Συναγερμό για την ευλογιά των πιθήκων (monkey pox) επιμένει να κρούει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, καθώς διαπιστώνει είτε αδιαφορία, είτε προσπάθεια υποβάθμισης της έξαρσης από πολλές κυβερνήσεις, γεγονός που αυξάνει το ρίσκο θανάτων και επιπλοκών.
Το χρονικό περιθώριο για αναχαίτιση της επιδημίας ευλογιάς των πιθήκων τελειώνει, προειδοποιούν σύμβουλοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, καθώς ο ιός διαδίδεται με εκθετικό ρυθμό και προοιωνίζεται κρίση διαρκείας.
Ο ΠΟΥ έχει ήδη χαρακτηρίσει επείγον περιστατικό δημόσιας υγείας διεθνούς εμβέλειας το ξέσπασμα της Ευλογίας των Πιθήκων και πλέον επισημαίνει ότι το παράθυρο ευκαιρίας για την έγκαιρη αντιμετώπιση της κλείνει. Υπ’ αυτό το πρίσμα ο ΠΟΥ ζητά από τις κυβερνήσεις τη λήψη μέτρων, με βασικό τον εμβολιασμό ευπαθών ομάδων.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις εμφανίζονται εξαιρετικά διστακτικές στην προώθηση τέτοιων δράσεων, καθώς πλέον λογίζουν το πολιτικό κόστος, βασιζόμενες στην εμπειρία του κορονοϊού και τις κοινωνικές διαιρέσεις που προκάλεσαν τα μαζικά προγράμματα πρόληψης και οι επιβεβλημένες πολιτικές.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι ασθένεια στην οποία ελάχιστη προσοχή είχε δοθεί όσο παρέμενε ενδημική στην Αφρική. Έγινε πηγή παγκόσμιας ανησυχίας όταν καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα στην Ευρώπη τον Μάιο.
Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα διπλασιάζονται κάθε δύο εβδομάδες και μέχρι στιγμής έχουν φτάσει τα 17.800 περιστατικά σε 70 χώρες.
Στην Ευρώπη, προβλέπει ο ΠΟΥ, τα κρούσματα προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 27.000 μέχρι τις 2 Αυγούστου. Προβλέψεις για το τι θα συμβεί μετά από αυτό είναι δύσκολο να γίνουν, είπαν στο Reuters ειδικοί από όλο τον κόσμο, οι οποίοι πάντως προέβλεψαν ότι ο ιός θα συνεχίσει να διαδίδεται για πολλούς μήνες ή και περισσότερο.
Η μειοψηφία του ΠΟΥ… κήρυξε έκτακτη ανάγκη
«Είναι πλέον σαφές ότι ο παράθυρο κλείνει» για συγκράτηση της εξάπλωσης, δήλωσε η Αν Ριμουά, μέλος της επιτροπής ειδικών του ΠΟΥ που συνεδρίασε την περασμένη εβδομάδα.
Η πλειονότητα των μελών της επιτροπής τάχθηκε κατά της κήρυξης επείγουσας κατάστασης σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους προχώρησε στην πρωτοφανή κίνηση να ταχθεί με τη μειοψηφία και να κηρύξει έκτακτη ανάγκη.
Μέτρα τώρα!
Οι ειδικοί με τους οποίους μίλησε το Reuters τόνισαν ότι πρέπει επειγόντως να ληφθούν μέτρα στο πλαίσιο της απόφασης του ΠΟΥ, όπως αύξηση των εμβολιασμών και των διαγνωστικών εξετάσεων, απομόνωση των κρουσμάτων και ιχνηλάτηση των επαφών τους.
«Η μετάδοση είναι ξεκάθαρα ανεξέλεγκτη» δήλωσε ο Αντουάν Φλαχό, διευθυντής του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Υγεία στη Γενεύη, επικεφαλής της συμβουλευτικής επιτροπής του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
Η επιδημία πιθανότατα δεν θα κορυφωθεί για τουλάχιστον 4 με 6 ακόμα μήνες, ή μέχρι να εμβολιαστούν ή να μολυνθούν όσοι ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.
