Τα εγκαίνια για την έναρξη της κατασκευής του σταθμού επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούολη, του λεγόμενου FSRU, θα κάνει ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σήμερα Τρίτη 3 Μαΐου, με προσκεκλημένους μάλιστα τον πρόεδρο της Σερβίας και τους πρωθυπουργούς της Βουλγαρίας, και της Βόρειας Μακεδονίας.
Το FSRU που αναμένεται να είναι έτοιμο στα τέλη του 2023 -ενώ γίνονται προσπάθειες για επιτάχυνση- στόχο έχει να αναδειχθεί σε κόμβο τροφοδοσίας με LNG όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Στα εγκαίνια θα παραστoύν επίσης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και ο απερχόμενος πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ.
Το συγκεκριμένο έργο θα ενισχύσει τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος της Ελλάδας ως προς τον πάροχο, αυξάνοντας τη δυναμικότητα της χώρας στο επίπεδο της διαχείρισης φορτίων LNG. Κυρίως, όμως, θα αποτελέσει ενεργειακό κόμβο για την τροφοδοσία άλλων χωρών της περιοχής. Έτσι, μέσω της ενεργειακής διασύνδεσης θα ενισχυθεί το γεωοικονοικό αποτύπωμα της Ελλάδας και θα σφυρηλατηθούν ακόμα ισχυρότεροι γεωπολιτικοί δεσμοί.
Πολιτικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να αναδείξει την προσήλωσή του στην αναζήτηση βιώσιμων λύσεων. Γεωοικονομικά, ο σταθμός FSRU ενισχύει τους δεσμούς της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα καθιστά τη χώρα επίκεντρο διεργασιών.
Για την Αλεξανδρούπολη, ο σταθμός FSRU ενισχύει έτι περαιτέρω την ήδη αυξημένη γεωπολιτική της αξία, ενώ καθίσταται de facto ο βασικός δίαυλος διακίνησης ενέργειας και στρατευμάτων του NATO στα Βαλκάνια.
Το terminal FSRU όμως, δεν είναι το μόνο έργο υψηλής γεωπολιτικής αξίας που “τρέχει” αυτή την περίοδο στην Αλεξανδρούπολη. Οι οδικές αρτηρίες και η ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης, αποτελούν επίσης ορόσημα για την περιοχή και τον γεωπολιτικό προσδιορισμό της Ελλάδας.
Γεωπολιτικά… “κουτσομπολιά”
Για τον απερχόμενο Αμερικανό πρέσβη, η έναρξη κατασκευής του FSRU αποτέλεσε καταλύτη για την -φημολογούμενη- επιλογή του ως του επόμενου υφυπουργού Εξωτερικών για την Ενέργεια.
Η παρουσία του προέδρου της Σερβίας και των πρωθυπουργών της Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, στόχο έχει να σηματοδοτήσει την ενέργεια ως πυλώνα ασφάλειας της περιοχής και συνεκτικού κρίκου.
Όσον αφορά τον Αλεξανταρ Βούτσιτς η παρουσία του δεν είναι απλό ζήτημα, καθώς οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Σερβίας δεν είναι στο καλύτερο επίπεδο, ενώ ταραγμένη περίοδο διέρχονται οι σχέσεις του Βελιγραδίου και με το NATO.
Προβλήματα αντιμετωπίζει η Ελλάδα και στις σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία καθώς ακόμα δεν έχει κυρώσει τις απορρέουσες από τη Συμφωνία των Πρεσπών συμβάσεις, προκαλώντας τη δυσφορία των Σκοπίων καθώς και των εταίρων και συμμάχων.
Για την ώρα, οι σχέσεις με τη Βουλγαρία παραμένουν… ακαθόριστες. Η χώρα έχει αλλάξει κυβέρνηση και ακόμα αναζητούνται… σημεία ισορροπίας και η διαμόρφωση ατζέντας στις διμερείς σχέσεις δεν έχει ολοκληρωθεί.
