Casus beli για την Ευρώπη αποδεικνύεται ο νέος νόμος που πέρασε ο Τζο Μπάιντεν για τη στήριξη της αμερικανικής βιομηχανίας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης και της επίτευξης των κλιματικών στόχων, ενώ την ίδια στιγμή η Ευρώπη πληρώνει βαρύ τίμημα καθώς η εκτόκευση των τιμών ενέργειας αυξάνει τις εκροές προς Ρωσία και ΗΠΑ ταυτόχρονα.
Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίζονται εξαγριωμένοι με την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και τώρα κατηγορούν τους Αμερικανούς ότι εργαλειοποιούν και βγάζουν τεράστια κέρδη από τον πόλεμο, ενώ οι χώρες της ΕΕ υποφέρουν.
Το θέμα έχει εγκαίρως αναδείξει και ο Βαγγέλης Μυτιληναίος, από τη θέση του ως πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Eurometaux, που εκπροσωπεί τη βιομηχανία μη-σιδηρούχων μετάλλων. Ο επικεφαλής της Mytilineos δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Βιομηχανία αντιμετωπίζει υπαρξιακά προβλήματα.
«Το γεγονός είναι ότι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που ωφελείται περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ, επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα», δήλωσε στο POLITICO ανώτερος αξιωματούχος στην ΕΕ.
Τα εκρηκτικά σχόλια — που υποστηρίζονται δημόσια και ιδιωτικά από αξιωματούχους, διπλωμάτες και υπουργούς — ακολουθούν την κλιμσκούμενη ένταση στην Ευρώπη για τις αμερικανικές επιδοτήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι εξελίξεις στις σχέσεις ΗΠΑ – ΕΕ θα αποτελέσουν, όπως είναι φυσικό “βούτυρο στο ψωμί του Βλάντιμιρ Πούτιν”.
«Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις Η.Π.Α., οι επιδοτήσεις και οι υψηλές τιμές ενέργειας κινδυνεύουν να στρέψουν την κοινή γνώμη ενάντια τόσο στην πολεμική προσπάθεια όσο και στη διατλαντική συμμαχία. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ».
Ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Josep Borrell κάλεσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει στις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Οι Αμερικανοί – οι φίλοι μας – παίρνουν αποφάσεις που έχουν οικονομικό αντίκτυπο σε εμάς», δήλωσε σε συνέντευξή του στο POLITICO.
Το μεγαλύτερο σημείο έντασης τις τελευταίες εβδομάδες ήταν οι πράσινες επιδοτήσεις και οι φόροι του Μπάιντεν που οι Βρυξέλλες λένε ότι άδικα απομακρύνουν το εμπόριο από την ΕΕ και απειλούν να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Παρά τις επίσημες αντιρρήσεις από την Ευρώπη,
Η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει κανένα σημάδι υποχώρησης.
Ταυτόχρονα, η αναστάτωση που προκλήθηκε από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδηγεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται και μια καταστροφική συμπίεση του ενεργειακού εφοδιασμού να απειλεί με διακοπές ρεύματος και με δελτίο αυτό τον χειμώνα.
Καθώς προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, οι χώρες της ΕΕ στρέφονται στο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ – αλλά η τιμή που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από το ίδιο κόστος καυσίμων στην Αμερική. Έπειτα, υπάρχει η πιθανή αύξηση των παραγγελιών για στρατιωτικό κιτ αμερικανικής κατασκευής, καθώς οι ευρωπαϊκοί στρατοί λιγοστεύουν μετά την αποστολή όπλων στην Ουκρανία.
Εκτός τόπου και χρόνου ο Μπάιντεν
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ δεν είναι «φιλικές» και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας κάλεσε την Ουάσιγκτον να επιδείξει περισσότερη «αλληλεγγύη» και να βοηθήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους. Υπουργοί και διπλωμάτες έχουν εκφράσει απογοήτευση για τον τρόπο που η κυβέρνηση του Μπάιντεν απλώς αγνοεί τον αντίκτυπο των εσωτερικών οικονομικών πολιτικών της στους Ευρωπαίους συμμάχους.
