Σε συμφωνία για απευθείας εκτέλεση ευρωπαϊκών ενταλμάτων για πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αρχεία που τηρούν οι πάροχοι υπηρεσιών internet και τηλεφωνίας κατέληξαν Ευρωκοινοβούλιο και Κομισιόν, υλοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των δικαστικών αρχών, για την επιτάχυνση των διασυνοριακών υποθέσεων. Η στόχευση του μέτρου εστιάζεται σε περιπτώσεις απάτης, παιδικής πορνογραφίας και βίαιων εγκλημάτων και η πρόσβαση αυτή ενεργοποιείται όταν το κατηγορητήριο έχει ως μίνιμουμ ποινής την τριετή κάθειρξη.
Τεκτονικές αλλαγές για μια σειρά εγκλημάτων και προσώπων θα μπορούσε να προκαλέσει η νέα οδηγία που αναμένεται να εκδώσει η Κομισιόν παρέχοντας απευθείας πρόσβαση στις δικαστικές αρχές όλων των χωρών της ΕΕ για την εκτέλεση ενταλμάτων παραγωγής και διατήρησης ηλεκτρονικών στοιχείων από τους παρόχους όλων χωρών, χωρίς ενδιάμεσο στάδιο διαβίβασης, εξέτασης και έγκρισης του εντάλματος από τις εγχώριες δικαστικές αρχές.
Ο νόμος θα επιφέρει αλλαγές και στη διάρθρωση των παρόχων, καθώς θα αναγκαστούν να ενισχύσουν τα νομικά τους τμήματα με προσωπικό για την εκτέλεση εργασιών που σχετίζονται με τη νέα διαδικασία. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να προετοιμαστούν για την ανάληψη επιπλέον κινδύνων που συνεπάγεται η παροχή στοιχείων εκτός χώρας αρχικής δικαιοδοσίας.
Η συμφωνία
Οι πρεσβευτές των κρατών μελών της ΕΕ επιβεβαίωσαν σήμερα τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σχέδιο κανονισμού και το σχέδιο οδηγίας για τη διασυνοριακή πρόσβαση στα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία.
Τα συμφωνηθέντα κείμενα θα επιτρέψουν στις αρμόδιες αρχές να απευθύνουν δικαστικές εντολές για ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία απευθείας σε παρόχους υπηρεσιών σε άλλο κράτος μέλος.
«Με αυτή τη συμφωνία ανταποκρινόμαστε σε ένα βασικό αίτημα των δικαστικών μας αρχών.
Όλο και περισσότερα εγκλήματα σχεδιάζονται ή διαπράττονται στο Διαδίκτυο και οι αρχές μας χρειάζονται τα εργαλεία για τη δίωξή τους, όπως κάνουν για εγκλήματα εκτός σύνδεσης. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στους δικαστές και τους εισαγγελείς να έχουν γρήγορη πρόσβαση στα αποδεικτικά στοιχεία που χρειάζονται, ανεξάρτητα από το πού είναι αποθηκευμένα, προτού εξαφανιστούν».
είπε ο Gunnar Strömmer, Υπουργός Δικαιοσύνης της Σουηδίας
Νέο εργαλείο
Ο κανονισμός για τα ευρωπαϊκά εντάλματα παραγωγής και διατήρησης ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων σε ποινικές διαδικασίες επιδιώκει να εισαγάγει έναν εναλλακτικό μηχανισμό στα υφιστάμενα εργαλεία διεθνούς συνεργασίας και αμοιβαίας νομικής συνδρομής. Αντιμετωπίζει συγκεκριμένα τα προβλήματα που προκύπτουν από την ασταθή φύση των ηλεκτρονικών στοιχεία και την πτυχή της «απώλειας τοποθεσίας» με τη θέσπιση νέων διαδικασιών για γρήγορη, αποτελεσματική διασυνοριακή πρόσβαση.
Ο κανονισμός δημιουργεί ευρωπαϊκά εντάλματα παραγωγής και διατήρησης που μπορούν να εκδίδονται από δικαστικές αρχές προκειμένου να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία ανεξάρτητα από την τοποθεσία των δεδομένων.
