Με ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 2nd FAMILY BUSINESS SUMMIT, που διοργάνωσε η CLEON Conferences & Communications την Τετάρτη, 14 Δεκεμβρίου 2022 στο ξενοδοχείο DIVANI CARAVEL στην Αθήνα.
Συντονιστής του συνεδρίου ήταν ο Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε), Παύλος Ευθυμίου, ο οποίος εμπλούτισε τη ροή του συνεδρίου με τις θέσεις της Ένωσης για την Επαναβιομηχανοποίηση -με ειδικές αναφορές στο Industry 4.0, το Upskilling-Reskilling το οποίο η Ε.ΕΝ.Ε προτείνει να προβλέπει ειδικό ρόλο για τον ιδιωτικό τομέα, ένα μεγάλο μέρος της διαδικασίας να γίνεται μέσα στις επιχειρήσεις, με κίνητρο την μείωση του μη-μισθολογικού κόστους, αλλά και συγκεκριμένη διαδικασία πιστοποίησης, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, το scale-up, καθώς και την εξωστρέφεια, με έμφαση σε μεγάλες αγορές όπως αυτές των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Το συνέδριο διεξήχθη υπό την αιγίδα της ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε) και με την παράλληλη υποστήριξη του Hellenic Alumni Association of the LSE (HAALSE).
Το συνέδριο άνοιξε με το χαιρετισμό και την εισαγωγική του ομιλία ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γεώργιος Γεωργαντάς. «Κλειδί» για την εξέλιξη της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής στη σύγχρονη εποχή, χαρακτήρισε ο Υπουργός, την συνεργατικότητα, καθώς μέσα από αυτή δημιουργούνται οι ισχυροί δεσμοί που έχει μια οικογένεια, ενώ παράλληλα και τα μέλη μιας αγροτικής οικογένειας μπορούν πλέον να δημιουργήσουν συνεργατικά σχήματα, όπως είναι οι Ομάδες Παραγωγών.»
Ο Υπουργός, συνέχισε αναφερόμενος στα συνεργατικά σχήματα και ιδιαίτερα στις Ομάδες Παραγωγών, σημειώνοντας ότι μπορούν να εξελιχθούν «σε σύγχρονες οικογένειες αγροτικής παραγωγής» και κάλεσε τους ασχολούμενους με τον πρωτογενή τομέα να αξιοποιήσουν κάθε πρόγραμμα και κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης από κοινοτικούς αλλά και εθνικούς πόρους, καθώς και τη μειωμένη φορολογία που έχει προβλέψει η κυβέρνηση για τα συνεργατικά σχήματα.
Συμπλήρωσε ότι «μέσα από τα συνεργατικά σχήματα, μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε τον πρωτογενή τομέα και να τον καταστήσουμε πρωτοπόρο και βασικό μοχλό την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.»
Στην συνέχεια, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, Άγις Πιστιόλας, στον χαιρετισμό που απηύθυνε ανάφερε ότι: «Η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ έχει ως Μέλη της 72 αμιγώς ελληνικές, παραγωγικές-μεταποιητικές, οικογενειακές επιχειρήσεις που διατηρούν την Έδρα, την Παραγωγή και την Ιδιοκτησία τους στη χώρα. Το μέγιστο πολλαπλασιαστικά ανταποδοτικό όφελος για την Ελλάδα, οι στοχευμένες δράσεις στο πλαίσιο των συνεργιών των Μελών εντός κι εκτός συνόρων καθώς και η ανάδειξη του παραγωγικού και επιχειρηματικού πολιτισμού της χώρας μας, αποτελούν τους βασικούς στόχους της Κοινότητας για τη συμβολή στην Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία, στηρίζοντας κατά το μέγιστο δυνατό τον Έλληνα Πολίτη.»
Ο Θοδωρής Καλαμπόκης, Πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Αποφοίτων LSE (HAALSE) και CEO της Ace Communication, στον χαιρετισμό του δήλωσε περήφανος που ο HAALSE υποστηρίζει το 2nd FAMILY BUSINESS SUMMIT. Ανέφερε πως κάθε οικογενειακή επιχείρηση κρύβει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Αν είχαν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε ως αυθεντικές, αξιόπιστες και προσιτές. Έτσι το brand των οικογενειακών επιχειρήσεων προσφέρεται για να ταυτιστεί μαζί του ο καταναλωτής και να δημιουργήσει δεσμούς εμπιστοσύνης με την επιχείρηση.