Η Ελλάδα θέλει -και μέσω του FSRU- να κατοχυρώσει ρόλο προτιμητέου εταίρου των ΗΠΑ στην περιοχή, ενισχύοντας τη γεωπολιτική της αξία, ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιήσει το εκτόπισμά της απέναντι στην Τουρκία.
Με δεδομένο, όμως, ότι οι σχέσεις της Αθήνας με τις κυβερνήσεις των γειτονικών χωρών απέχουν από το ευκταίο επίπεδο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα προσπαθήσει να δημιουργήσει αίσθηση ομάδας χρησιμοποιώντας την επιρροή των ΗΠΑ και της ΕΕ, ώστε να αποφύγει το πολιτικό κόστος που συνεπάγεται η εμπέδωση διμερούς ατζέντας με κάθε εταίρο. Ζητούμενο, σε τέτοιες στρατηγικές είναι η βιωσιμότητα και η ισχύς των δεσμών.
Auditor’s note: Σφραγίδα… Κοπελούζου
Το έργο έχει αναλάβει η GASTRADE του ομίλου Κοπελούζου, η οποία έχει αδειοδοτηθεί ως Εταιρία Κοινής Ωφέλειας από το 2011. Το έργο ωριμάζει για παραπάνω από μια δεκαετία και έχει αντιμετωπίσει πολλά εμπόδια. Τώρα και υπό τη σκιά του πολέμου κα της ενεργειακής κρίσης η ολοκλήρωση του έργου καθίσταται επιτακτική, ενώ η κρισιμότητά του για την ενεργειακή ασφάλεια αναβαθμίζεται.Πρέπει να σημειωθεί ότι ο όμιλος Κοπελούζου ήταν για χρόνια ο βασικός εισαγωγός ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, με την Prometheas Gas. Η οικογένεια Κοπελούζου άρχισε να τοποθετείται στο LNG μέσω του FSRU αρκετά νωρίς, όταν ξεκίνησε ο ανταγωνισμός μέσω της διείσδυσης και νέων εταιριών στις συμβάσεις με τη Gazprom. Έτσι, εσχάτως, καθώς εταιρίες όμως η ΔΕΠΑ και ο Μυτιληναίος αύξαναν το συμβασιοποιημένο αντικείμενο με τη Ρωσία, ο όμιλος Κοπελούζου εστιάζε με αυξανόμενη ένταση στην προώθηση του FSRU και της χρήσης του LNG.
Το μεγάλο έργο του FSRU, της πρώτης πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου LNG, θα εγκαινιάσει σήμερα στην Αλεξανδρούπολη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, του Βούλγαρου Πρωθυπουργού Κίριλ Πέτκοφ, του Σέρβου Προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και του Πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι καθώς και του αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ, ο αναλαμβάνει θέση υφυπουργού Ενεργειακών Θεμάτων στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
Το πρόγραμμα της εκήλωσης
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αποθήκη του Τελωνείου (εντός του λιμένα) και σύμφωνα με την Gastrade το πρόγραμμά της θα έχει ως εξής:
- 12:30 Έναρξη Εισαγωγικό βίντεο / Ιστορία της πόλης της Αλεξανδρούπολης
- Εναρκτήριος λόγος από τον κ. Κωστή Σιφναίο, Αντιπρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο της Gastrade Εταιρικό βίντεο
- Ομιλίες Τοπικών Αρχών, 12:45 Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης κ.Ιωάννης Ζαμπούκης
- Σύντομος χαιρετισμός Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης κ.Χρήστου Μέτιου
- 12:55 Βίντεο / Μήνυμα μετόχων
- 13:05 Κεντρική Ομιλία του Πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας κ.Κυριάκου Μητσοτάκη
- Κεντρική Ομιλία του Πρωθυπουργού της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, κ.Kiril Petkov
- Σύντομη ομιλία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ.Charles Michel
- Σύντομη ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας της Σερβίας, κ.Aleksandar Vučić
- Σύντομη ομιλία του Πρωθυπουργού των Σκοπίων κ.Dimitar Kovačevski
- 13:35 Τελετή υπογραφής από τους Πρωθυπουργούς της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας.