Αυτά τα εντάλματα ενδέχεται να καλύπτουν οποιαδήποτε κατηγορία δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων συνδρομητών, κίνησης και περιεχομένου. Έχει καθοριστεί ένα όριο για τα δεδομένα κίνησης (εκτός από τα δεδομένα που ζητούνται με αποκλειστικό σκοπό την αναγνώριση του χρήστη) και για τα δεδομένα περιεχομένου.
Αυτά μπορούν να ζητηθούν μόνο για εγκλήματα που τιμωρούνται στη χώρα έκδοσης με μέγιστη στερητική της ελευθερίας ποινή τουλάχιστον τριών ετών ή για συγκεκριμένα αδικήματα που σχετίζονται με το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, την παιδική πορνογραφία, την παραχάραξη μέσων πληρωμής χωρίς μετρητά ή την τρομοκρατία.
Υπάρχει υποχρεωτική προθεσμία 10 ημερών ώστε να απαντηθούν τα εντάλματα. Σε δεόντως καθορισμένες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η προθεσμία μπορεί να μειωθεί σε οκτώ ώρες. Οι πάροχοι υπηρεσιών ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κυρώσεις εάν δεν συμμορφωθούν με μια εντολή. Μπορεί να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις έως και 2% του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους για το προηγούμενο οικονομικό έτος.
Εκτός από τις περιπτώσεις όπου η αρχή έκδοσης πιστεύει ότι το αδίκημα έχει διαπραχθεί ή πιθανότατα θα διαπραχθεί στη χώρα έκδοσης ή/και το πρόσωπο του οποίου τα δεδομένα αναζητούνται κατοικεί στην επικράτειά της, ένα σύστημα κοινοποίησης για δεδομένα κίνησης (εκτός από τα δεδομένα που ζητούνται για τη αποκλειστικός σκοπός της αναγνώρισης του χρήστη) και για το περιεχόμενο θα δημιουργηθούν δεδομένα.
Αυτή η κοινοποίηση έχει ως στόχο να ενημερώσει το κράτος εκτέλεσης και να του δώσει την ευκαιρία να αξιολογήσει και, όπου ενδείκνυται, να προβάλει έναν ή περισσότερους από τους λόγους άρνησης που ορίζονται στη νομοθεσία, για παράδειγμα, ότι τα ζητούμενα δεδομένα προστατεύονται.
Άρνηση χορήγησης
Το κράτος επιβολής θα έχει 10 ημέρες ή, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, 96 ώρες, να προβάλει τους λόγους άρνησης. Εάν συμβεί αυτό, ο πάροχος υπηρεσιών θα πρέπει να σταματήσει την εκτέλεση του εντάλματος και να μην μεταφέρει τα δεδομένα και η αρχή έκδοσης θα αποσύρει το ένταλμα. Εάν, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τα δεδομένα έχουν ήδη μεταφερθεί, η αρχή έκδοσης θα διαγράψει ή θα περιορίσει με άλλον τρόπο τα δεδομένα ή θα συμμορφωθεί με δεδομένους όρους κατά τη χρήση των δεδομένων.
Η διαδικασία
Η οδηγία για τον ορισμό καθορισμένων ιδρυμάτων και τον διορισμό νομίμων εκπροσώπων για τη συλλογή ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων σε ποινικές διαδικασίες θα αποτελέσει ουσιαστικό μέσο για την εφαρμογή του κανονισμού.
Καθορίζει τους κανόνες που ισχύουν για το διορισμό των νόμιμων εκπροσώπων των παρόχων υπηρεσιών ή τον ορισμό των καθορισμένων ιδρυμάτων τους που είναι υπεύθυνες για τη λήψη και την ανταπόκριση σε τέτοιες εντολές. Αυτό είναι απαραίτητο λόγω της έλλειψης γενικής νομικής απαίτησης για τους παρόχους υπηρεσιών εκτός ΕΕ να είναι φυσικά παρόντες στην ΕΕ.
Επιπλέον, οι νόμιμοι εκπρόσωποι ή οι καθορισμένες εγκαταστάσεις που διορίζονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας θα μπορούσαν επίσης να συμμετέχουν σε εθνικές διαδικασίες.
