Τους κινδύνους από την πολύπλευρη αντιπαράθεση με την Τουρκία σε πεδίο εντεινόμενης πολιτικής αντιαπαράθεσης στο εσωτερικό και καθώς αμφότεροι οι χώρες οδεύουν σε εκλογές, αποτίμησε το ΚΥΣΕΑ, “ερμηνεύοντας” τα τελευταία συμβάντα τόσο με τους πρόσφυγες όσο και με τις παραβιάσεις ως προοίμιο έντασης και όχι ως ελεγχόμενες εξάρσεις.
Σκηνικό αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων επιχειρεί να δημιουργήσει το Μέγαρο Μαξίμου, θέλοντας να “μπαζώσει” τα σκάνδαλα, να ενισχύσει τη συσπείρωση και να ενισχύσει το πολιτικό κεφάλαιο του Κυριάκου Μητσοτάκη ως διαχειριστή δύσκολων κατατσάσεων, τροφοδοτώντας παράλληλα και τον αντίλογο για την αναγκαιότητα διατήρησης του καθεστώτος αδιαφάνειας στην ΕΥΠ
Σαφή σήμα επαύξησης του επιπέδου επιχειρησιακής επιφυλακής έδωσε η κυβέρνηση με την ανακοίνωση των αποφάσεων του ΚΥ.ΣΕ.Α για την αξιολόηγηση της απειλής εργαλειοποίησης του προσφυγικού από την Τουρκία, καθώς και της έντασης στο Αιγαίο.
Το Κυβερνητικό συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας που συνεδρίασε υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αναγνώρισε σε τακτικό πλέον επίπεδο την κλιμακούμενη τακτική της Τουρκίας να δημιουργήσει πρόβλημα μέσω της προώθησης μεταναστών από τα χερσαία και θαλάσσια.
Οι αποφάσεις της κυβέρνησης, όμως, αν και φαίνεται να αποτελούν απάντηση στις τουρκικές κινήσεις, εν τούτοις με δεδομένο το πολιτικό σκηνικό, οι χειρισμοί μοιάζουν να απευθύνονται κυρίως στο εσωτερικό ακροατήριο και πολιτικό σκηνικό.
Τις τελευταίες ημέρες και μετά το περιστατικό με τον εγκλωβισμό πρόσφυγων σε νησίδα στον Έβρο και τον θάνατο ανήλικης προσφυγοπούλας, κυκλοφορούν φήμες για μαζική εισροή μεταναστών από τον Έβρο. Τα σενάρια αυτά τροφοδοτούνται στα χωριά της περιοχής από τις ελληνικές αρχές, αλλά μέχρι στιγμής έχουν διαψευστεί.
Το ΚΥΣΕΑ εκτίμησε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει την προσπάθεια προώθησης μεταναστών μέσω των χερσαίων συνόρων.
Οι αποφάσεις του ΚΥ.ΣΕ.Α
- Πρώτον, η επέκταση σε βάθος χρόνου του φράχτη στον Εβρο σε όλη την έκταση των συνόρων, που είναι περίπου 220 χλμ. Σήμερα ο φράχτης εκτείνεται περίπου στα 40 χλμ. και σχεδιάζεται άμεσα η επέκτασή του για άλλα 80 χλμ. Ο στόχος τα επόμενα χρόνια είναι να καλυφθεί όλος ο Εβρος με φράχτη. Το έργο θα γίνει με εθνικούς πόρους, αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, κάτι που δεν φαίνεται στον ορίζοντα καθώς η κυβέρνηση έχει κάνει αίτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά ακόμα εκκρεμεί.
- Δεύτερον, αποφασίστηκε η αναβάθμιση του ηλεκτρονικού υλικού για την αυξημένη επιτήρηση και ως εκ τούτου την αποτροπή εισόδου στη χώρα μεταναστών. Drones, κάμερες και άλλο ηλεκτρονικό υλικό θα προστεθεί στην ελληνική φαρέτρα.
- Τρίτον, από θαλάσσης που έχουν τετραπλασιαστεί τελευταία οι ημερήσιες ροές, που μπορούν να φτάνουν μέχρι και τα 700 άτομα, υπάρχει γενικό σχέδιο αναβάθμισης του Λιμενικού Σώματος με ένα πρόγραμμα που φτάνει τα 800 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει την αναβάθμιση του εξοπλισμού σε σκάφη, χερσαία και εναέρια μέσα.
Την ίδια ώρα, σημειώθηκε πως οι 250 επιπλέον συνοριοφύλακες θα αρχίσουν να εκπαιδεύονται τον Οκτώβριο και έως τα τέλη του φθινοπώρου θα έχουν προστεθεί στο ανθρώπινο δυναμικό των συνόρων. Αυτή τη στιγμή δεν κρίθηκε απαραίτητο πως πρέπει να υπάρξει κάποια έξτρα ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό –για παράδειγμα από άνδρες και γυναίκες της ελληνικής αστυνομίας–, εάν ωστόσο κριθεί απαραίτητο, υπάρχουν έτοιμα σχέδια.
