Αν συντονιστείτε στη συχνότητας κάποιου ΜΜΕ θα διαπιστώσετε γρήγορα ότι γίνεται συντριπτική η παρουσίαση κρίσεων. Ειδήσεις για κρούσματα μολυσματικών ασθενειών, πολέμους στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη, συζήτηση για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, ή ίσως για έναν με την Κίνα, την εξάλειψη της ιδιωτικότητας, φόβοι μιας οικονομικής κατάρρευσης και για νέα διεύρυνση στην παγκόσμια ανισότητα, κλιματικές αλλαγές σε τεράστια κλίμακα (megadrought, megasnow, megacold, megahheat), πολλαπλασιαζόμενη διαφθορά και ρατσιστική βία (κρατική, τρομοκρατική, ατομική).
Του Θεόδωρου Ν. Κρίντα, PhD, CIIA (*)
Όξυνση των ωκεανών, η σχεδόν αιώνια μακροζωία των πλαστικών, θα αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της έλλειψης πετρελαίου – Peak oil ή του νερού – peak water; Η καθημερινή αναφορά κρίσεων πολλαπλασιάζεται σε θέματα, χώρους και διάφορες προσωρινότητες σήμερα και είναι τόσο επαναλαμβανόμενο που στο τέλος θα αντιμετωπίζεται με απάθεια.
Στο Google το λήμμα “crisis” δίνει 2,1 δις αποτελέσματα. Τον τελευταίο χρόνο μόνο 675 εκατομμύρια! Το αντίστοιχο στα Ελληνικά 11,3 εκατομμύρια. Ζούμε στον καιρό των κρίσεων και έχει ενδιαφέρον γιατί με ένα χαρακτηριστικό τρόπο (Covid-19) εισήλθαμε στην δεκαετία με τις περισσότερες συγκεντρωμένες κρίσεις, μεταπολεμικά, αφού από το σύνολο των αποτελεσμάτων που καταγράφονται στη μηχανή αναζήτησης το 43% αφορούν τα τελευταία τρία και κάτι χρόνια.
Είναι θέμα κουλτούρας;
Τα παραπάνω εγείρουν εύλογα το ερώτημα σχετικά με το πώς και γιατί η κρίση έγινε τόσο κυρίαρχη στις κουλτούρες τόσο των πολιτών όσο και των μέσων ενημέρωσης. Σε οποιοδήποτε δεδομένο ζήτημα μας απασχολεί – αρρώστια, οικονομικά, πόλεμο ή περιβάλλον – υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές πιο βίαιες από σήμερα. Ωστόσο, το μέλλον προδιαγράφεται ολοένα και περισσότερο δυσοίωνο και μάλιστα με μεγαλύτερους βαθμούς δομικού χάους στα οικονομικά και στο περιβάλλον, όχι μόνο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και στις ιδιωτικές συζητήσεις μας. Όταν ο μικρόκοσμός μας, το δικό μας σύμπαν ενσωματώνει τον κίνδυνο σε πολύ μεγάλη κλίμακα, τον καθιστά τόσο παρόν ώστε να βαραίνει τις αισθήσεις μας συνεχώς. Η δύναμη της κρίσης να σοκάρει από τη μία και η έλλειψη καλά διατυπωμένων θετικών μελλοντικών γεγονότων για την εξισορρόπηση τους διαμορφώνει ένα σχεδόν μόνιμο αρνητικό «περιβάλλον».
Τα παραπάνω είναι πραγματικά γεγονότα. Συμβαίνουν καθημερινά. Τα αντιμετωπίζουμε ή τα διαχειριζόμαστε όλοι μας. Για να το θέσω απλά: αντιμετωπίζουμε μια κρίση κατά τη διάρκεια μας άλλης που βρίσκεται εντός μιας τρίτης κοκ. Δεν είμαι ο πρώτος που το αναφέρει υπάρχουν αρκετοί επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί όπως και η πρόεδρος του IMF.
Το «εξωτερικό περίβλημα» των κρίσεων χρονολογικά είναι η πανδημία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ανακήρυξε τον COVID διεθνές επείγον θέμα υγείας στις 30/1/2020. Ο COVID ανέτρεψε τις ζωές και τις οικονομίες μας και δεν είναι βέβαιο ότι έχει τελειώσει. Η συνεχιζόμενη εξάπλωση του θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη πιο μεταδοτικές ή χειρότερες παραλλαγές, προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα στη διαχείριση του.
Τα υγειονομικά προβλήματα, η κρίση, δημιούργησαν τεράστια αναστάτωση σε παγκόσμια κλίμακα και ταλάνισαν τις σχέσεις μεταξύ κρατών, συμμαχιών και γειτόνων. Εντός αυτού του περιβλήματος ξέσπασε ένας πόλεμος στην Ευρώπη. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι καταστροφική για την ουκρανική οικονομία και πάνω από όλα είναι μια ανθρώπινη τραγωδία που δημιουργεί τρομερά βάσανα στους απλούς πολίτες και κυρίως στα παιδιά στην Ουκρανία, ενώ έχει δημιουργήσει πάνω από 11 εκατομμύρια εκτοπισμένους. Μια Ελλάδα κατατρεγμένους δηλαδή.
Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου, μια επόμενη πιθανή κρίση μέσα στη δεύτερη, εξαπλώθηκαν γρήγορα και μακριά, χτυπώντας σκληρότερα τους πιο ευάλωτους ανθρώπους του κόσμου. Εκατοντάδες εκατομμύρια οικογένειες ήδη αγωνίζονται με χαμηλότερα εισοδήματα και υψηλότερες τιμές ενέργειας και τροφίμων. Ταυτόχρονα, μετά από πολλά χρόνια, ο πληθωρισμός έχει γίνει σαφής και παρών κίνδυνος για πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Αυτό το τελευταίο οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες σε άμεση αύξηση των επιτοκίων που σημαίνει ότι το διαθέσιμο χρήμα θα περιοριστεί και το κόστος του δανεισμού θα γίνει μεγαλύτερο. Σε απλά ελληνικά, τα εισοδήματα μειώνονται, οι ανθρώπινες δυσκολίες – για άλλους περισσότερο και για άλλους λιγότερο – για όλους όμως αυξάνονται και η ανησυχία – ο φόβος για το σπουδαιότερο αγαθό, την υγεία παραμένει μεγάλη.
Είμαστε αισιόδοξοι…γιατί:
Κλείνοντας, αφού θέλουμε να συμβάλουμε στην θετική επιχειρηματολογία, πρέπει να αναπτύξουμε τους λόγους για τους οποίους παραμένουμε αισιόδοξοι.
- Πρώτον, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει το φαινόμενο των κρίσεων εντός κρίσεων. Στα 200.000 χρόνια που ο άνθρωπος ζει στον πλανήτη, οι κλιματικές κρίσεις σε συνδυασμό με πανδημικές και διατροφικές ήταν μάλλον συχνό φαινόμενο. Ο πόλεμος; Μόνιμο.
- Δεύτερον, είμαστε το πλέον ευπροσάρμοστο θηλαστικό. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός. Από τη μία μπορούμε να το κάνουμε, έχουμε δηλαδή τη διανοητική ικανότητα, και από την άλλη η καθεμία και ο καθένας μας ανάλογα με την κλίση, τα κίνητρα και τη θέληση που διαθέτει προσαρμόζεται ή αλλάζει για να αντιμετωπίσει μια νέα διαφορετική κατάσταση, μια αλλαγή στο περιβάλλον.
- Τρίτον, ο φόβος λειτουργεί συνεκτικά και μας οδηγεί γρήγορα να βρούμε τις κατάλληλες λύσεις όλοι μαζί. Η ταχύτητα της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της πανδημίας είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Από την άλλη όταν μια κατάσταση γίνεται συνήθεια, ενσωματώνεται στην καθημερινότητα, δε μας φοβίζει πλέον και προχωρούμε τη ζωή μας. Εδώ θέλει προσοχή στους συνανθρώπους μας. Δεν μπορούμε να συνηθίσουμε τον πόλεμο και τα ανθρώπινα δράματα. Ευτυχώς ποτέ στην ιστορία δεν το έκανε αυτό η ανθρωπότητα ακόμα και αν πήρε 400-500 χρόνια να διορθωθεί…
Διασυνδεσιμόητα σημαίνει συνεργασία
Ζούμε σε έναν κόσμο συνδεδεμένο. Σε ένα κόσμο που ο πόλεμος στην Ευρώπη δημιουργεί πείνα στην Αφρική. Σε ένα κόσμο που πανδημία έκανε τον γύρο του πλανήτη σε μέρες. Σε ένα κόσμο που οι εκπομπές οπουδήποτε σημαίνουν άνοδο της στάθμης της θάλασσας παντού. Σε ένα κόσμο που μια μικρή χώρα που κινδυνεύει με χρεωκοπία αναστατώνει τις αγορές παντού. Η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων είναι η διεθνής συνεργασία. Δεν είναι όμως η μόνη μας ελπίδα. Πρέπει να κάνει κάτι και ο καθένας από εμάς. Να προστατέψει την υγεία του και της οικογένειάς του, να προσφέρει ότι και όσα μπορεί να διαθέσει για την υποστήριξη των άλλων όσο μακριά και αν είναι. Να διαχειριστεί τις ανάγκες του με τέτοιο τρόπο που να λειτουργήσει πυροσβεστικά σε μια ενεργειακή κρίση ή κρίση τροφίμων. Με λίγα λόγια να δράσει. Να δράσουμε. Ατομικά και κατά συνέπεια συλλογικά.
(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων)
Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)
