Την αποσάθρωση του ΤΧΣ και την υποβάθμιση του θεσμικού του ρόλου ολοκληρώνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε στη Βουλή, σηματοδοτώντας την ολοκλήρωση της περιόδου αναδιάταξης του τραπεζικού συστήματος και αναδιάρθρωσης των τραπεζών και ανοίγοντας πλέον την τελική φάση της διαδικασίας αποεπένδυσης του.
- Παρατείνεται η λειτουργία του ΤΧΣ έως το 2025
- Καταργούνται οι ειδικές εξουσίες του ΤΧΣ και των εκπροσώπων του
- Απελευθερώνονται από το 2023 τα bonus στους τραπεζίτες
- Μοναδική αρμοδιότητα του ΤΧΣ να.,.. πουλήσει τις συμμετοχές του
Τη σταδιακή απελευθέρωση των τραπεζών από τα δεσμά του ΤΧΣ προωθεί η ελληνική κυβέρνηση, ακολουθώντας όμως μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση από αυτή για την οποία πίεζαν οι τραπεζίτες. Η κυβέρνηση στο νομοσχέδιο καταργεί το σύνολο -σχεδόν- των ειδικών προνομίων του ΤΧΣ στις τράπεζες, απελευθερώνοντας τα διοικητικά συμβούλια από τον “βραχνά” της έγκρισης στελεχών. Ωστόσο, δεν καταργεί -ακόμη- το πλαφόν στα bonus των στελεχών.
Κίνηση η οποία σηματοδοτεί την έξοδο των ελληνικών τραπεζών από το μακρύ τούνελ της εποπτείας, καθιστώντας σαφές ότι ολοκληρώθηκε η διαδικασία εξυγίανσης των ιδρυμάτων και επανοριοθέτησης του κλάδου. Το νομοσχέδιο αυτό συμπίπτει με την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, όπως έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν.
Η χαλάρωση της εποπτείας στις τράπεζες και η προοπτική άρσης του πλαφόν αμοιβών για τα μέλη του ΔΣ και τους γενικούς διευθυντές των τραπεζών αναμένεται να τροφοδοτήσει νέο κύμα κινητικότητας στελεχών τόσο εσωτερικά, όσο και από το εξωτερικό. Παράλληλα, πρέπει να σημειωθεί ότι αίρονται και περιορισμοί προϋπηρεσίες ανά θέση και σύστασης βιογραφικού, αναθεωρώντας έτσι τον κανόνα fit and proper.
Το νομοσχέδιο παρατείνει τη διάρκεια ζωής του Ταμείου έως το 2025, έτσι ώστε να ολοκληρώσει ομαλά τη διαδικασία αποεπένδυσής του από τις τράπεζες.
Auditor’s note: Η αρχή του τέλους
Πρέπει να σημειωθεί ότι η αποσύνθεση του ΤΧΣ ξεκίνησε με την απομάκρυνση του CEO Μάρτιν Τσούρντα από το ΤΧΣ, ο οποίος είχε αντιταχθεί στις αυξήσεις κεφαλαίου με παραίτηση παλαιών μετόχων, καθώς κάτι τέτοιο οδηγούσε σε dilusion και υποχρεωτική αποεπένδυση του Ταμείου.Εν συνεχεία, το ΤΧΣ έμεινε ακέφαλο και ολοκλήρωσε με υπηρεσιακούς παράγοντες την ανακεφαλαιοποίηση Πειραιώς και Alpha Bank, στις οποίες μπήκαν νέοι μέτοχοι, διευρύνοντας τη μετοχή βάση των τραπεζών και περιορίζοντας δραστικά τη συμμετοχή του Δημοσίου.
Τώρα, το ΤΧΣ μένει ζωντανό αλλά με μόνη αρμοδιότητα να πουλήσει τις συμμετοχές του στις τράπεζες ευελπιστώντας να ανακτήσει μόλις ένα κλάσμα των συνολικών του επενδύσεων.
Η αλήθεια είναι ότι το ΤΧΣ είχε μετατραπεί σε σύστημα μέσα στο σύστημα, καθώς είχε αποκτήσει δυνατότητα χάραξης πολιτικών και επιλογής στελεχών, υπονομεύοντας τη δυνατότητα ελεύθερου ανταγωνισμού. Παράλληλα, όμως, συνέβαλλε στην απόκτηση και εδραίωση νέας κουλτούρας διακυβέρνησης.
Μετά από τις αλλαγές που έχουν εμπεδωθεί στις τράπεζες τα τελευταία χρόνια και με το νέο θεσμικό πλαίσιο του SSM, η ουσιαστική κατάργηση του ΤΧΣ δεν αναμένεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο ρίσκο των τραπεζών, αλλά θα έχει θετικές, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα, την ευελιξία και την θελκτικότητά τους για νέους μετόχους και στελέχη από το εξωτερικό.
ΤΧΣ έως το 2025 χωρίς… αρμοδιότητες
Προβληματισμό προκαλεί ωστόσο, η κατάργηση του veto του ΤΧΣ για ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης, με τις τράπεζες με τις οποίες έχει συνάψει Μνημόνιο συνεργασίας. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο καταργείται η αξιολόγηση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης που αφορούσε στο μέγεθος, τη δομή και την κατανομή των αρμοδιοτήτων του Δ.Σ. καθώς και των επιτροπών του. Επίσης. πλέον αποδυναμώνεται περαιτέρω και ο ρόλος του εκπροσώπου του ΤΧΣ στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών. Στο εξής ο εκπρόσωπος του ΤΧΣ δεν θα μπορεί να ζητά τη σύγκληση γενικής συνέλευσης, ενώ καταργείται και το προνόμιο έγκρισης οικονομικό διευθυντή.
Ο νέος νόμος για το ΤΧΣ απλοποιεί επίσης τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγονται τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό καταργείται η σχετική διάταξη που προέβλεπε ότι το Δ.Σ. πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις εμπειρογνώμονες ως ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη με διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 15 ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τρία χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά.
Τέλος, καταργείται επίσης η διάταξη που προέβλεπε ότι αναφορικά με την αξιολόγηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών του πρέπει να πληρείται για κάθε ένα από αυτά τουλάχιστον το κριτήριο του να διαθέτει τουλάχιστον δέκα χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή των επισφαλών περιουσιακών στοιχείων, εκ των οποίων ειδικά για τα μη εκτελεστικά μέλη τουλάχιστον τρία χρόνια ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