- 14:00 ο Πρωθυπουργός θα παραθέσει γεύμα στους ξένους ηγέτες που θα παραστούν στην εκδήλωση για τον σταθμό FSRU.
Η περιοδία του Κυριάκου Μητσοτάκη
Ο κ. Μητσοτάκης πάντως πριν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θα βρεθεί και σ΄ άλλα έργα στην περιοχή. Όπως ανακοίνωσε το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού, το πρόγραμμα της επίσκεψής του έχει ως εξής:
- Στις 09:30 ο Πρωθυπουργός θα επισκεφθεί το εργοτάξιο για την κατασκευή της ανατολικής περιφερειακής οδού της Αλεξανδρούπολης και των συνδέσεων με το λιμάνι της πόλης και την Εγνατία Οδό.
- Στις 10:00 ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παραστεί και θα μιλήσει στα εγκαίνια της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων Αλεξανδρούπολης.
- Στις 11:00 ο Πρωθυπουργός θα παραστεί στα εγκαίνια του νέου Γηροκομείου της Ιεράς Μητρόπολης Αλεξανδρούπολης.
Η μονάδα FSRU
Η μονάδα που θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει στην Αλεξανδρούπολη, θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο όλες τις χώρες εξασφαλίζοντας έτσι την ενεργειακή αυτοτέλεια της περιοχής και την απεξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο. Κι αυτό σε συνδυασμό και με τις ποσότητες του αζέρικου φυσικού αερίου που θα μπαίνουν στο σύστημα από τον TAP και θα μεταφέρονται μέσω του αγωγού φυσικού αερίου Κομοτηνής – Στάρα Ζαγόρα αρχικά στη Βουλγαρία και στη συνέχεια στις υπόλοιπες χώρες.
Οι ασφυκτικές πιέσεις στην αγορά της ενέργειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανίας, έφεραν, πριν από λίγες μέρες και την απόφαση για την επίσπευση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση της υποδομής της πλωτής μονάδας αποθήκευσης και αεριοποίησης φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Στόχος της Gastrade είναι να ικανοποιήσει την εθνική στρατηγική για επιτάχυνση των ρυθμών υλοποίησης εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας της αγοράς που θα αντικαταστήσουν το ρωσικό αέριο και η μονλαδα θα λειτουργήσει μέχρι τα τέλη της επόμενης χρονιάς.
Πολυμετοχική ΕΚΟ η Gastrade
Το σχέδιο της πολυμετοχικής εταιρίας στην οποία συμμετέχουν η Ελμίνα Κοπελούζου, η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ, η Gaslog του κ. Πίτερ Λιβανού και η βουλγαρική Bulgartransgaz βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής και καταβάλλεται προσπάθεια να ολοκληρωθεί μέσα στο α’ εξάμηνο του 2023, δηλαδή έξι μήνες μπροστά από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
Το νέο τέρμιναλ είναι ένα project συνολικού προϋπολογισμού 410 εκατ. ευρώ που έχει πλήρως εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους αλλά και μέσω της συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων του.
Λεφτά από το ΕΣΠΑ
Το FSRU Αλεξανδρούπολης έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» (ΕΠΑνΕΚ) με το ποσό της δημόσιας δαπάνης να ανέρχεται στα 166,7 εκατ. ευρώ.
Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα εκταμιεύτηκαν για τις ανάγκες του έργου πρόσθετοι πόροι ύψους 9,7 εκατ. ευρώ για την προμήθεια της πλωτής μονάδας, η οποία μετασκευάζεται στα ναυπηγεία της Σιγκαπούρης.