Στη Βρετανία, περίπου 125.000 άτομα εκτιμάται ότι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
Η δυναμική
Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση και τα χαρακτηριστικά επώδυνα εξανθήματα που υποχωρούν σε διάστημα μερικών εβδομάδων.
Στην τρέχουσα επιδημία έχουν αναφερθεί μόνο 4 θάνατοι, όσοι στην Αφρική.
Εκτός της αφρικανικής ηπείρου, ο ιός μεταδίδεται κυρίως μεταξύ ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, αν και έχουν εκφραστεί ανησυχίες για δυνητική μετάδοση σε άλλες ομάδες όπως τα παιδιά.
Στη Γενεύη, η ομάδα του Φλαχό χρησιμοποίησε μαθηματικά μοντέλα για να εξετάσει τρία σενάρια εξάπλωσης: μεταξύ ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, εξάπλωση σε άλλες κοινωνικές ομάδες όπως τα παιδιά και η μετάδοση από τον άνθρωπο στα ζώα.
Το τελευταίο σενάριο θα ήταν και το πιο ανησυχητικό, καθώς θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες δεξαμενές του ιού σε πληθυσμούς άγριων ζώων, όπως συμβαίνει σε χώρες της δυτικής και κεντρικής Αφρικής, τόνισε ο Φλαχό.
Η διόγκωση της επιδημίας θα έδινε επίσης την ευκαιρία στον ιό να μεταλλαχθεί ώστε να διαδίδεται πιο εύκολα.
Την Τρίτη, γερμανοί ερευνητές παρουσίασαν προδημοσίευση μελέτης που εντοπίζει μεταλλάξεις σε ένα από τα 47 κρούσματα που εξέτασαν, μεταλλάξεις που δυνητικά επιταχύνουν τη μετάδοση.
Key facts
- Τα εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος εκρίζωσης της ευλογιάς παρείχαν επίσης προστασία έναντι της ευλογιάς των πιθήκων. Έχουν αναπτυχθεί νεότερα εμβόλια από τα οποία ένα έχει εγκριθεί για την πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων
- Η ευλογιά των πιθήκων προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, μέλος του γένους Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae.
- Η ευλογιά των πιθήκων είναι συνήθως αυτο- περιορισμένη νόσο με τα συμπτώματα να διαρκούν από 2 έως 4 εβδομάδες. Μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές περιπτώσεις. Τον τελευταίο καιρό, το ποσοστό θνησιμότητας ήταν περίπου 3-6%.
- Η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται στους ανθρώπους μέσω στενής επαφής με μολυσμένο άτομο ή ζώο ή με υλικό μολυσμένο με τον ιό.
- Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο μέσω στενής επαφής με πληγές, σωματικά υγρά, σταγονίδια του αναπνευστικού και μολυσμένα υλικά όπως τα κλινοσκεπάσματα.
- Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ζωονόσος που εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές με τροπικά δάση της κεντρικής και δυτικής Αφρικής και περιστασιακά εξάγεται σε άλλες περιοχές.
- Ένας αντιιικός παράγοντας (εμβόλιο) που αναπτύχθηκε για τη θεραπεία της ευλογιάς έχει επίσης λάβει άδεια για τη θεραπεία της ευλογιάς των πιθήκων.
- Η κλινική παρουσίαση της ευλογιάς των πιθήκων μοιάζει με αυτήν της ευλογιάς, μιας σχετικής λοίμωξης από τον ιό ορθοποξιάς που ανακηρύχθηκε εκριζωμένη παγκοσμίως το 1980. Η ευλογιά των πιθήκων είναι λιγότερο μεταδοτική από την ευλογιά και προκαλεί λιγότερο σοβαρή ασθένεια.
- Η ευλογιά των πιθήκων συνήθως εμφανίζεται κλινικά με πυρετό, εξάνθημα και διογκωμένους λεμφαδένες και μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από ιατρικές επιπλοκές.
