Η αύξηση του πολιτικού ρίσκου στην Ελλάδα είναι γεγονός, ανεξαρτήτως της έντασης που δίνουν τα media στα σκάνδαλα και τα αποτελέσματα των σφυγμομετρήσεων, η διεθνής επενδυτική κοινότητα φαίνεται ότι αντιπροσωπεύεται από τον τίτλο του Reuters “It’s time to worry about Greece. Αυτό αποτυπώνεται με τον πλέον γλαφυρό και αδιαμφισβήτητο τρόπο στις τιμές των ομολόγων, τα spreads και την αντίδραση στο Χρηματιστήριο.
Οι κίνδυνοι που συνδέονται το διεθνές προφίλ της χώρας και τις σχέσεις με τους εταίρους και πιστωτές εκτοξεύονται
Οι αγορές καταγράφουν ξεκάθαρα την ανησυχία των επενδυτών για την Ελλάδα στη σκιά του σκανδάλου των υποκλοπών και της προοπτικής παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας. Όμως, αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το Μαξίμου επιλέγει προτιμητέο εχθρό και τερέν για την αντιπαράθεση, την Τουρκία και τις διμερείς σχέσεις. Αυτό όμως μπορεί να αποδειχθεί αυτοεκπληρούμενη προφητεία όπως έχει κατ επανάληψη προειδοποιήσει ο Αλέξης Παπαχελάς…
Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν παγιωθεί πάνω από το 4%, υπερβαίνουν των ιταλικών ομολόγων, ενώ τα spreds και τα CDS υπογραμμίζουν τους κινδύνους. Ειδικότερα, η απόδοση του ελληνικού ομολόγου διαμορφώνεται την Πέμπτη 2 Αυγούστου στο 4,247%, 30 μονάδες βάσης υψηλότερα από το ιταλικό. Η διαφορά είναι η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα είναι επαπειλούμενη, ενώ στην Ιταλία εμπεδωμένη και με προοπτικές επιδείνωσης καθώς όλα δείχνουν ότι η επόμενη και πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός προέρχεται από την ακροδεξιά και με αντισυστημικό προφίλ.
Το σκηνικό που καταγράφεται στις αγορές δείχνει ότι η Ελλάδα μπαίνει αναπόδραστα σε κόκκινη ζώνη για τους επενδυτές, που συνεπάγεται ότι για να προχωρήσουν οι αποκρατικοποιήσεις η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να μεριμνήσει για την κάλυψη του αυξανόμενου ρίσκου, ενώ πλέον οι μη-καθοδηγούμενοι από διακρατικές συμφωνίες επενδυτές θα ζητούν εξασφάλιση exit point.
Το ενδεχόμενο η Ελλάδα να βρεθεί σε νέα δίνη δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά θεωρείται εξαιρετικά περιορισμένο, καθώς πλέον η ΕΚΤ είναι stand by και θα επιτρέψει την εκδήλωση επιπλέον κινδύνων. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θα υπάρξουν επιπλοκές στις προοπτικές της οικονομίας.
Οι αγορές ανησυχούν επίσης και για το -εξαιρετικά πιθανό- ενδεχόμενο ο Κυριάκος Μητσοτάκης να επιχειρήσει να υπερβεί το εις βάρος του κλίμα με μπαράζ παροχών στη ΔΕΘ. Μέχρι τώρα αυτό διαψεύδεται, καθώς τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός όσο και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι κάνουν λόγο για μετρημένο πρόγραμμα παροχών και διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής. Αυτό όμως δεν αποτελεί… εγγύηση.
Auditor’s note: Η πίττα και σκύλος
Οι πολιτικές επιλογές που έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να ανακτήσει ερείσματα στην κοινωνία και να βελτιώσει τις πιθανότητες επανεκλογής του, στις εκλογές που είναι σε λιγότερο από 11 μήνες, δύσκολα θα μπορέσουν -ταυτόχρονα- να ενθουσιάσουν τις αγορές και τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών. Ο Έλληνας πρωθυπουργός σύντομα θα ανακοινώσει τις επιλογές του και θα υπάρξουν αντιδράσεις, το θέμα είναι από ποιούς.
