Χαρακτηριστικά πολιτικής κρίσης έχει η εντεινόμενη αντιπαράθεση Ελλάδας και Τουρκίας, καθώς οι εντάσεις είναι μεγάλες μεν, αλλά ελεγχόμενες και σε πολιτικό επίπεδο, κυρίως. Η τουρκική πλευρά έχει βάλει στο στόχαστρο την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Δένδιας κεφαλαιοποιούν γεωπολιτικά οφέλη για να αντικρούσουν την πίεση για διαπραγματεύσεις.
Σε τροχιά διαρκούς κλιμάκωσης της έντασης παραμένουν Ελλάδα και Τουρκία, σε πολιτικό επίπεδο, ενώ σε επιχειρησιακό, η συνεκπαίδευση των δυνάμεων στο πλαίσιο του NATO συνεχίζεται σε τουρκική ναυτική άσκηση. Ταυτόχρονα, εξάρσεις στο προσφυγικό και παραβιάσεις στο Αιγαίο, δίνουν τροφή σε δημοσιεύματα τα οποία συμβάλουν στην εμπαίδωση αίσθησης ισχυρής απειλής και στις δύο πλευρές.
Παράλληλα, με ένταση συνεχίζονται οι κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου, με την Ελλάδα να κεφαλαιοποιεί τα εξοπλιστικά ως πολλαπλασιαστή διπλωματικής ισχύος, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμάνουελ Μακρόν, σε συνάντηση που είχε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στα Ηλύσια Πεδία.
Από την άλλη πλευρά η Τουρκία επιμένει με μπαράζ δηλώσεων σε πολιτικό επίπεδο και προκλήσεις σε χαμηλό επίπεδο στο Αιγαίο. Την ίδια στιγμή, πλοία του Πολεμικού Ναυτικού της Ελλάδας συνεκπαιδεύονται με τουρκικά, σε τουρκική-νατοϊκή άσληησ και ελλημενίζονται σε τουρκικό ναύσταθμο.
Διαβάζοντας δηλώσεις και δημοσιεύματα κανείς συμπαιρένει ότι η κατάσταση είναι πραγματικά εξαιρετικά τεταμένη. Ωστόσο, παρακολουθώντας τις εξάρσεις σε πολιτικό επίπεδο και στο πεδίο, διαπιστώνεται ότι οι δηλώσεις σβήνουν με αντιδηλώσεις και ότι οι εντάσεις στο Αιγαίο αποκλιμακώνονται επί τόπου, χωρίς περαιτέρω παρεμβάσεις.
Auditor’s note: Αδιέξοδα και δικλείδες ασφαλείας
Τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Ταγίπ Ερντογάν αναζητούν διέξοδο από τα εσωτερικά τους πολιτικά αδιέξοδα, ο ένας για να ξεπεράσει το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων και ο άλλος για να αντιπαλέψει την παραπαίουσα οικονομία, καθώς Ελλάδα και Τουρκία οδηγούνται σε εκλογές το 2023.Για την ώρα τα ρίσκα είναι λελογισμένα και οι εκρήξεις ελεγχόμενες. Αυτό όμως μπορεί εύκολα να αλλάξει. Οι ηγέτες -ενόψει εκλογών- κυβερνούν συχνά με γνωμονα τις Δημοσκοπίσεις. Για την ώρα αυτά τα στοιχεία δεν δείχνουν πολιτικές ανατροπές, αλλά πολιτική φθορά. Καθώς η πολιτική αντιπαράθεση θα κλιμακώνεται και οι κοινωνίες θα αναγκαστούν να πάρουν θέση, τότε πολλά μπορούν να αλλάξουν.
Το επίπεδο των διμερών σχέσεων, οι δίαυλοι επικοινωνίας και η ωριμότητα των ενόπλων δυνάμεων στη διαχείριση ακραίων συνθηκών, είναι οι δικλείδες ασφσλείας στο ενδεχόμενο μιας ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης. Για την ώρα, οι παράγοντες αυτοί παραμένουν ισχυροί και αποτελεσματικοί, ελέγχοντας τις εξάρσεις και ενεργοποιώντας τις βαλβίδες αποσυμπίεσης.
Μέχρι στιγμής, οι δύο πλευρές έχουν διακόψει τη λειτουργία των διαύλων προώθησης των σχέσεων, αλλά οι μηχανισμοί συντήρησης συνεχίζουν να παράγουν αποτελέσματα. Σε δεύτερο επίπεδο υπάρχει και ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του NATO, την ενεργοποίηση του οποίου επιδιώκει διακαώς η Άγκυρα, αλλά αποφεύγει η Αθήνα. Η ελληνική πλευρά προτιμά το φόμουμ της ΕΕ και του ΟΗΕ ως προσφορότερα για την επίλυση ζητημάτων, τα οποία η Άγλκυρα χαρακτηρίζει εν πολλοίς μεροληπτικά.
