Τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν σήμερα επίσημα κανονισμό του Συμβουλίου για επείγουσα παρέμβαση για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας. Ο κανονισμός εισάγει κοινά μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και τη συλλογή και αναδιανομή των πλεονασματικών εσόδων του ενεργειακού τομέα στα νοικοκυριά και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η έγκριση του κανονισμού με γραπτή διαδικασία ακολουθεί την πολιτική συμφωνία που επετεύχθη από τους υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ στο έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
Μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
Ο κανονισμός του Συμβουλίου θέτει έναν εθελοντικό στόχο συνολικής μείωσης 10% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και έναν υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμής. Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν το 10 % των ωρών αιχμής μεταξύ 1ης Δεκεμβρίου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, κατά τη διάρκεια των οποίων θα μειώσουν τη ζήτηση.
Τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης και για τους δύο στόχους κατά την περίοδο αυτή.
Ανώτατο όριο στα έσοδα της αγοράς για τα υποπεριθωριακά
Το Συμβούλιο συμφώνησε να περιορίσει τα έσοδα της αγοράς στα 180 ευρώ/MWh για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των μεσαζόντων, που χρησιμοποιούν τις λεγόμενες υποπεριθωριακές τεχνολογίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης. Τέτοιοι φορείς εκμετάλλευσης σημείωσαν απροσδόκητα μεγάλα οικονομικά κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να αυξηθεί το λειτουργικό τους κόστος. Αυτό οφείλεται στο ρόλο του άνθρακα και του φυσικού αερίου ως οριακών πηγών καθορισμού των τιμών που διογκώνουν επί του παρόντος την τελική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.
Το επίπεδο του ανώτατου ορίου έχει σχεδιαστεί για να διατηρεί την κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφεύγει την παρεμπόδιση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν μέτρα της επιλογής τους για τη συλλογή και τον αναπροσανατολισμό των πλεονασματικών εσόδων προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών πελατών ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ορισμένες ευελιξίες για να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές τους συνθήκες και τα μέτρα που ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα καθορισμού υψηλότερου ανώτατου ορίου εσόδων, τη χρήση μέτρων που περιορίζουν περαιτέρω τα έσοδα της αγοράς, τη διαφοροποίηση μεταξύ τεχνολογιών και την εφαρμογή ορίων στα έσοδα της αγοράς άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων, μεταξύ άλλων.
Σε περιπτώσεις όπου η καθαρή εξάρτηση ενός κράτους μέλους από τις εισαγωγές είναι ίση ή μεγαλύτερη από 100%, θα συνάψουν συμφωνία έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 για την επαρκή κατανομή των πλεονασματικών εσόδων με το κράτος μέλος εξαγωγής. Άλλα κράτη μέλη καλούνται επίσης να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες.
Εισφορά αλληλεγγύης για τον τομέα των ορυκτών καυσίμων
Ο κανονισμός του Συμβουλίου ορίζει μια υποχρεωτική προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης στα κέρδη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογιστεί επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζεται βάσει των εθνικών φορολογικών κανόνων για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023,
που είναι πάνω από 20% αύξηση των μέσων ετήσιων φορολογητέων κερδών από το 2018. Η εισφορά αλληλεγγύης θα ισχύει επιπλέον των τακτικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη.
Τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρήσουν τα εθνικά μέτρα που ισοδυναμούν με την εισφορά αλληλεγγύης υπό τον όρο ότι είναι συμβατά με τους στόχους του κανονισμού και παράγουν τουλάχιστον συγκρίσιμα έσοδα.
Τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν τα έσοδα από τη συνεισφορά αλληλεγγύης για την παροχή οικονομικής στήριξης σε νοικοκυριά και εταιρείες και για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των υψηλών λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέτρα λιανικής για τις ΜΜΕ
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίσουν προσωρινά μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε μικρές και μεσαίες μεγάλες επιχειρήσεις για την περαιτέρω υποστήριξη των ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές ενέργειας. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης ότι μπορούν κατ’ εξαίρεση και προσωρινά να ορίσουν μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας η οποία είναι χαμηλότερη του κόστους.
Εφαρμογή
Τα μέτρα έχουν προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα. Θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ειδικές εξαιρέσεις για την Κύπρο και τη Μάλτα.
Ιστορικό και επόμενα βήματα
Ο κανονισμός θα δημοσιευθεί τώρα στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ την επόμενη ημέρα.
Η ΕΕ γνώρισε μια ασυνήθιστη αύξηση των τιμών της ενέργειας που επιδεινώθηκε περαιτέρω από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Οι χώρες της ΕΕ είναι ενωμένες και συντονίζουν στενά τις προσπάθειές τους σε πνεύμα αλληλεγγύης για να εξασφαλίσουν τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ και να μετριάσουν τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών ενέργειας στους καταναλωτές και την οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό, σε συνέχεια της πολιτικής καθοδήγησης που έδωσε το Συμβούλιο στο έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας της 9ης Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή υπέβαλε, στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με επείγουσα παρέμβαση για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας.
Ο κανονισμός που εγκρίθηκε συμπληρώνει τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες και νομοθεσία της ΕΕ, εγκρίθηκε τους τελευταίους δύο μήνες για να διατηρήσει την ενέργεια προσιτή και να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ, όπως ο κανονισμός για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, ο κανονισμός αποθήκευσης αερίου, η δημιουργία μιας ενεργειακής πλατφόρμας της ΕΕ και πρωτοβουλίες προβολής για τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού.
Τα μέτρα συμπληρώνουν επίσης τις πρωτοβουλίες που προτάθηκαν στο πλαίσιο του REPowerEU τον Μάιο του 2022.