Η εικόνα στις αγορές
Οι αγορές λοιπόν λένε ότι η τρέχουσα κατάσταση και οι προοπτικές της στην Ελλάδα είναι σαφώς χειρότερες από την Ιταλία.
Το spread με το γερμανικό bund υπερβαίνει τις 265 μονάδες βάσης.
Τα CDS των 5ετών ομολόγων για την Ελλάδα είναι στις 171,50 (τελευταία ενημέρωση: 2 Σεπτεμβρίου 2022 9:45 GMT+0). Αυτή η τιμή αποκαλύπτει 2,86% σιωπηρή πιθανότητα αθέτησης, σε ένα υποτιθέμενο ποσοστό ανάκτησης 40%.
Τα ελληνικά CDS όμως είναι 20 μονάδες ακριβότερα από τα ιταλικά και φθηνότερα μόνο από της Ρωσίας -που είναι σε καθεστώς χρεοκοπίας-, της Βραζιλίας και της Τουρκίας.
Κλείνουν θέσεις στο Χρηματιστήριο
Την ίδια στιγμή θέσεις στο ελληνικό χρηματιστήριο κλείνουν μεγάλα fund του εξωτερικού, κατοχυρώνοντας κέρδη και αναζητώντας χαμηλότερο ρίσκο στα ομόλογα του πυρήνα της Ευρωζώνης. Η προοπτική ανόδου των επιτοκίων καθιστά πλέον τα ομόλογα του πυρήνα πιο ελκυστικά από αυτά της περιφέρειας, ενώ η αβεβαιότητα στην Ελλάδα και την Ιταλία εντείνει αυτή την πίεση.
Ο Γενικός Δείκτης έχασε τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου όλα σχεδόν τα κέρδη που έχτιζε από τις αρχές του μήνα. Το κύμα πωλήσεων αυτό αποδόθηκε αρχικά στο διεθνές κλίμα και στην ετεροχρονισμένη αντίδραση. Ωστόσο, πλέον, το Χρηματιστήριο της Αθήνας παρουσιάζει τάσεις αυτονόμησης από τις ευρωαγορές.
Οι συνθήκες
Αυτή τη στιγμή, το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους είναι ρυθμισμένο και με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, η έκθεση της Ελλάδας στις αγορές είναι περιορισμένη από τον κορονοϊό έως τώρα καλυπτόταν από τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ στο πλαίσιο των προγραμμάτων PEPP και APP. Τώρα, έχει ενεργοποιηθεί πλέον η δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών να αγοράζουν ομόλογα του Δημοσίου, ενώ έχει και ΟΔΔΗΧ αποκτήσει υπερεξουσίες, αναγόμενος σε market maker. Επίσης, η ΕΚΤ έχει θεσπίσει νέο εργαλείο για την προστασία έναντι του κατακερματισμού των αγορών.
Παρ’ όλα αυτά οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν εκτοξευτεί και μάλιστα πολύ περισσότερο από άλλες χώρες. Αν η άνοδος ήταν αναλογική, τότε δεν θα υπήρχε λόγος ανησυχίας γιατί θα αποδιδόταν στην προσδοκία αύξησης των επιτοκίων και θα ήταν μέρος του rebalancing.
Κίνδυνος ρήξης με εταίρους και πιστωτές
Οι αγορές δεν αγχώνονται μόνο για την εσωτερική αστάθεια και τον κίνδυνο δυσκυβερνησίας που θα μπορούσε να υπονομεύσει το μεταρρυθμιστικό έργο, αλλά κυρίως γιατί τα ζητήματα που τίθενται εμπίπτουν στην ευρύτερη κατηγορία Κράτους Δικαίου, η οποία αποτελεί μείζον κριτήριο για την αποδέσμευση κεφαλαίων από τα διαρθρωτικά Ταμεία και άρα και από το RRF.