Στην πρώτη ενότητα με θέμα συζήτησης: «Ready for Industry 4.0?», αρχικά, ο Νικόλαος Βασιλείου, Διευθύνων Σύμβουλος της BRIGHT SPECIAL LIGHTING S.A., μίλησε για την βιωσιμότητα και αειφόρο ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των οργανισμών.
Ακολούθησε ο Αρμόδιος Γιαννίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της VITEX και President της Hellenic Association of Chemical Industries. Ο Αρμόδιος ξεκίνησε υπενθυμίζοντας ότι: «Το εύρημα σε ένα αντίστοιχο πάνελ που είχαμε κάνει με τον Αλέξανδρο Αγγελόπουλο και τον Παύλο Ευθυμίου, ήταν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να βοηθήσει σε μία επιτάχυνση της διαδικασία διαδοχής και να βοηθήσει τη νέα γενιά να θέσει ένα φρέσκο modus operandi σε κάθε εταιρία. Εάν δούμε τώρα τις ανάγκες μετασχηματισμού υπό το πρίσμα του 2050 που είναι η χρονιά που πρέπει οι εταιρίες μας να είναι κλιματικά ουδέτερες, απαιτείται η νέα διοίκηση υπό την επόμενη γενιά να επιτύχει καθώς είναι μία μετάβαση που μόνο μία φορά θα γίνει. Η νέα γενιά λοιπόν πρέπει να είναι ικανή και να έχει το όραμα να οδηγήσει την εταιρία σε επίτευξη των στόχων αλλά και να είναι ένας καλός εταιρικός πολίτης που θα παρέχει λύσεις στα προβλήματα. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί τεχνολογικά άλματα τα οποία όμως δεν επιτυγχάνονται εν μία νυκτί – η προεργασία και η εξέλιξη μπορεί να είναι πολυετής και το πλεονέκτημα της οικογενειακής επιχείρησης είναι ότι τα μέλη της οικογένειας είναι φορείς της τεχνογνωσίας επί μακρύ χρονικό διάστημα και μπορούν να αξιοποιήσουν αυτή τη γνώση για να επιτύχουν περισσότερη καινοτομία. Η περαιτέρω ψηφιοποίηση των οργανισμών βοηθά στο να υποβοηθηθεί αυτή η μετάδοση τεχνογνωσίας κατοχυρώνοντας ότι η γνώση δεν μένει μόνο στα μυαλά των ανθρώπων αλλά και στην μηχανική εκμάθηση, στους υπολογιστές, γεγονός που βοηθά παράλληλα στο νέο πρόβλημα των καιρών, αυτό της έλλειψης εργατικών χεριών και μυαλών αλλά και τη γρήγορη εναλλαγή των προσώπων και την μικρότερη παραμονή τους στις θέσεις εργασίας.»
Ο Ευάγγελος Γκιζελής, CEO & Founder της Gizelis Robotics, δήλωσε ότι: «O αυτοματισμός στην εποχή του Industry 4.0 είναι επιλογή ανάπτυξης και επιβίωσης για τις επιχειρήσεις. Μεταμορφώνει τη λειτουργία της επιχείρησης και αναβαθμίζει το ρόλο του ανθρώπινου κεφαλαίου με οφέλη για όλους. Για τη μετάβαση στη νέα εποχή ο σωστός σχεδιασμός, η δέσμευση της διοίκησης, η εμπιστοσύνη και η συνεργασία αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις επιτυχίας.»
Τέλος, στην ίδια ενότητα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Aldemar Resorts Group, Αλέξανδρος Ν. Αγγελόπουλος, επεσήμανε ότι: «Ο χώρος της φιλοξενίας στην Ελλάδα είναι κατά κόρον χώρος οικογενειακών επιχειρήσεων, όπου διαφορετικές γενεές συνυπάρχουν. Οι νεότερες προσπαθούν να εισάγουν εργαλεία της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, όπου αυτό είναι εφικτό, γιατί φιλοξενία χωρίς τον άνθρωπο στο προσκήνιο δεν γίνεται.»
