Έντονο είναι το παρασκήνιο γύρω από την ένταση ένταση στο Κόσοβο και την αποκλιμάκωσή της, ενώ στο μεταξύ η κινητοποίηση των δυνάμεων, ακόμα και της KFOR, ανέβασε το θερμόμετρο στα Βαλκάνια και την ΕΕ.
Αποκλιμακώνονται, για την ώρα, οι εντάσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, καθώς η Πρίστινα ανακοίνωσε νέα παράταση ενός μήνα στα σχέδιά της για επιβολή νέων πινακίδων στα αυτοκίνητα της σερβικής μειονότητας, μέτρο που προκάλεσε την τοπική κοινότητα να στήσει οδοφράγματα.
Η κυβέρνηση του Άλμπιν Κούρτι στο Κόσοβο επιχείρησε για ακόμη μια φορά να επιβάλλει την αλλαγή πινακίδων και πολιτικών εγγράφων αναγνώρισης για τη σερβική μειονότητα, την οποία ανακάλεσε μετά κοινωνικές αναταραχές που προκάλεσαν την κινητοποίηση δυνάμεων τόσο από το Κόσοβο, όσο από τη Σερβία, αναγκάζοντας την KFOR να αναπτυχθεί και να μπλοκάρει τη New Bridge που συνδέει σερβόφωνες με αλβανόφωνες περιοχές στο Βόρειο Κόσοβο.
Οι Σέρβοι του Κοσόβου, από την πλευρά τους, δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία της Πρίστινας σε μια σειρά από θέμα, διεκδικούν αυξημένες ελευθερίες και έχουν κινηθεί πολλές φορές στην κατεύθυνση της απόσχισης και της ένταξης στη Σερβία.
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που ξεσπούν ταραχές στο Κόσοβο και κινητοποιούνται σερβικές δυνάμεις και η KFOR, αυτή τη φορά είναι ουσιωδώς διαφορετικό το πλαίσιο. Εν μέσω της ουκρανικής κρίσης, η αντιπαράθεση ΗΠΑ και ΕΕ με τη Ρωσία για τον καθορισμό σφαιρών επιρροής εντείνεται. Κι επειδή το τίμημα για την πλήρη ευθυγράμμιση της Τουρκίας είναι δυσβάσταχτα υψηλό για τη Δύση, φαίνεται ότι η ένταση μεταφέρεται σε περιοχές που οι πιέσεις γίνονται ευκολότερα αισθητές.
Η παράταση ενός μήνα, μέχρι την πρώτη Σεπτεμβρίου, φαίνεται ότι έχει στόχο να αναγκάσει το Βελιγράδι σε διαπραγματεύσεις. Το αποτέλεσμα των κινήσεων αυτών δεν μπορεί να προβλεφθεί σε αυτή τη φάση. Το ρίσκο παραμένει αυξημένο και το ενδεχόμενο νέων ταραχών, ακόμα και κατά τον Αύγουστο, είναι σημαντικό.
Εξωτερικές παρεμβάσεις
Σύμφωνα με διαρροές, καταλυτικό ρόλο στην αποσόβηση της κρίσης σε αυτή τη φάση φέρεται να έχει παίξει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Πρίστινα, ο οποίος συναντήθηκε με τον Άλμπιν Κούρτι και τον συμβούλεψε να υπαναχωρήσει. Ωστόσο, στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο πρωθυπουργός του Κοσυφοπεδίου είχε προσφάτως συναντηθεί και με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν. Η αλληλουχία τω γεγονότων δείχνει αμερικανική εμπλοκή στις εξελίξεις στην περιοχή, η οποία όμως, σε αυτή την φάση δεν είναι αυταπόδεικτη, καθώς ρόλο παίζουν μια σειρά από παράγοντες, η αναγνώριση των οποίων δεν είναι εύκολη υπόθεση σε καθεστώς έντασης.
Να παρέμβει στις εξελίξεις προσπάθησε και η Ρωσία, η οποία κάλεσε την Πρίστινα και την ΕΕ να υποστηρίξουν την αποκλιμάκωση των πιέσεων και να σεβαστούν και μειονοτικά δικαιώματα των Σέρβων του Κοσόβου.
«Καλούμε την Πρίστινα και τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση να την υποστηρίξουν να σταματήσουν τις προκλήσεις και να τηρήσουν τα δικαιώματα των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Ζαχάροβα. Η ίδια χαρακτήρισε την απόφαση για την αλλαγή πινακίδων ως «ένα ακόμη βήμα για την εκδίωξη του σερβικού πληθυσμού από το Κοσσυφοπέδιο», κατηγορώντας παράλληλα τη Δύση και την ΕΕ για απόπειρα εξόντωσης του Βελιγραδίου.
Την αποκλιμάκωση καλωσόρισε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, καλώντας ταυτόχρονα τους διαδηλωτές να αποσύρουν τα οδοφράγματα και ζητώντας από τις δύο πλευρές να εκμεταλλευτούν τα φόρα και τις διαδικασίες της ΕΕ για να επιλύσουν τις διαφορές τους.
Βαθύτερη ανάγνωση
Οι δηλώσεις του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς παραπέμπουν όμως σε παράλληλες διαπραγματεύσεις και αφήνουν να εννοηθεί ότι οι κινήσεις αυτές έχουν στόχο την άσκηση πίεσης στη Σερβία, ώστε να λάβει αποστάσεις από τη Ρωσία.
«Κρατούμε τη [δική μας] σερβική θέση και ασκούμε μια πολιτική σύμφωνα με τα εθνικά και κρατικά μας συμφέροντα»,
σχολίασε λίγο καιρό πριν ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς αναφορικά με την άρνηση της χώρας του να συνταχθεί με τις χώρες της Δύσης ως προς την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, στάση η οποία μάλλον επιβραβεύτηκε από το Κρεμλίνο, καθώς ο Σέρβος Πρόεδρος εξασφάλισε μια «ιδιαίτερα ευνοϊκή» (αλλά ακριβότερη από την αμέσως προηγούμενη) συμφωνία με την Μόσχα αναφορικά με την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου, δεδομένης της σχεδόν απόλυτης εξάρτησης της χώρας του από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας.
Το ταγκό Σερβίας – Κοσόβου δεν είναι πρωτοφανές. Επί Τραμπ, είχε επιχειρηθεί μια συμφωνία ανταλλαγής εδαφών για να επιλύσει το ζήτημα των μειονοτήτων, η οποία όμως συνάντησε ισχυρές αντιστάσεις και στην Ευρώπη, ενώ η εφαρμογή της θα ήταν αμφίβολη λόγω της γεωγραφίας τους, ενώ η αλλαγή συνόρων στην “πίσω αυλή της ΕΕ” αποτελεί κίνηση που θα δημιουργούσε προηγούμενα.