Ενδεχόμενη καθυστέρηση της εκταμίευσης κεφαλαίων θεωρείται βέβαιο ότι θα οδηγούσε σε ανάσχεση της αναπτυξιακής δυναμικής για την ελληνική οικονομία θέτοντας εν αμφιβόλω τη δημοσιονομική σταθερότητα, λόγω των ήδη βεβαρυμένων κρατικών δαπανών.
Επίσης, οι παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων και μάλιστα αντιπάλων καθώς και δημοσιογράφων θα μπορούσαν να υπονομεύσουν στις σχέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με άλλους ηγέτες, που δεν ανήκουν στο Λαϊκό Κόμμα, αποδυναμώνοντας έτι περαιτέρω τη θέση της Ελλάδας. Ιδιαίτερα στον Νότο, οι αποστάσεις της Αθήνα με τη Μαδρίτη και εσχάτως με τη Λισαβώνα διευρύνονται. Μετά τα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, ακόμα και στη Le Monde, το κλίμα θα μπορούσε να επιδεινωθεί και στο Παρίσι. Μέχρι στιγμής, η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει σχολιάσει τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η Κομισιόν έχει παρέμβει μεν αλλά όχι καταλυτικά δε, πετώντας το μπαλάκι στην ελληνική κυβέρνηση, ενώ να παρέμβει αναγκάστηκε μετά από πολύπλευρες πιέσεις η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, εμπλέκοντας μάλιστα και την καθ ύλην αρμόδια εξεταστική επιτροπή που έχει δημιουργηθεί για το θέμα των παρακολουθήσεων στις Βρυξέλλες.
Η εξεταστική
Η πρώτη συνεδρίαση της εξεταστικής εξεταστικής επιτροπής για το σκάνδαλο της παρακολούθησης τηλεφώνων πολιτικών και δημοσιογράφων από την ΕΥΠ ολοκληρώθηκε με κατηγορίες από την αντιπολίτευση κατά της κυβερνητικής πλειοψηφίας για απόπειρα συγκάλυψης του θέματος.
Τόσο ο τέως επικεφαλής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων, όσο και ο παραιτηθείς γενικός γραμματέας στον πρωθυπουργό επικαλέστηκαν το απόρρητο και δεν απάντησαν στις ερωτήσεις της Επιτροπής ούτε για τα πεπραγμένα τους, ούτε για το ενδεχόμενο παρακολούθησης άλλων πολιτικών και δημοσιογράφων. Αντιθέτως, οι επικεφαλής της ΕΥΠ επί συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και επί ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ ξεκαθάρισαν ότι το απόρρητο δεν μπορεί να ισχύει ενώπιον της Επιτροπής.
Παράλληλα, ο πρόεδρος της Επιτροπής, όπως καταγγέλλει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Κατρούγκαλος, απέρριψε αίτημα για τη διεξαγωγή ψηφοφορίας σχετικά με την ερμηνεία του συγκεκριμένου άρθρου περί απορρήτου.
Πάντως, αν και η υπόθεση σέρνεται από τι αρχές Αυγούστου, η αύξηση του πολιτικού κινδύνου άρχισε να εμπεδώνεται μετά την επαναλειτουργία της Βουλής. Η πραγματική -έως τώρα κορύφωση- ήρθε σε δύο φάσεις, ενώ αμφότερες αφορούν το εσωτερικό της ΝΔ. Πρώρα ήταν οι εκκωφαντικές απουσίες Δένδια, Καραμανλή και Σαμαρά από τη Βουλή κατά τη συζήτηση του θέματος των υποκλοπών σε επίπεδο αρχηγών και εν συνεχεία οι δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή στα Ανώγεια, που ζητούσε πλήρη δημοσιοποίηση των εξελίξεων από την εξεταστική επιτροπή, ενώ χαρακτήριζε άρρωστη ενδεχόμενη εμπλοκή της κυβέρνησης στο σκάνδαλο.