Δυναμικότητα terminal
Με την ολοκλήρωση της υποδομής, η νέα μονάδα θα μπορεί να μεταφέρει 5,5 δισ. κ.μ. LNG προς την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. «Τους τελευταίους μήνες που ξέσπασε ο πόλεμος βλέπουμε μια τεράστια νέα ζήτηση για κλείσιμο δυναμικότητας στην Αλεξανδρούπολη» δήλωνε προ ημερών από το συνέδριο των Δελφών, ο επικεφαλής της Gastrade κ. Κωνσταντίνος Σιφναίος. Όπως ανέφερε, η εταιρεία βλέπει να εξαντλείται πολύ γρήγορα η διαθέσιμη δυναμικότητα, τονίζοντας την ανάγκη να αναπτυχθεί η δια-συνδεσιμότητα με τις άλλες αγορές και ο διάδρομος προς βορρά ώστε να καλυφθούν και χώρες -εκτός από την ΝΑ Ευρώπη- όπως η Μολδαβία, αλλά και η Ουκρανία.
Δεύτερο FSRU στη Θράκη
Τα στελέχη της Gastrade υποστηρίζουν ότι αυτή την ανάγκη και την αυξημένη ζήτηση σε LNG έρχεται να καλύψει το δεύτερο FSRU που σχεδιάζει η εταιρία στην Θράκη, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει μέσα στο 2024. Σήμερα η Ευρώπη πασχίζει να αντικαταστήσει 60 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς για να επιτευχθεί ο στόχος αυτό χρειάζονται να επενδυθούν νέα κεφάλαια για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών LNG που θα παραλάβουν και θα μεταφέρουν το φυσικό αέριο στην ΕΕ.
Οι ανάγκες στην ΝΑ Ευρώπη (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία) σε ετήσια βάση ανέρχονται σε περίπου 11 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρώσικου αερίου και είναι από τις περιοχές με δυναμική ανάπτυξης.
Μακροχρόνιος σχεδιασμός
Υπολογίζεται ότι τα νούμερα αυτά θα φτάσουν στα Βαλκάνια τα 16 έως 17 δισεκατομμύρια κ.μ και αν προσθέσουμε και την Μολδαβία και την Ουκρανία τα 50 δις κ.μ. τα επόμενα χρόνια.
Αυτές οι ποσότητες σύμφωνα με την Gastrade δεν μπορούν να καλυφθούν από την μια μέρα στην άλλη και για να γίνει αυτό απαιτούνται υποδομές όπως ο τερματικός σταθμός LNG της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος θα μπορεί να υποδεχτεί ένα 10% της δυναμικότητας μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.
Το FSRU: Σχεδίαση και δεδομένα
Το έργο του Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης αποτελεί ένα σύγχρονο, πρωτοποριακό και υψηλής τεχνολογίας έργο που αποτελείται από μία υπεράκτια πλωτή μονάδα παραλαβής, αποθήκευσης και αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου και από ένα σύστημα υποθαλάσσιου και χερσαίου αγωγού μέσω του οποίου το φυσικό αέριο προωθείται στο Εθνικό Σύστημα (Μεταφοράς) Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) και από εκεί προς τους τελικούς καταναλωτές.
Το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης έχει επίσης την δυνατότητα να συνδεθεί και να τροφοδοτεί με φυσικό αέριο και άλλα κατάντη συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου που προγραμματίζεται να αναπτυχθούν στο μέλλον όπως ο TAP (Trans Adriatic Pipeline).
Η διαδικασία
Το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ) θα φθάνει στην πλωτή μονάδα με δεξαμενόπλοια μεταφοράς ΥΦΑ, θα μεταγγίζεται με βραχίονες και θα αποθηκεύεται προσωρινά στις κρυογενικές δεξαμενές της μονάδας.
