Σε τροχιά κλιμακούμενης έντασης έχουν πλέον εισέλθει Ελλάδα και Τουρκία, σε πολλαπλά μέτωπα, ενώ άπαντες εκφράζουν την ελπίδα ότι η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και ενδεχόμενες εξάρσεις διαχειρίσιμες. Ωστόσο, το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου επανέρχεται στο τραπέζι, καθώς πλέον τέτοια περιστατικά δεν είναι απαραίτητα ή αμιγώς στρατιωτικά, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν σε χερσαία ή θαλάσσια σύνορα, στο πλαίσιο του μεταναστευτικού ή σε επίπεδο ερευνητικών σκαφών ακόμα και στην αλιεία.
Η ελληνική πλευρά εμφορείται από την πεποίθηση ότι η Άγκυρα στήνει παγίδες έντασης στο Αιγαίο, καθώς μετά τις παραβιάσεις και τις υπερπτήσεις, τώρα εστιάζει στην αποστολή ερευνητικών σκαφών, στοχεύοντας να αναγκάσει την ελληνική κυβέρνηση να τα… παρενοχλήσει. Παράλληλα, όμως, αυξημένη είναι η κινητικότητα και στον Έβρο, όπου έχουν καταγραφεί κινήσεις προετοιμασίας και ανίχνευσης ετοιμότητας.
Καθώς οι γεωπολιτικές και γεωοικονομικές εξελίξεις είναι ραγδαίες, ο πολιτικός χρόνος στην Ελλάδα πιεστικός και ο διεθνής παράγοντας επιζητά λύσεις, πολλά πράγματα θα μπορούσαν να συμβούν για να ανοίξουν το δρόμο στη διαμόρφωση σταθερών βάσεων και νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην ανατολική Μεσόγειο και τα δυτικά Βαλκάνια.
Οι NAVTEX
Η Τουρκία επιχειρεί με παράνομες NAVTEX και με ερευνητικά σκάφη να εξαναγκάσει αντίδραση της Αθήνας στο πεδίο, είτε να δημιουργήσει τη βάση για την απόδειξη των ισχυρισμών της.
Ειδκότερα, μετά την αποστολή του Yunus, εκδόθηκε νέα παράνομη NAVTEX από τον Σταθμό της Σμύρνης για υδρογραφικές έρευνες του ερευνητικού σκάφους TSG Cesme σε δυο περιοχές στο κέντρο του Αιγαίου δυτικά του 25ου μεσημβρινού μεταξύ Σκύρου – Άη Στράτη και Λέσβου. Οι έρευνες θα διεξαχθούν από σήμερα μέχρι τις 14 Ιουνίου.
Στην περιοχή αυτή το δικαίωμα για έκδοση αναγγελιών ανήκει στην Ελλάδα και καθώς πρόκειται για υδρογραφικές έρευνες που δεν αφορούν την υφαλοκρηπίδα, εκτιμάται ότι είναι μία ακόμα προσπάθεια της Τουρκίας να προκαλέσει αλλά και να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της Ελλάδας.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με δήλωση του καλεί τους συμμάχους να μην ενδίδουν στους εκβιασμούς της Τουρκίας και αναφερόμενος στα ελληνοτουρκικά επισημαίνει ότι “είμαστε μάρτυρες κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικής ρητορικής και πρωτοφανών ενεργειών εναντίον της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χωράς μας”.
«Αντιδρούμε με σύνεση και ψυχραιμία. Δεν παρασυρόμαστε από την πέραν του Αιγαίου ακραία ρητορική. Επιλέγουμε εμείς τον τρόπο και τον χρόνο που θα απαντήσουμε. Είναι προφανές ότι η τουρκική επιθετικότητα δεν εξαντλείται μόνον εναντίον της χώρας μας» επισημαίνει ο κ. Δένδιας και κάνοντας αναφορά στην επικείμενη εισβολή στην Συρία αλλά και στην τουρκική αντίδραση στην ένταξη της Σουηδίας και Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ τονίζει ότι πρόκειται για μια ακόμη απόδειξη της αναθεωρητικής στάσης της Τουρκίας.
Auditor’s note: Κρίσεις εθνικές και… πολιτικές
Φιλοκυβερνητικά media αναδεικνύουν σταθερά τις τελευταίες ημέρες σενάρια υποβόσκουσας έντασης στο Αιγαίο και προετοιμασίας της ελληνικής πλευράς έναντι κάθε κινδύνου. Στην πλειονότητά τους όμως, τα σενάρια που διακινούνται υπογραμμίζουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν αναμένεται να παραβιάσει κόκκινες γραμμές. Ωστόσο, δεν είναι σαφές σε πιο βαθμό ο Ταγίπ Ερντογάν ελέγχει το βαθύ κράτος, ποιές ισορροπίες έχουν δημιουργηθεί εσωτερικά στην Τουρκία και ποιός είναι ο απώτερος στόχος της έντασης.Από Ελληνικής πλευράς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησε να κατεβάσει τους τόνους, μιλώντας για σταθερά ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και υποβαθμίζοντας τη μετωπική επίθεση που δέχθηκε από τον Ταγίπ Ερντογάν. Οι δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού δεν είναι τυχαίες, καθώς στοχεύουν ταυτόχρονα να υπογραμμίσουν την επιμονή σε διπλωματικές λύσεις και ταυτόχρονα στέλνουν μήνυμα στον Ταγίπ Ερντογάν ότι δεν επιθυμεί περαιτέρω όξυνση.
Πυκνός χρόνος
Το καλοκαίρο του 2022 έχει όμως και άλλες ιδιαιτερότητες; Τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση, τη διερεύνηση της Ελλάδας από την OLAF για εγκλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων με push backs μεταναστών.
Σε ένα τοπίο αλληλεκαλυπτόμενων κρίσεων, τα ενδεχόμενα εξάρσεων, εντάσεων και proxy wars είναι πολλά.
Με δεδομένο ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε προεκλογικό έτος, ασχέτως αν οι εκλογές θα διεξαχθούν το 2022 ή το 2023, η δυναμική των ελληνοτουρκικών είναι περιορισμένη, όχι όμως και ανύπαρκτη. Υπ αυτό το πρίσμα, ενδεχόμενη έξαρση έντασης θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποιου είδους συμφωνία επίλυσης με τη χρήση πολλαπλών μηχανισμών.
Αποκλιμάκωση
Γι΄αυτό έχουν άλλωστε διαμορφωθεί διαδικασίες αποκλιμάκωσης, όχι μόνο στο πλαίσιο του ΟΗΕ και της ΕΕ αλλά στο NATO. Οι πλευρές έχουν βέβαια τις προτιμήσεις τους και το τοπίο εύκολα θολώνει από τα media… Συνεπώς, το σενάριο εν θερμώ αποφάσεων υπό την πίεση των εξελίξεων, δεν μπορεί να απορριφθεί απριόρι. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα ήταν αποτέλεσμα ευρύτερων πολιτικών συναινέσεων.