Ακολούθησε η ξεχωριστή ομιλία του Δρ. Χάρη Λαμπρόπουλου, Προέδρου της Hellenic Development Bank of Investments: «Σήμερα, η Πατρίδα μας διαθέτει πληθώρα χρηματοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και του επιχειρείν. Τα επόμενα 5-7 χρόνια αναμένεται να εισρεύσουν περί τα €80 δισ. από Ευρωπαϊκούς πόρους (δηλ. από πόρους ύψους €32 δισ. του ‘Next Generation EU’ για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ‘Ελλάδα 2.0’, αλλά και από τα διαρθρωτικά προγράμματα του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, το γνωστό σε όλους μας ΕΣΠΑ). Η συγκυρία είναι ιστορική και η πρόκληση μοναδική! Η επιτυχής αξιοποίηση – και όχι απλά η απορρόφηση – αυτών των πόρων και η διοχέτευσή τους στην παραγωγική δραστηριότητα, με στόχο τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα της Ελληνικής οικονομίας, απαιτεί τη συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αλλά κυρίως και τη συμμετοχή ιδιωτικών πόρων και κεφαλαίων ύψους €15-20 δισ. περίπου. Στην παρούσα φάση η #HDBI-#ΕΑΤΕ, διαχειρίζεται για λογαριασμό του Δημοσίου επενδυτικά κεφάλαια ύψους €2,1 δισ. που προέρχονται από το ΠΔΕ (€1,5 δισ.), αλλά και ως Equity Platform Instrument του NRRP ‘Greece 2.0’ (€0,5 δισ.). Παρά τις όποιες ανατροπές και αβεβαιότητες, εργαζόμαστε συστηματικά και φιλοδοξούμε, στο βαθμό που μας αναλογεί, ως το Sovereign Fund–of–Funds της Ελλάδας, να λειτουργήσουμε ως καταλύτης και να συμβάλουμε στην παραγωγική αξιοποίηση αυτών των πόρων. Αυτό, μπορεί να επιτευχθεί μέσω (α) των επενδυτικών σχημάτων Venture Capital και Private Equity που επενδύουμε, (β) μέσω της κλιμάκωσης των συνεργειών που έχουμε ‘χτίσει’ με τους Ευρωπαίους εταίρους μας (λ.χ. #Bpifrance, #kfwCapital, #TESI, #Vaekstfonden, #EIF κ.ά.), (γ) των διεθνών επενδυτικών συμφωνιών αξίας €4,4 δισ. που έχουμε επιτύχει (με τα κορυφαία Sovereign Wealth Funds του Abu Dhabi, #Mubadala και #ADQ), αλλά και (δ) άλλων που έπονται…».
Ο Τηλέμαχος Λαβίδας, Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. της Lavipharm, αναφέρθηκε στο στερεότυπο που υπάρχει για τη διαδοχή στις οικογενειακές επιχειρήσεις και ότι ο ίδιος ως 4η γενιά πρέπει να το καταρρίψει. Τόνισε ότι: «Είναι σημαντικό να σου αρέσει αυτό που κάνεις και έχει μεγάλη σημασία η μία γενιά να ετοιμάσει την επόμενη για τη μετάβαση», πρόσθεσε σχετικά. Αναφερόμενος στον ιδανικό τρόπο διοίκησης, ο κ. Λαβίδας με αμεσότητα αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα που έχει μια οικογενειακή επιχείρηση, καθώς «λειτουργεί με μια πιο οικογενειακή κουλτούρα, ένα χαρακτηριστικό πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους της. Παρόλ’ αυτά αν τα μέλη της οικογένειας εργάζονται στην επιχείρηση χωρίς ιεραρχία μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο». Λέξεις – κλειδιά για τη Lavipharm και τη μακρά ιστορία της αποτελούν η κληρονομιά, η καινοτομία, η διαδοχή, καθώς «στόχος μου στη Lavipharm είναι η μακροζωία της εταιρείας με ορίζοντα τα επόμενα 100 χρόνια».
Στη δεύτερη ενότητα, η θεματική της οποίας ήταν το «The Owners Panel», ο Βαγγέλης Αποστολάκης, Deputy Senior Partner της KPMG στην Ελλάδα, ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο και την καθοριστική συμβολή της ομάδας των μετόχων στην επιτυχημένη αναπτυξιακή πορεία μίας οικογενειακής επιχείρησης και αναφέρθηκε στις πολύπλευρες δεξιότητες και ταλέντα που πρέπει να καλλιεργήσουν οι μέτοχοι ώστε να ανταποκριθούν με επιτυχία στο ρόλο τους. Κλείνοντας αναφέρθηκε στους διαφορετικούς ρόλους που μπορεί να αναλάβει ένας μέτοχος και στον τρόπο αλληλεπίδρασης οικογένειας, μετόχων, διοικητικού συμβουλίου και διοίκησης.
