Συμφωνία σε επίπεδο φυσικού αερίου υπέγραψαν Βουλγαρία και Τουρκία, η οποία όμως προκαλεί ανησυχία σε Αθήνα και Βρυξέλλες, καθώς αφενός μπορεί να υπονομεύσει τη βιωσιμότητα άλλων project και αφετέρου θα μπορούσε να αποτελέσει υποδόρια είσοδο για το ρωσικό αέριο.
Η κρατική εταιρία φυσικού αερίου της Βουλγαρίας Bulgargaz υπέγραψε την Τρίτη μακροπρόθεσμη συμφωνία με την τουρκική κρατική εταιρία φυσικού αερίου Botas, δίνοντάς της πρόσβαση στο δίκτυο φυσικού αερίου της γειτονικής Τουρκίας και στους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για να βοηθήσει στην παροχή προμηθειών. Παράλληλα, η συμφωνία αποτελεί εφαλτήριο για την προσπάθεια της Τουρκίας να αναδειχθεί σε περιφερειακό hub φυσικού αερίου.
Η συμφωνία έρχεται ένα μήνα μετά τη συνάντηση τόσο των ηγετών χωρών όσο και των υπουργών Ενέργειας στην Κωνσταντινούπολη.
“Είμαστε ικανοποιημένοι που τα θέματα που συζητήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη μετατράπηκαν σε συγκεκριμένα βήματα στη Σόφια σήμερα, λιγότερο από ένα μήνα μετά την τελευταία μας συνάντηση”, δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Φατίχ Ντονμέζ.
Η Βουλγαρία ήταν σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο, αλλά αναζητά εναλλακτικές λύσεις αφού η Μόσχα διέκοψε τις παραδόσεις τον Απρίλιο λόγω της άρνησης της Σόφιας να πληρώσει σε ρούβλια.
Σύμφωνα με τη νέα 13ετή συμφωνία, η Bulgargaz θα μπορεί να χρησιμοποιεί τους τερματικούς σταθμούς LNG της Τουρκίας για αποστολές εμπορευμάτων, τα οποία θα μεταφέρονται μέσω του δικτύου φυσικού αερίου της Botas στη Βουλγαρία.
“Με αυτή τη συμφωνία εξασφαλίζουμε την ευκαιρία να αγοράζουμε φυσικό αέριο από όλους τους παγκόσμιους παραγωγούς και να το εκφορτώνουμε στην Τουρκία, κάτι που ταιριάζει καλύτερα στη Βουλγαρία υλικοτεχνικά”, δήλωσε ο προσωρινός υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Ρόσεν Χρίστοφ.
Ανησυχίες
Αν και στόχος της συμφωνίας της Βουλγαρίας με την Τουρκία είναι η διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας και μίγματος φυσικού αερίου, εντάσσοντας περισσότερο LNG στις συνολικές προμήθειες, μακροχρόνια συμφωνία για μεγάλες ποσότητες με την Τουρκία, δημιουργεί ανησυχία για το ενδεχόμενο να εισάγει τελικά “καμουφλαρισμένο” ρωσικό φυσικό αέριο, που φτάνει στην Τουρκία μέσω του TurkStream.
Η Βουλγαρία καλύπτει επί του παρόντος περίπου το ένα τρίτο των ετήσιων αναγκών της σε φυσικό αέριο εισάγοντας 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αζερικού φυσικού αερίου και συνάπτει συμβάσεις με τους εμπόρους να το προμηθεύουν με το υπόλοιπο μέσω Ελλάδας.
Ο Τούρκος ομόλογός του Φατίχ Ντονμέζ είπε ότι η συμφωνία θα επιτρέψει στη Βουλγαρία να μεταφέρει περίπου 1,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου ετησίως και θα συμβάλει στην αύξηση της ασφάλειας του εφοδιασμού στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο εμπειρογνώμονας ενέργειας και πρώην πρεσβευτής της Βουλγαρίας στη Μόσχα Ilian Vassilev είπε ότι η κράτηση της νέας χωρητικότητας θα παρείχε εναλλακτικές λύσεις στον πολυσύχναστο τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας, αλλά προειδοποίησε ότι η Βουλγαρία μπορεί να καταλήξει να εισάγει καλυμμένο ρωσικό αέριο εάν επιλέξει να αγοράσει φυσικό αέριο από τη Botas.
Η Τουρκία εισάγει ρωσικό αέριο και η Μόσχα πρότεινε τη δημιουργία κόμβου για το ρωσικό αέριο στην Τουρκία, ο οποίος θεωρητικά θα μπορούσε να επιτρέψει στη Μόσχα να κρύψει τις εξαγωγές της με καύσιμα από άλλες πηγές.
Ο Χρίστοφ είπε ότι η Βουλγαρία δεν μπορεί να ελέγξει τι φυσικό αέριο θα εισέλθει στη Βουλγαρία, αλλά ότι η Σόφια θα φροντίσει να υπογράψει συμφωνίες για παραδόσεις LNG που δεν προέρχονται από τη Ρωσία.
Ενισχύεται η Τουρκία
Η συμφωνία αυτή ενισχύει τη δυναμική της Τουρκίας να καταστεί περιφερειακός κόμβος φυσικού αερίου, ενώ μπορεί να αποτελέσει υπόβαθρο ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει τη διαδικασία υλοποίησης νέων αγωγών, όπως αυτός του Τουρκμενιστάν.
Αν και η γεωστρατηγική θέση του Τουρκμενιστάν το θέτει στα όρια της ρωσικής σφαίρας επιρροής στον Καύκασο, η Μόσχα δεν φαίνεται να ενοχλείται ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση, για την προοπτική σύνδεσής της χώρας με το ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι συμφωνεί, αλλά ότι πιθανότητα εξελίσσονται παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις σε όλα τα επίπεδα.
Το ενδεχόμενο η Τουρκία να χρησιμοποιεί το ειδικό καθεστώς που απολαμβάνει με την ΕΕ, την αδυναμία να ελεγχθεί ουσιαστικά από τους Ευρωπαίους ελεγκτές και την προνομιακή σχέση της με την Ρωσία για να προωθεί ρωσικό αέριο αντί άλλων, υφίσταται.
Επίσης, η Τουρκία αποκτά πλέον προνομιακή πρόσβαση στο δίκτυο των Βαλκανίων και στην τροφοδοσία της κεντρικής Ευρώπης, όπου φιλοδοξεί να επεκταθεί υποκαθιστώντας τη Ρωσία και ανακόπτοντας τη δυναμική ελληνικών πρωτοβουλιών.
Ανταγωνισμός με την Ελλάδα
Αν και η συμφωνία της Βουλγαρίας με την Τουρκία δεν υπονομεύει τις υφιστάμενες συμφωνίες με την Ελλάδα, εν τούτοις βάζει οροφή στην προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας.
Στην πραγματικότητα, η συμφωνία Βουλγαρίας – Τουρκίας συνιστά άτυπο πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ελλάδα. Υπ’ αυτό το πρίσμα μπορεί να επηρεαστεί η βιωσιμότητα και άρα η προοπτική του FSRU της Αλεξανδρούπολης, στο οποίο επίσης συμμετέχει η Βουλγαρία. Ακόμη περισσότερο μπορεί να επηρεαστούν άλλα -υπό δημιουργία LNG Terminals όπως αυτό της Mediteranean Gas στο Βόλο.