Όταν οι ηγέτες της ΕΕ, στη σύνοδο των G20 στο Μπαλί, έθεσαν στον Μπάιντεν το ζήτημα των υψηλών τιμών φυσικού αερίου που πωλούν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη, ο Αμερικανός πρόεδρος φαινόταν απλώς να αγνοεί το θέμα, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματούχο που αναφέρθηκε παραπάνω. Άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική άγνοια σχετικά με τις συνέπειες για την Ευρώπη αποτελεί μείζον ζήτημα.
«Οι Ευρωπαίοι είναι εμφανώς απογοητευμένοι για την έλλειψη προηγούμενης ενημέρωσης και διαβούλευσης», δήλωσε ο David Kleimann από το think tank Bruegel. Οι αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναγνωρίζουν τους κινδύνους που θα έχει η ολοένα και πιο τοξική ατμόσφαιρα για τη δυτική συμμαχία. Η διαμάχη είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσε ο Πούτιν, συμφώνησαν οι διπλωμάτες της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Η αυξανόμενη διαμάχη σχετικά με τον νόμο του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) — ένας τεράστιος φόρος,
πακέτο για το κλίμα και την υγειονομική περίθαλψη — έχει θέσει τους φόβους για έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο ψηλά στην πολιτική ατζέντα και πάλι. Οι υπουργοί εμπορίου της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν την απάντησή τους την Παρασκευή, καθώς αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδια για επείγουσα πολεμική δέσμη επιδοτήσεων για να σώσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από την κατάρρευση.
«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ ανησυχητικός,” δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εμπορίου Liesje Schreinemacher. “Οι πιθανές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ μεγάλες.”
«Οι ΗΠΑ ακολουθούν μια εσωτερική ατζέντα, η οποία είναι δυστυχώς προστατευτική και κάνει διακρίσεις σε βάρος των συμμάχων των ΗΠΑ», δήλωσε ο Tonino Picula, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διατλαντικές σχέσεις.
Δεν είναι ένα νέο επιχείρημα από την αμερικανική πλευρά, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τους Ευρωπαίους. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας πωλούν το αέριό τους με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα τεσσάρων όταν διασχίζουν τον Ατλαντικό», δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν στη γαλλική τηλεόραση την Τετάρτη.
«Φυσικά οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοί μας… αλλά όταν κάτι πάει στραβά, είναι απαραίτητο να το λένε και μεταξύ των συμμάχων».
The Contrarian View
Από την άλλη πλευρά, Ένας Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι ο καθορισμός της τιμής για τους ευρωπαίους αγοραστές φυσικού αερίου αντανακλά τις αποφάσεις της ιδιωτικής αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε πολιτικής ή δράσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ. «Οι αμερικανικές εταιρείες υπήρξαν διαφανείς και αξιόπιστοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη», είπε ο αξιωματούχος.
Η εξαγωγική ικανότητα περιορίστηκε επίσης από ένα ατύχημα τον Ιούνιο που ανάγκασε μια βασική εγκατάσταση να κλείσει.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, η διαφορά μεταξύ των τιμών εξαγωγής και εισαγωγής δεν πηγαίνει στους εξαγωγείς LNG των ΗΠΑ, αλλά στις εταιρείες που μεταπωλούν το φυσικό αέριο εντός της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος κάτοχος μακροπρόθεσμων συμβολαίων αερίου είναι στις ΗΠΑ είναι η γαλλική TotalEnergies για παράδειγμα.
Η φθηνότερη ενέργεια έχει εξελίσσεται τάχιστα σε πόλο έλξης, καθώς προσφέρει ασύγκριτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στις Η.Π.Α. ή ακόμη και να μεταφέρουν τις υφιστάμενες δραστηριότητές τους, αποχωρώντας από την Ευρώπη. Μόλις αυτή την εβδομάδα, η πολυεθνική Solvay ανακοίνωσε ότι επιλέγει τις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης, που αποτελεί μόνο μια από μια μακρά λίστα παρόμοιων ανακοινώσεων από ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