O Νικόλας Χριστοδούλου, Διευθύνων Σύμβουλος της CHB Group, τόνισε την σημαντικότητα της ενωμένης οικογένειας που μπορεί να φέρει λαμπρά αποτελέσματα σε συνδυασμό με το να αγαπάς πραγματικά αυτό που κάνεις με μεθοδικότητα και πίστη.
Με την ξεχωριστή της ομιλία περί του «θεσμού των Family Offices», η κα Δήμητρα Πάσσιου, Δικηγόρος – Tax Partner στην εταιρεία Δικηγορική Εταιρεία SAPLEGAL, ανέπτυξε τις ρυθμίσεις με τις οποίες εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη ο θεσμός του single family office, δηλαδή η δημιουργία μιας δομής με αποκλειστικό την εξυπηρέτηση των αναγκών διαχείρισης των χρηματικών ροών αλλά και της οικογενειακής περιουσίας φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα και των μελών της οικογένειάς τους.
Στην τρίτη ενότητα για τις «Οικογενειακές επιχειρήσεις και το ESG», η Κατερίνα Πολυζώη, Senior Manager Consulting της KPMG in Greece με τίτλο ομιλίας: «Χαράζοντας την πορεία της διαδοχής: Κρίσιμες αποφάσεις και συνήθη εμπόδια», σημείωσε: «H διαδοχή είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που νομοτελειακά όλες οι οικογενειακές επιχειρήσεις θα κληθούν να διαχειριστούν. Κλειδί για την μακροημέρευση της επιχείρησης και την αρμονία στην οικογένεια είναι ο έγκαιρος προγραμματισμός, ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, η ενδελεχής προετοιμασία, διασφαλίζοντας διαφανείς διαδικασίες και συμμετοχή όλων των γενεών και επιδεικνύοντας ομαδικό πνεύμα και ενσυναίσθηση».
Στη συνέχεια, ο Αλέξανδρος Δοβλές, Δικηγόρος-Εταίρος στην Δικηγορική Εταιρεία SAPLEGAL και εξειδικευμένος σε αντιδικίες μεταξύ μελών οικογενειακών επιχειρήσεων, τόνισε την αναγκαιότητα να ληφθούν έγκαιρα μέτρα αποφυγής ερίδων-αντιδικιών στην οικογενειακή επιχείρηση. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσίασε τον θεσμό του Οικογενειακού Συντάγματος, το οποίο δύναται να αποτελέσει το θεμέλιο εξειδικευμένου corporate governance για οικογενειακές επιχειρήσεις.
Ο Δημήτρης Καραβασίλης με τη σειρά του, Chief Executive Officer και Founder της DK CONSULTANTS GROUP, δήλωσε ότι: «Το ESG είναι δεδομένο πλέον και επίκαιρο όσο ποτέ, όχι μόνο αναφορικά με το κανονιστικό του πλαίσιο ή την υποχρεωτικότητα του, αλλά κατά πόσο μπορεί να διαδραματίσει ρόλο τέτοιο που θα επηρεάσει την ικανότητα μιας εταιρείας να παράγει αξία μακροπρόθεσμα. Είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο το οποίο συνδέεται ουσιαστικά με τις αξίες της ζωής επειδή στην μετά Covid-19 εποχή πλέον όλοι οι πελάτες και όλος ο πλανήτης εχει περάσει από το τι «θέλω» στο τι «χρειάζομαι». Κρίνεται πλέον απαραίτητο να μπορέσει η κάθε εταιρία να τοποθετηθεί με έμπρακτο τρόπο σε όλο αυτό το διακύβευμα. Ανεξάρτητα από το μέγεθος των εταιρειών, είτε μιλάμε για μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις είτε μιλάμε για μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους αυτό που διαφαίνεται είναι ότι τα βασικά στοιχεία ευαισθητοποίησης σε θέματα που αφορούν, τόσο το περιβάλλον, όσο και την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, έχουν ολοένα και πιο ισχυρό αντίκτυπο στην ενίσχυση της διεθνούς δραστηριότητας της καθε επιχείρησης. Τα παραδείγματα σχετικά με τα παραπάνω είναι παρά πολλά και πιο συγκεκριμένα στον κλάδο της μόδας μέσω της παραγωγής ενδυμάτων χρησιμοποιώντας την παιδική εργασία, στην εξόρυξη πολύτιμων λίθων ή όπως πολύ προσφάτως στον κατασκευαστικό κλάδο όπου καταπατήθηκαν θεμελιωδη ανθρώπινα δικαιώματα με σκοπό την ανέγερση αθλητικών εγκαταστάσων χωρίς την λήψη των απαραίτητων μέτρων υγιεινής και ασφάλειας. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό, ποσο πολύ επηρεάζεται η κοινή γνώμη και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτό για την κάθε εταιρία.»