Στη συνέχεια το ΥΦΑ θα αεριοποιείται στις εγκαταστάσεις αεριοποίησης που βρίσκονται πάνω στην πλωτή μονάδα και μέσω ειδικής διάταξης (πυργίσκος και εύκαμπτοι αγωγοί) θα μεταφέρεται από την πλωτή μονάδα στον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς ο οποίος ακολουθώντας μία διαδρομή 24 χλμ θα προσαιγιαλώνεται στην περιοχή του Απαλού, ανατολικά της Αλεξανδρούπολης. Κατόπιν, συνεχίζοντας με βόρεια πορεία 4 χλμ θα καταλήγει στο νέο Μετρητικό και Ρυθμιστικό Σταθμό στην περιοχή Αμφιτρίτης όπου θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου.
Η πλωτή μονάδα θα είναι μόνιμα αγκυροβολημένη σε σταθερό σημείο και σε απόσταση 17,6 χλμ ΝΔ από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και 10 χλμ από την απέναντι ακτή της Μάκρης. Ο πυργίσκος πρόσδεσης θα της επιτρέπει να περιστρέφεται κατά 360° ανάλογα με την κατεύθυνση του κυματισμού της θάλασσας.
Η διάρθρωση του FSRU/ΑΣΦΑ
Το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης αποτελείται από τρία βασικά μέρη:
Α. Την Υπεράκτια Πλωτή Μονάδα Aποθήκευσης και Aεριοποίησης ΥΦΑ η οποία έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
– Χωρητικότητα δεξαμενών ΥΦΑ έως 170.000m³
– Μέγιστη ωριαία δυναμικότητα αεριοποίησης φυσικού αερίου σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας έως 700.000 Nm³/h
– Ρυθμός μετάγγισης ΥΦΑ: 10.000 m³/h
Β. Τις μόνιμες υπεράκτιες εγκαταστάσεις που συμπεριλαμβάνουν:
1) το αγκυροβόλιο της πλωτής μονάδας σε σταθερό σημείο σε θαλάσσια περιοχή βάθους περίπου 40 μ. και σε απόσταση 17,6 χλμ νοτιοδυτικά της Αλεξανδρούπολης και 10 χλμ από την απέναντι ακτή της Μάκρης. Το αγκυροβόλιο αποτελείται από τον πυργίσκο και το σύστημα αγκύρωσης (συρματόσχοινα και άγκυρες αναρρόφησης)
2) τους δύο εύκαμπτους αγωγούς διαμέτρου 14″ έκαστος μέσω των οποίων το φυσικό αέριο μεταφέρεται από τον πυργίσκο στην Πολλαπλή Εξαγωγής Τέρματος Αγωγού (Pipeline End Manifold ή PLEM)
3) την υποθαλάσσια Πολλαπλή Εξαγωγής Τέρματος Αγωγού (PLEM) η οποία βρίσκεται επί του πυθμένα της θάλασσας και από την οποία ξεκινά ο υποθαλάσσιος αγωγός.
Γ. Το υποθαλάσσιο και το χερσαίο τμήμα του αγωγού φυσικού αερίου για την μεταφορά του φυσικού αερίου προς το ΕΣΦΑ. Το υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού θα έχει μήκος περί τα 24 χλμ ενώ στην συνέχεια το χερσαίο τμήμα οδεύει βόρεια περί τα 4 χλμ μέχρι να συναντήσει τον αγωγό του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) στο τμήμα «Κήπων-Κομοτηνής» όπου και συνδέεται και διοχετεύει το μεταφερόμενο αέριο σε αυτόν. Η σύνδεση θα γίνει στο νέο Σταθμό Εισόδου του ΕΣΦΑ στο ύψος της Αμφιτρίτης.
Ο νέος Σταθμός Εισόδου (Μ/Ρ) στο ΕΣΦΑ, θα κατασκευασθεί από τον ΔΕΣΦΑ σε μικρή απόσταση από τον υφιστάμενο Σταθμό Εξόδου Αλεξανδρούπολης (U-3630) στο ύψος της Αμφιτρίτης.
