογραφίας για την επαναπροσέγγιση είναι αυτή που θα κρίνει τη βιωσιμότητά της και ως εκ τούτου απαιτείται …διεξοδική -και ενδεχομένως εξαντλητική- ανάλυση.
Auditor’s note: O χορός της …αναγκαιότητας
Η επιλογή του τανγκό για τον προσδιορισμό της δυναμικής των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν είναι τυχαία. Το τάνγκο ξεκίνησε απ’ τις φτωχογειτονιές και τους οίκους ανοχής του Μπουένος Άιρες στα τέλη του 19ου αιώνα. Ήταν χορός του δρόμου, των φτωχών και των μεταναστών. Χορευόταν κυρίως από δύο άνδρες, όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό και κατά τη διάρκεια της αναμονής στους οίκους ανοχής. Ακολούθως πέρασε από τους ναυτικούς στη Γαλλία. Τα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκε, θεωρούνταν ένας υπερβολικά προκλητικός χορός. Το ζευγάρι χόρευε αγκαλιασμένο σφιχτά και ο ερωτισμός ήταν διάχυτος.
Τα ζευγάρια των ανδρών δεν ήταν επιλογή, αλλά κυρίως αναγκαιότητα. Αντιστοίχως, αναγκαιότητα ήταν και η εκμετάλλευση του χρόνου αναμονής στους οίκους ανοχής και στους δρόμους, από τους μετανάστες. Η ζήτηση μεγάλη, οι γυναίκες που προσέφεραν επί πληρωμή έρωτα -συγκριτικά- λίγες. Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και με τον ελεύθερο χρόνο των μεταναστών.
Έτσι, στα ελληνοτουρκικά η αναγκαιότητα υπερβαίνει διαχρονικά τις στιγμές έντασης. Καθώς η γεωγραφία δεν αλλάζει, οι δύο χώρες έχουν μάθει εκόντες – άκοντες να χορεύουν μαζί.
Η χορογραφία που προτείνει η Άγκυρα
Η τουρκική πλευρά κατέθεσε ήδη προτάσεις στο πλαίσιο διαλόγου σε επίπεδο συμβούλων ηγετών, παρακάμπτοντας έτσι τους μηχανισμούς των υπουργείων Εξωτερικών, οι οποίοι όμως θα κληθούν να διεκπεραιώσουν την… χορογραφία.
Ειδικότερα, μιλώντας για το παρασκήνιο της συνάντησης του Ιμπραήμ Καλίν, συμβούλου του Ταγίπ Ερντογάν, με την Άννα-Μαρία Μπούρα, διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Τσαβούσογλου αποκάλυψε τα τρία από τα έξι σημεία της τουρκικής πρότασης που είναι η συνέχιση των διερευνητικών επαφών, η συζήτηση για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και η συνέχιση των στρατιωτικών συνομιλιών στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Το κομβικό σημείο είναι οι συζητήσεις σε στρατιωτικό επίπεδο στο πλαίσιο του NATO. Η Αθήνα έχει αντιδράσει σφόδρα στη δημιουργία του μηχανισμού αποκλιμάκωση στο πλαίσιο της Συμμαχίας, καθώς η Τουρκία διαθέτει εκεί αυξημένο ειδικό βάρος. Δεν είναι σαφές αν και σε ποιό βαθμό ο συσχετισμός δυνάμεων έχει εντός του NATO έχει διαφοροποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ενημερώσει τη Βουλή, πριν τη διάλυσή της, για ενδεχόμενο νέο οδικό χάρτη επαναπροσέγγισης με την Τουρκία, ώστε να είναι σαφές ποιά θέματα μπορούν να θιγούν… προεκλογικά, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο την εμπεδωμένη πρόοδο.
Δηλώσεις Τσαβούσγολου
Με θερμά λόγια για την Ελλάδα με αφορμή την άμεση βοήθεια μετά τον φονικό σεισμό μίλησε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε Έλληνες δημοσιογράφους.
«Η Ελλάδα ήταν μια από τις πρώτες χώρες που επέκτεινε τη στήριξή της προς την Τουρκία και έστειλε ομάδες έρευνας και διάσωσης και ιατρικές ομάδες έκτακτης ανάγκης», είπε ο Τσαβούσογλου και αποκάλεσε «φίλο» τον Νίκο Δένδια.
«Ήρθε ο φίλος μου ο Νίκος Δένδιας στο Χατάι και είδαμε πόσο ολέθριος ήταν ο σεισμός στις δέκα επαρχίες, βασικά στις έντεκα, αλλά ειδικά στο Χατάι. Ευχαριστούμε όλες τις ελληνικές ομάδες και τους φίλους μας εκεί από τις διάφορες χώρες για την υποστήριξή τους. Οι Έλληνες εξέφρασαν επίσης στην πραγματικότητα την στήριξή τους και την αλληλεγγύη τους, είδαμε και τα τηλεοπτικά προγράμματα. Στο παρελθόν επίσης υποστηρίζαμε ο ένας τον άλλον. Εννοώ ως γείτονες, υποστηρίζαμε ο ένας τον άλλον ως άνθρωποι και τα κράτη όποτε αντιμετωπίζαμε τέτοιες κρίσεις, καταστροφές. Ναι, είχαμε διαφωνίες, είχαμε θέματα σε εκκρεμότητα ανά διαστήματα και δυστυχώς είχαμε κλιμακώσεις. Όμως όπως συζητήσαμε με τον Νίκο Δένδια, νομίζω πως πρέπει να υπάρξει αποκλιμάκωση και να μην περιμένουμε άλλη καταστροφή για να δουλέψουμε μαζί», είπε χαρακτηριστικά.
Η ελληνική απάντηση
«Η Ελλάδα συστηματικά προωθεί τις σχέσεις καλής γειτονίας, ειρήνης και σταθερότητάς στην ευρύτερη περιοχή, επιλύοντας εκκρεμότητες με τους γείτονές της με βάση την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, στο πλαίσιο του σεβασμού των Αρχών και Αξιών του Χάρτη του ΟΗΕ. Όπως έχει πράξει με χώρες όπως η Ιταλία, ή Αίγυπτος και η Αλβανία», σημειώνουν ελληνικές διπλωματικές πηγές, σχολιάζοντας χθεσινές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων περί ομαλοποίησης των διμερών σχέσεων Ελλάδος-Τουρκίας.
Οι ίδιες πηγές προσθέτουν: «Η πιστή τήρηση των εν λόγω κανόνων είναι η προϋπόθεση ώστε να επιλυθεί η μοναδική διαφορά μας με τη γείτονα Τουρκία, που είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Κάθε κίνηση που οδηγεί προς την ομαλοποίηση των σχέσεων μας με την Τουρκία είναι ευπρόσδεκτη και η Ελλάδα είναι πρόθυμη να ανταποκριθεί».
