Αν και δημοσίως το διάταγμα Πούτιν για πληρωμή του φυσικού αερίου σε Ρούβλια αντιμετωπίζεται ανεξάρτητα και μόνο ως κίνηση προς την Ευρώπη, στην πραγματικότητα συνδέεται άμεσα με τις αμερικανικές κυρώσεις και την επαπειλούμενη χρεοκοπία της Ρωσίας. Το ζήτημα είναι βέβαια, ο περιορισμός των μεγάλων συναλλαγματικών διαθεσίμων που διαθέτει η Μόσχα και από τα οποία χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Βλάντιμιρ Πούτιν σε μια προσπάθεια να σπάσει τις αμερικανικές κυρώσεις και να διατηρήσει ανοιχτές τις πόρτες με τις αγορές επιχειρεί να “γυρίσει το χέρι” της Ευρώπης εκαναγκάζοντας τις χώρες να μετατρέπουν οι ίδιες τα δολάρια σε ρούβλια. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό δεν έχει ξεκαθαρίσει. όπως σε αβεβαιότητα παραμένει και η δυνατότητα της Ρωσίας να πληρώσει δύο 650 εκατ. για δύο ομόλογα που λήγουν σε λιγότερο από 24 ώρες.
Στο μεταξύ, η Μόσχα έκοψε τη ροή φυσικού αερίου σε Πολωνία και Βουλγαρία για να καταστήσει σαφές ότι δεν θα υπαναχωρήσει.
Η απειλή της χρεοκοπίας
Το θέμα της επικείμενης χρεοκοπίας της Ρωσίας επαναφέρει στο προσκήνιο το Bloomberg, καθώς το Κρεμλίνο έχει λιγότερο από 24 ώρες για να πληρώσει δύο ομόλογα, ενώ οι λογαριασμοί του σε δολάρια παραμένουν δεσμευμένοι. Η ISDA έχει ψηφίσει ήδη ότι η μη πληρωμή συνιστά πιστωτικό γεγονός, χωρίς να αναγνωρίσει όμως ανωτέρα βία, που συνεπάγεται ενεργοποίηση των CDS. Η προθεσμία του ενός μήνα λήγει στις 4 Μαΐου.
Η Ρωσία, έχει κάτι λιγότερο από μία ημέρα για να διενεργήσει πληρωμές για δύο ξένα ομόλογα σε επενδυτές και να αποφύγει τη χρεοκοπία.
Η περίοδος χάριτος για τη μεταφορά 650 εκατομμυρίων δολαρίων σε κουπόνια και πληρωμές κεφαλαίου λήγει στις 4 Μαΐου μετά τον αρχικό αποκλεισμό των κεφαλαίων στις αρχές Απριλίου.
Η πρώτη χρεοκοπία του εξωτερικού χρέους της Ρωσίας εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα φαινόταν σχεδόν βέβαιη μέχρι την ανακοίνωση-σοκ στα τέλη της περασμένης εβδομάδας από το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών ότι τα μετρητά τελικά κινούνταν μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ωστόσο, τα δολάρια πρέπει ακόμη να ολοκληρώσουν τα τελικά βήματα. Τουλάχιστον ένα από τα εκκαθαριστικά γραφεία δεν είχε λάβει ακόμη πληρωμή μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας στην Ευρώπη, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg.
Οι επιπλοκές είναι αποτέλεσμα της ευρείας κλίμκας των κυρώσεων που πλήττουν τον χρηματοοικονομικό τομέα της Ρωσίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται κυρώσεις σε τράπεζες, πάγωμα κρατικών κεφαλαίων και διαθεσόμων σε ξένα ιδρύματα.
Η αντίστροφη μέτρηση για μια χρεοκοπία ξεκίνησε όταν η JPMorgan Chase & Co. διέκοψε τις πληρωμές για τα ομόλογα βάσει εντολών του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.
Η Ρωσία προσπάθησε να ξεπεράσει το ζήτημα πληρώνοντας σε ρούβλια, αλλά οι οίκοι αξιολόγησης το χαρακτήρισαν ως παραβίαση των όρων των ομολόγων καθώς ο χρόνος σημείωνε χαμηλότερα στην περίοδο χάριτος των 30 ημερών.
