Σε τροχιά αύξησης του πολιτικού ρίσκου βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η κινητικότητα υπουργών και βουλευτών στην περιφέρεια και στα social media αυξάνεται εκθετικά, ενώ η δυναμική της πολιτικής συγκυρίας συνάδει με τη δημιουργία παράθυρου ευκαιρίας κάποια στιγμή το Φθινόπωρο.
Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα επανέρχονται σε πρώτο πλάνο στα media, καθώς οι συζητήσεις για ανασχηματισμό και πρόωρες εκλογές επιμένουν στα πηγαδάκια, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού.
Την εικοτολογία για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών το Φθινόπωρο υποστηρίζουν, εκτός από την έντονη κινητικότητα των βουλευτών και υπουργών της Νέας Δημοκρατίας και η υπό διαμόρφωση πολιτική συγκυρία.
Ανεξαρτήτως πρόωρων εκλογών, το ενδεχόμενο ανασχηματισμού παραμένει “ζωντανό”, καθώς η υπάρχουν μικροπολιτικές ισορροπίες που επιβάλλεται να… τηρηθούν. Δεν είναι άλλωστε τυχαία τα μηνύματα περί αντικατάστασης υπουργών που έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε κλειστή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, τα οποία κοινοποιήθηκαν με non paper του Μαξίμου στα media, προκειμένου να λάβουν τις πρέπουσες διαστάσεις,
Auditor’s note
Καθώς τα σενάρια για πρόωρες εκλογές ή/και ανασχηματισμό εντείνονται, η πολιτική κινητικότητα κορυφώνεται και το ρίσκο αυξάνεται. Τη δυναμική αυτή “διαβάζει” και η αντιπολίτευση, η οποία συν τω χρόνω οξύνει τους τόνους και διευρύνει τα μέτωπα.Σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν είναι σαφές για πόσο ακόμα ο πρωθυπουργός θα μπορεί να επιβάλλει τον ρυθμό των εξελίξεων ή θα αναγκαστεί να συμβαδίσει με τη δυναμική που διαμορφώνεται από τις κινήσεις συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης. Κατ επέκταση, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών -ακόμα και αν καθυστερήσει με έναν μίνι ανασχηματισμό- μοιάζει να καθίσταται σταδιακά αναπόδραστη ή να ανάγεται και σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Το ερώτημα που ανακύπτει πλέον δεν είναι πότε θα γίνουν, αλλά πόσο ακόμα μπορεί να καθυστερήσουν, δεδομένου ότι μια πατατεταμένη προεκλογική περίοδο φθείρει περισσότερο την κυβέρνηση και οδηγεί σε υποαπόδοση του κρατικού μηχανισμού.
Οι συνθήκες
Ειδικότερα:
- Στην οικονομία φαίνεται ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για άρση του καθεστώτος ενισχυμένης εποπτείας, ενώ δεν αποκλείεται και μια ακόμη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας.
- Στα εθνικά θέματα,
- το Κυπριακό έχει παγώσει ενόψει εκλογών στην Κύπρο
- Τα ελληνοτουρκικά όμως διανύουν φάση αυξημένης πολιτικής έντασης και διαρκούς προσπάθειας στρατιωτικοποίησης από την Τουρκία
- Τα ενεργειακά ζητήματα που μέχρι πρότινος αντιμετωπίζονταν στο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής, πλέον συνδυάζονται με τα εθνικά θέμα και συζητώντας τόσο υπό το πρίσμα της ενεργειακής κρίσης και της ανάγκης ενίσχυσης της ενεργειακής επάρκειας και ρευστότητας, καθώς και στο πλαίσιο εθνικών θεμάτων καθώς σε πολλές περιπτώσεις άπτονται των θαλασσίων ζωνών και των διμερών και πολυμερών σχέσεων της Ελλάδας με την Τουρκία και άλλους εταίρους και συμμάχους.
Οικονομική συγκυρία
Με δεδομένο μάλιστα ότι τα μέτρα στήριξης της οικονομίας δεν μπορούν να παραταθούν επ αόριστον, ενώ ουσιαστικές λύσεις από τις Βρυξέλλες δεν αναμένονται άμεσα, ο προϋπολογισμός δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερα περιθώρια αύξησης δαπανών, καθώς η δυναμική αύξησης των επιτοκίων έχει εκτοξεύσει το κόστος δανεισμού και ο πληθωρισμός ανεβάζει το κόστος του κινδύνου.