Γενική εκτίμηση
Το ΚΥΣΕΑ έκανε μία γενική αποτίμηση της κατάστασης και το συμπέρασμα είναι πως η Αγκυρα προσπαθεί το τελευταίο διάστημα συντονισμένα να ξεπεράσει το εμπόδιο του φράχτη ο οποίος είναι αποτελεσματικός –εξ ου και η επέκτασή του– και με άλλους τρόπους να εκβιάσει την Ελλάδα να πάρει τους μετανάστες τους οποίους στέλνει. Αναλυτική συζήτηση έγινε και για το πρόσφατο περιστατικό στον Εβρο, όπου σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει βάσιμη υποψία πως λόγω του γεγονότος ότι οι χάρτες έχουν συνταχθεί το 1926 και η γεωμορφολογία στην περιοχή είναι ευμετάβλητη, το επεισόδιο ήταν κατευθυνόμενο από την Τουρκία, η οποία δεν αποκλείεται να επιχειρήσει να δημιουργήσει και άλλα τέτοια θέματα.
Επικίνδυνες πρακτικές
Στο μεταξύ όμως, οι ελληνικές αρχές έχουν υιοθετήσει playbook μεταφοράς σκλήρυνσης, με καταδιώξεις μεταναστών ακόμα και μέσα σε κατοικημένες περιοχές, ξυλοδαρμούς, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την κοινωνκή ειρήνη και υπονομεύοντας την τάξη και την ασφάλεια. Καθώς τα περιστατικά εξελίσσονται πλέον σε κοινή θέα, οι καταγγελίες για τη στάση των αρχών γίνονται ευκολότερα πιστευτές και συμβάλλουν στην εμπέδωση του μοτίβου συμπεριφοράς.
Auditor’s note: Η παγίδα του Χομπς… revisited
Την υπόθεση αυτή έχει αρχίσει να οικοδομεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφερόμενος, στη δήλωσή του για τις παρακολουθήσεις, στις ξένες δυνάμεις που επιβουλεύονται την πολτική σταθερότητα στην Ελλάδα. Η αποστροφή αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού ερμηνεύθηκε ποικιλοτρόπως. Πρώτα ο Μανόλης Κοττάκης στην Εστία είδε γερμανικό “δάκτυλο”, ενώ εν συνεχεία εξωτερικούς κινδύνους από την αντίληψη της εσωτερικής ευαλωτώτητας αναγνώρισε ο Αλέξης Παπαχελάς.Στο μεταξύ προηγήθηκε και η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, που όμως αποκολουθεί τις κινήσεις στην ενεργειακή και γεωοικονομική σκακιέρα από Ελλάδα και Κύπρο και την εξαγγελία νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων από την Αθήνα,
Το Crisis Monitor έχει επισημάνει ότι οι κινήσεις των δύο πλευρών είναι ενδεικτικές ότι βρίσκονται στην παγίδα του Χομπς. Οι αποφάσεις για τη διαμόρφωση σκληρού μετώπου με την Τουρκία ήταν προειλλημένες. Η πολιτική επικαιρότητα στην Ελλάδα καθιστά όμως αναγκαία την εσωστρεφή αναπαραγωγή του δόγματος.
Η απειλή αποδόμησης του πολιτικού κεφαλαίου του πρωθυπουργού, ως απόρροια του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, ενώ η αντίστροφη μέτρηση για τις εκλογές έχει ξεκινήσει επιδεινώνει τη δυναμική των ελληνοτουρικών σχέσεων, καθώς ο εθνικοπατριωτικός χώρος αποτελεί προνομοιακή δεξαμενή ψήφων για τη Νέα Δημοκρατία, όπου η συσπείρωση τροφοδοτείται ευκολότερα με την ενεργοποίηση των εθνικών αντανακλαστικών. Στο ίδιο σκεπτικό, το προσφυικό και τα μέτρα αποτροπής του μπορεί να αποτελέσουν ιδανική “νάρκη” για την προοπτική δημιουργίας ενιαίου αντιπολιτευτικού μετώπου.
Αμφότερα τα ζητήματα αποτελούν θέματα εθνικού ενδιαφέροντος, τα οποία μπορούν να επιβληθούν επικοινωνιακά, καθώς αποκτούν εύκολα traction στα media και μέσω αυτών διαμορφώνεται πρόσφορο για πόλωση έδαφος.
Τέτοιες κινήσεις όμως ενέχουν πάντα τον κίνδυνο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, που συνεπάγεται ότι μπορεί να προκαλέσουν εξάρσεις στα εθνικά θέματα. Παράλληλα, αν και η προετοιμασία απέναντι σε πιθανές κρίσεις μοιάζει πάντα η σωστή συνταγή, η επικοινωνιακή εκμετάλλευσή τους περιορίζει τα περιθώρια ελιγμών, ενδυναμώνει τα λάθος μηνύματα και δημιουργεί υπερεαυσθησίες στο πολιτικό προσωπικό. Συνολικά, η διάχυση της έντασης στην κοινωνία συμβάλλει στην εκχώρηση πρωτοβουλίας χειρισμών στα πλέον ακραία στοιχεία. Κατ επέκταση, αυξάνεται το γεωπολιτικό ρίσκο και ο επιχειρησιακός κίνδυνος.
