Στη συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν στο Σότσι, σήμερα, είναι στραμμένη η προσοχή διεθνώς, καθώς οι δύο πρόεδροι συναντώνται αφού τέθηκε σε εφαρμογή η συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία και μετά την έμβαση 15 δισ. από τη Ρωσία στην Τουρκία για την κατασκευή του εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου.
Ο Βλάντιμιρ Πούτιν που υποδέχεται τον Ταγίπ Ερντογάν στη θερινή έδρα του, στο Σότσι, αναμένεται να συζητήσει με τον Τούρκο πρόεδρο μια σειρά από θέματα, με κυρίαρχα τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις ισορροπίες και πιθανόν μια νέα εισβολή στη Συρία. Επί τάπητος θα τεθούν και ζητήματα ισορροπίας δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα η κατάσταση στη Λιβύη, καθώς και ενεργειακά, όπως η λειτουργία του Turk Stream.
Η νέα συνάντηση στο Σότσι έρχεται τρεις εβδομάδες μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών στην Τεχεράνη.
Στην πρωτεύουσα του Ιράν τον περασμένο μήνα ο Ρώσος πρόεδρος τον προειδοποίησε χωρίς περιστροφές εναντίον οποιασδήποτε νέας τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία για να απωθηθούν οι Κούρδοι της οργάνωσης Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), που η Άγκυρα θεωρεί τον συριακό βραχίονα του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK). Ωστόσο, οι YPG δεν αποτελούν τρομοκρατική οργάνωση ούτε για τη Ρωσία, ούτε για τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το NATO.
Η συνεργασία Τουρκίας και Ρωσίας, όπως έχει διαμορφωθεί, παραμένει ανταγωνιστική, σε μια σειρά από μέτωπα, αλλά πλέον οι συγκλήσεις είναι ευκολότερες, καθώς οι δύο πλευρές έχουν σαφή ατζέντα, ακόμα κι όταν αυτή δεν είναι ξεκάθαρη.
Για ορισμένους αναλυτές, οι διαρκώς επανερχόμενες εντάσεις αποτελούν μέρος της «ανταγωνιστικής συνεργασίας» που καθορίζει όπως λένε τη σχέση των δύο ηγετών τα τελευταία είκοσι χρόνια.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας αποκατέστησε την εικόνα που θέλει να προβάλλει η Τουρκία για τον εαυτό της, αυτή του γεωπολιτικού παίκτη-κλειδιού, και ξανάδωσε προβολή στον Ερντογάν», σημείωνε πρόσφατα η Ασλί Αϊντιντασμπάς, μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων.
Κατά την ίδια, «οι περισσότεροι Τούρκοι τάσσονται υπέρ της θέσης της χώρας τους», που είναι «σχεδόν η ουδετερότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης».
Κατάπαυση του πυρός
Η εμπεδωμένη πλέον ουδετερότητα της Τουρκίας, παρότι είναι κράτος μέλος του NATO, φαίνεται ότι αποδίδει καρπούς, τόσο γεωπολιτικά όσο και γεωοικονομικά.
Έπειτα από πολύμηνες προσπάθειες, Μόσχα και Κίεβο υπέγραψαν στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Το πρώτο φορτίο καλαμποκιού που αναχώρησε από την Οδησσό αφότου ξέσπασε ο πόλεμος την 24η Φεβρουαρίου έφθασε στον Λίβανο και θα ακολουθήσουν και άλλα, καταλαγιάζοντας κάπως τις ανησυχίες για την εκδήλωση παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.
Η Τουρκία θέλει τώρα να εξασφαλίσει την έναρξη διαπραγματεύσεων με σκοπό να συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στον ρώσο πρόεδρο και τον ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ει δυνατόν στην Κωνσταντινούπολη.
Το μέτωπο της Συρίας
Όμως η προσπάθεια περιπλέκεται από τις επανειλημμένες απειλές της Άγκυρας να εξαπολύσει στρατιωτική επιχείρηση ευρείας κλίμακας στη Συρία, όπου τα ρωσικά και τα τουρκικά συμφέροντα συγκρούονται.
Η Μόσχα είναι η κυριότερη προστάτιδα δύναμη του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, τον υποστήριξε εναντίον οργανώσεων που εν μέρει τουλάχιστον υποστηρίχθηκαν από την Τουρκία.
Ο κ. Ερντογάν επιμένει πως θέλει ο τουρκικός στρατός να περάσει ξανά τα σύνορα και να δημιουργήσει ζώνη ασφαλείας σε περιοχές όπου περιπολούν ήδη συριακά και ρωσικά στρατεύματα, για να απωθηθούν οι κουρδικές ένοπλες ομάδες που χαρακτηρίζει «τρομοκρατικές».
Κλειδί τα UAV’s
Για ορισμένα τουρκικά ΜΜΕ, αυτό που θα ήθελε στ’ αλήθεια ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs). Η Άγκυρα έχει προμηθεύσει την Ουκρανία αρκετά οπλισμένα Bayraktar-TB2, που σύμφωνα με δυτικούς στρατιωτικούς αναλυτές έχουν δείξει την αποτελεσματικότητά τους εναντίον των ρωσικών αρμάτων μάχης.
Σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, ρωσική αντιπροσωπεία πήγε στο Ιράν για να συζητήσει την ενδεχόμενη αγορά εκατοντάδων UAVs. Ο ίδιος ο κ. Ερντογάν αναφέρθηκε μετά την επιστροφή του από την Τεχεράνη σε αίτημα του κ. Πούτιν για την αγορά τέτοιων αεροσκαφών.
Αλλά η δήλωση ανασκευάστηκε κατόπιν από εκπρόσωπο της τουρκικής κυβέρνησης, που διαβεβαίωσε πως ο αρχηγός του κράτους απλά χαριτολογούσε.
Όμως ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, ο Ντμίτρι Πεσκόφ, φάνηκε αντίθετα να δίνει τροφή στη σεναριολογία, διαβεβαιώνοντας πως «η στρατιωτική και τεχνολογική συνεργασία βρίσκεται πάντα στην ατζέντα των δύο χωρών».
Υπάρχει ακόμη μια πιθανή αιτία εντάσεων μεταξύ των δύο προέδρων, που είναι γνωστοί διότι συχνά καθυστερούν.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αλλάξει άρδην τις ισορροπίες στον πόλεμο της Ουκρανίας και ως εκ τούτου ανησυχεί τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει δείξει διάθεση να ενδώσει στις ρωσικές προτάσεις, καθώς γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο θα είχε ευρύτερες ειπλοκές.
Πάντως, η Άγκυρα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις ρωσικές προτάσεις ως διαπραγματευτικό χαρτί με τις ΗΠΑ για να αποκομίσει άλλα οφέλη. Η Μόσχα, ταυτόχρονα, χρησιμοποιήσει τις φήμες για να πιέσει το Κίεβο να αποδεχθεί συμφωνία αλλαγής του status quo και την Ουάσιγκτον να συνηγορήσει.