Ο Πούτιν λυγίζει
Στη συνέχεια, καθώς ο χρόνος κυλάει αντίστροφα, η Ρωσία αξιοποίησε τα εγχώρια διαθέσιμα σε δολάρια και ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι είχε μεταφέρει τα μετρητά στον ξένο αντιπρόσωπο πληρωμών της.
Με τον τρόπο αυτό η Μόσχα κάνει ακριβώς αυτό που θέλουν οι ξένοι: Δαπανά τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα. Έτσι, η Ρωσία φαίνεται ανίσχυρη να επιβάλει όρους και κανόνες στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν τη θέση τους ως ο κληδοκράτορας του παγκόσμιου συστήματος διαβιβαστικών πληρωμών, καθώς το δολάριο επέχει θέσει αποθεματικού νομίσματος διεθνώς. Επίσης, οι ΗΠΑ αναγκάζουν τη Ρωσία να διαχωρίσει τοπικά αποθέματα που διαφορετικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του πολέμου.
Τα κεφάλαια καλύπτουν την αποπληρωμή ενός ομολόγου που λήγει το 2022 και ένα τοκομερίδιο σε ένα ομόλογο που λήγει το 2042. Εάν τα χρήματα φτάσουν στους κατόχους ομολόγων, η Ρωσία θα αποφύγει την πρώτη της παραβατικότητα σε ξένο νόμισμα από τότε που οι Μπολσεβίκοι ήρθαν στην εξουσία και απέρριψαν τα δάνεια των Τσάρων το 1918.
Προσωρινή ανάπαυλα
Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν επί του παρόντος ευρεία εξαίρεση για πληρωμές κρατικών ομολόγων. Η εξαίρεση, ωστόσο, εκπνέει στις 25 Μαΐου και το Γραφείο Ελέγχου ξένων περιουσιακών στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ δεν έχει ανακοινώσει τις προθέσεις του. Εάν το καθεστώς αυτό δεν παραταθεί, τότε δημιουργείται ένα σημαντικό εμπόδιο για τις πληρωμές που λήγουν λίγες μέρες αργότερα για τόκους από κρατικά ομόλογα που είναι σε δολάρια και ευρώ.
Ρούβλια για το άεριο
Αντιμετωπίζοντας διαρκώς αυτή την απειλή, η Μόσχα επιχειρεί να πράξει τα ανάλογα επιβάλλοντας πληρωμές για φυσικό αέριο σε ρούβλια και επιτρέποντας κατά το δοκούν σε εταιρίες και χώρες τις μετατροπές ή αποδεχόμενη ευρώ και δολάρια.
Σε μια προσπάθεια να στείλει σαφές και ηχηρό μήνυμα στις ΗΠΑ, η Ρωσία ανέστειλε τη ροή φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία και την Ποωλνία, οι οποίες αρνήθηκαν να πληρώσουν σε ρούβλια.
Αντιστοίχως, η κρίσιμη ημερομηνία για το ενδεχόμενο αναστολής ροών και προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι η 20η Μαΐου.
Η Ευρώπη, δείχνει ακόμα “θολωμένη”, καθώς αρκετές χώρες συζητούν απευθείας με τη Gazprom, ενώ η Κομισιόν επιμένει να χαρακτηρίζει “ασαφώς” τις πληρωμές σε ρούβλια παράβαση των κυρώσεων, χωρίς να τοποθετείται με σαφήνεια για τον μηχανισμό λογαριασμών – ανταποκριτή που προσπαθεί να επιβάλλει το Κρεμλίνο. Οι υπουργοί Ενέργειας και Περιβάλλοντος της ΕΕ, που συνεδρίασαν εκτάκτως της Δευτέρα συμφώνησαν ότι η Κομισιόν πρέπει να εκδόσει πιο σαφείς οδηγίες.
Η Ευρώπη συζητά ακόμα και εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, με την Ουγγαρία να απειλεί με veto. Έτσι, η Κομιισόν προσπαθώντας να υπερβεί τις αντιδράσεις της Ουγγαρίας και να αναγκάσει τον Ορμπάν να συναινέσει προτείνει σχέδιο εξαίρεση της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τη Ρωσία. Ακόμα όμως δεν είναι ξεκάθαρο αν τελικά η Ουγγαρία θα συναινέσει.