Το γεωπολιτικό ρίσκο στην ανατολική Μεσόγειο παραμένει σε ελεγχόμενα επίπεδα, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις αγορές, οι οποίες επιμένουν να αγνοούν αυτή την παράμετρο και να εστιάζουν στις γεωοικονομικές προκλήσεις.
Μηνύματα Μακρόν
Η ελληνική πλευρά, επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά και γεωστρατηγικά τις υπερδαπάνες στα εξοπλιστικά, ενεργοποιώντας παράλληλα τα αντανακλαστικά συγκεκριμένων πολιτικών ακροατηρίων. Ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει επίσης συσπείρωση του πυρήνα της βάσης του και ταυτόχρονα να μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα από το διπλωματικό και γεωπολιτικό κεφάλαιο που έχτισε κατά τη διάρκεια της κρίσης της Ουκρανίας.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η παρέμβαση του Γάλλου προέδρου Εμάνουελ Μακρόν, ο οποίος φαίνεται να παρεμβαίνει υπέρ της Ελλάδας, αλλά στην πραγματικότητα επιδιώκει να εμπεδώσει τη γαλλική επιρροή στην ανατολική Μεσόγειο και να υπογραμμίσει τον ενισχυμένο ρόλο της Γαλλίας στο πλαίσιο της ΕΕ και του NATO στον Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Εμανουέλ Μακρόν, έστειλε σαφές και ηχηρό μήνυμα στήριξης προς την Ελλάδα σημειώνοντας αρχικά ότι «στηρίζουμε πλήρως την κυριαρχία της Ελλάδας» ενώ στη συνέχεια έκανε λόγο για «ταραγμένη κατάσταση» στην Ανατολική Μεσόγειο, διαμηνύοντας πως «η στρατηγική σχέση Αθήνας – Παρισιού δεν θα επιτρέψει να γίνει καμιά αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο».
Πληθωρισμός προκλήσεων
Οι πολεμικές ιαχές Ερντογάν αλλά και αρκετών τούρκων αξιωματούχων που έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα, έχουν σημάνει συναγερμό στην Αθήνα, η οποία με όπλο τη συμμαχίες και το διεθνές δίκαιο, διεθνοποιεί τις τουρκικές προκλήσεις.
Τον νέο κύκλο ρητορικής κλιμάκωσης -αν θεωρηθεί ότι υπάρχει τέτοιος- άνοιξε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος σε νέο παραλήρημα ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει «φαγούρα» ενώ απείλησε λέγοντας:
«Αν και λέμε ότι θα πρέπει τα δικαιώματα των γειτόνων θα πρέπει να γίνονται σεβαστά και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, οι Έλληνες συνεχίζουν να ξύνονται. Αν ξεκινήσετε μια περιπέτεια για λογαριασμό άλλων, θα υποστείτε τις συνέπειες σήμερα όπως και στο παρελθόν. Αυτή είναι μια προειδοποίηση στην Αθήνα» πρόσθεσε ο Τσαβούσογλου.
Ο τούρκος ΥΠΕΞ, συνέχισε στους ίδιους προκλητικούς τόνους αναφέροντας τα εξής: «Πριν από 951 χρόνια με την μάχη του Ματζικέρτ κάναμε πατρίδα μας την Ανατολία. Αυτό είναι το πνεύμα που 100 χρόνια προστάτεψε την πατρίδα, το ίδιο πνεύμα ισχύει και σήμερα. Γι’ αυτό μαζέψτε τα μυαλά σας και συνέλθετε. Απευθυνόμαστε κυρίως στην Ελλάδα. Μη γίνεστε όργανα άλλων, μη συνεχίζετε τις προκλήσεις. Γιατί η φιλία της Τουρκίας είναι καλή αλλά η εχθρότητα της είναι τεράστια».
Εξω-κυβερνητικές επιθέσεις
Την σκυτάλη στις προκλήσεις από τον Τσαβούσογλου, πήρε λίγο αργότερα ο εκπρόσωπος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, Ομέρ Τσελίκ.
«Ο Μητσοτάκης σήμερα απειλεί τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας όπως απειλεί και την ύπαρξη και τα νόμιμα δικαιώματα της ΤΔΒΚ , και βρίσκεται πίσω από την επιθετικότητα αλλά και τις παρενοχλήσεις απέναντι στη Γαλάζια Πατρίδα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Τσελίκ χαρακτήρισε μάλιστα το δρόμο της Ελλάδας «αδιέξοδο» και επιχείρησε να εμφανίσει για άλλη μία φορά την Τουρκία ως τον παράγοντα που σέβεται τη νομιμότητα. Ισχυρίστηκε δε ότι «τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν στο τραπέζι του διαλόγου». Κάλεσε δε την Ελλάδα να μην «απομακρυνθεί από τη νομιμότητα και να γίνει ένα κράτος – ληστής, λόγω της εσωτερικής κρίσης της κυβέρνησης Μητσοτάκη».