Σε ξεχωριστή ομιλία για το «Customer Experience», ο κύριος Κωνσταντίνος Κώνσταντος, Senior Manager, Consulting της KPMG in Greece, μας μίλησε για την Εμπειρία Πελάτη και πως αυτή μεταφράζεται στο πλαίσιο μιας οικογενειακής επιχείρησης. Ανέφερε τους 6 βασικούς πυλώνες που ορίζουν μια εξαιρετική Εμπειρία Πελάτη, καθώς και το τι αποζητούν οι πελάτες από τις επιχειρήσεις. Ανέδειξε τη σύνδεση της Εμπειρίας Πελάτη με την κερδοφορία και υπογράμμισε τη σημασία της με βελτιωμένο NPS, πιο πιστούς και ευχαριστημένους πελάτες.
Στην τέταρτη ενότητα, για τη μετεξέλιξη παραδοσιακών οικογενειακών παραγωγικών επιχειρήσεων σε πολυδιάστατες εταιρίες που δύνανται να αναπτύσσονται απρόσκοπτα στο σημερινό ανταγωνιστικό παγκόσμιο περιβάλλον, όπως ακριβώς συνέβη στην πορεία εξέλιξης και ανάπτυξης 55 ετών της Karabinis Medical, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της, Απόστολος Καραμπίνης.
Στη μεταμόρφωση αυτή συντέλεσε το γεγονός ότι με την ισχυρή βούληση και αστείρευτη επιμονή της διοίκησης, συνοδευόμενη από τη σχεδόν ολική επανεπένδυση των κερδών για συναπτά έτη, η KM επέκτεινε την παραγωγή της σε πλήθος ιατρο-τεχνολογικών προϊόντων, πιστοποίησε τα προϊόντα της σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας, αντιπροσώπευσε μεγάλους οίκους του εξωτερικού, καθώς ανέπτυξε υπηρεσίες υγείας και προϊόντα κάτω από προστατευμένα πνευματικά και παγκόσμια διπλώματα ευρεσιτεχνίας.
Επιπρόσθετα, ακολούθησε η δημιουργία μίας ισχυρής οργανωτικής δομής, η οποία απαρτίζεται με εξαίρετο ανθρώπινο δυναμικό, υιοθετώντας τη νοοτροπία «one job one life». Κατ΄ επέκταση δημιουργήθηκαν εξειδικευμένα Business Units ανά κατηγορία δραστηριοποίησης με αποτέλεσμα να παρέχονται με απόλυτη εξειδίκευση προϊόντα και υπηρεσίες υγείας τόσο στην τοπική, όσο και διεθνή αγορά.
Ο Αργύρης Γεωργούδας, Διευθύνων Σύμβουλος της NAK SHOES, αναφέρθηκε στους παράγοντες που βοήθησαν στην επιτυχία του brand, τις στρατηγικές κινήσεις και το όραμα του για την πορεία και το μέλλον του, τόσο στην εγχώρια όσο και στην ευρύτερη αγορά.
O Έκτορας Σουρουλίδης, Εμπορικός Διευθυντής της Rolco Bιανίλ, ανέφερε ότι: «Η προσπάθεια για καινοτομία είναι διαρκής, εξάλλου δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά εάν θέλεις να σταθείς στον διεθνή ανταγωνισμό. Για μία ελληνική εταιρεία η επιβίωση και η ευημερία συνδέονται με τη διαρκή παραγωγή καινοτομίας και προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Θα επιμείνουμε να δουλεύουμε με ελληνικές εταιρείες και να εξελιχθούμε σε ένα παράδειγμα μιας Ελλάδας που παράγει, ξεχωρίζει και καινοτομεί. Η Rolco έχει τη δυνατότητα και μπορεί να το κάνει.»
Χρυσός Χορηγός: KPMG
Ασημένιοι Χορηγοί: Saplegal
Knowledge Partner: DK Marketing
Χορηγοί Επικοινωνίας: mononews, Insurance Daily News, CrisisMonitor, Eirinika.gr, exportnews.gr, Επιχειρώ, Say yes
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συνέδριο και για δήλωση συμμετοχής:
https://cleon.gr/conferences/family-business-summit-2/