Ακόμα και καθεστώς δημοσιονομικής ευελιξίας, που διαμορφώνεται από
- Την πρόταση της Κομισιόν για παράταση της ρήτρας διαφυγής και για το 2023
- Την προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας
- Την πορεία επίτευξης επενδυτικής βαθμίδας το 2023
τα περιθώρια της κυβέρνησης είναι περιριοσμένα και κυρίως… πολιτικά, καθώς το χρήμα έχει κόστος και ο πληθωρισμός ροκανίζει την ανταποδοτικότητα των μέτρων.
Εκτός εποπτείας, εντός…. συμφωνίας
Επίσης, η Κομισιόν αντιλαμβανόμενη ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε υποδωδεκάμηνη προεκλογική περίοδο, θα επιχειρήσει να “επιβάλλει” συνθήκες οικονομικής σταθερότητας. Σε αυτό το πλαίσιο συζητείται το ενδεχόμενο σύναψης διμερούς οικονομικής συμφωνίας που θα επισφραγίζει ότι οι πολιτικέ της κυβέρνησης, που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό δεν αποκλίνουν από τους γενικά παραδεκτούς στόχους. Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πόσο σαφείς θα είναι αυτοί οι στόχοι και τί αποτύπωμα θα έχουν, αλλά αναμένεται να αποτελέσουν τους οδηγούς πάνω στους οποίους θα τεθούν τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων.
Προϋπολογισμός… λιτότητας
Η κυβέρνηση έχει ήδη διαμηνύσει ότι ο προϋπολογισμός του 2023 θα κινείται στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής, που συνεπάγεται την εκπνοή πολλών από τα μέτρα στήριξης του κορονοϊού και τη διατήρηση μόνο κάποιων στοχευμένων μέτρων ανακούφισης από το αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Ήδη δημοσιονομική συναίνεση έχουν ζητήσει με εκθέσεις τους η Τράπεζα της Ελλάδας και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, κάνοντας αμφότεροι αναφορές σε περιβάλλον αυξημένου πολιτικού ρίσκου και τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στη δημοσιονομική εικόνα της χώρας.
Εθνικά θέματα
Οι διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία διανύουν περίοδο αυξημένης έντασης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έξωθεν επιβεβλημένες συζητήσεις αποκλιμάκωσης.
Ήδη επί τάπητος τίθενται τα ενεργειακά, ως βάση για τη δημιουργία δυναμικής επαναπροσέγγισης σε πολιτικό επίπεδο. Η εξίσωση όμως είναι αρκετά σύνθετη, καθώς οι καθυστερήσεις έχουν επιτρέψει στην Τουρκία να διευρύνει το μέτωπο των διεκδικήσεων και την ατζέντα.
Αυτή τη στιγμή οι διερευνητικές συζητήσεις έχουν διακοπεί και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης έχουν μπει στο ψυγείο.
Η ενέργεια στο επίκεντρο
Στα ενεργειακά, η Ελλάδα επενδύει σε LNG και αγωγούς, επιχειρώντας να ισχυροποιήσει τη σχέση της με το Αζερμπαϊτζάν, από το οποίο προμηθεύεται φυσικό αέριο μέσω του TAP. Η σχέση αυτή όμως περνά αναγκαστικά μέσα από την Άγκυρα. Οι ΗΠΑ “σκότωσαν” τον East Med και έτσι το μόνο βιώσιμο project, αυτή τη στιγμή, είναι η ενεργειακή διασύνδεση με Αίγυπτο για ηλεκτρική ενέργεια.
Η κατάσταση στο μέτωπο της εξόρυξης υδρογονανθράκων έχει επιδεινωθεί άρδην, καθώς από τις κοινοπραξίες αποχωρούν Total και ExxonMobil. Τα ποσοστά τους περιέρχονται στα ΕΛΠΕ και ενδεχομένως στο Δημόσιο, αλλά χωρίς ουσιαστικές προοπτικές, λόγω έλλειψης υποδομών και τεχνογνωσίας. Η Energean που διαθέτει τεχνογνωσία και πρόσβαση σε εξοπλισμό δεν έχει δώσει στίγμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος, μέχρι στιγμής.
Και η… αφορμή
Το ενδεχόμενο συμφωνίας συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο αν και έχει γραφεί επανειλημμένως δεν φαίνεται να αποτελεί πραγματικό ζήτημα. Ωστόσο, η εκπόνηση σχεδίων εκμετάλλευσης προϋποθέτει έστω επι μέρους συμφωνίες για τις θαλάσσιες ζώνες.
Οι συζητήσεις αυτές είτε σε διμερές επίπεδο, είτε με διεθνή διαιτησία θα μπορούσαν να αποτελέσουν το ιδανικό πρόταγμα για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
