Λύσεις σε εθνικό επίπεδο θα συνεχίσουν να προωθούν οι χώρες, πιθανώς με μια μεγαλύτερη χαλαρότητα από την Κομισιόν, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, καθώς οι 27 ηγέτες της ΕΕ δεν προσέγγισαν κάποια συμφωνία, αλλά κατάφεραν να προσδιορίσουν τους άξονες πάνω στους οποίους θα αναζητηθούν ενδεχομένως ευρωπαϊκές λύσεις.
Χωρίς απτά αποτελέσματα, αλλά με σαφείς κατευθύνσεις προς την Κομισιόν για τη διερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης ολοκληρώθηκε η πολύωρη και ταραχώδης συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά τη διάρκεια της οποίας καταγράφηκαν εντάσεις και υπήρξε και ολιγόλεπτη αποχώρηση του Ισπανού πρωθυπουργού.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσήλθαν στη Σύνοδο Κορυφής χωρίς να έχει επιτευχθεί η απαιτούμενη πρόοδος σε τεχνικό επίπεδο ώστε να υπάρξει συμφωνία για ευρωπαϊκή απάντηση στην ενεργειακή κρίση και έφυγαν από αυτή αναθέτοντας στην Κομισιόν τη διερεύνηση συγκεκριμένων εναλλακτικών προς αυτή την κατεύθυνση με στόχο τη διατύπωση προτάσεων στο Ευρωπαϊκού Συμβούλιο τον Μάιο.
Έντονη, με διαφωνίες και εντάσεις ήταν η Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, καθώς δεν είχε επιτευχθεί κοινός τόπος νωρίτερα. Οι νότιοι ζητούσαν παρεμβάσεις στις αγορές και άμεσα μέτρα ανακούφισης, ενώ οι βόρειοι αντιδρούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως αν και προγραμματιζόταν να ολοκληρωθεί γύρω στις 14:30 το μεσημέρι (ώρα Ελλάδος), η συνεδρίαση ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 21:00, αφού οι ηγέτες της ΕΕ θα ήταν αποφασισμένοι να μείνουν όσο χρειαστεί προκειμένου να βρεθεί λύση στο θέμα της ενέργειας.
Τα σενάρια
Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου περιλαμβάνεται και η ανακοίνωση της συμφωνίας διεύρυνσης και κεντρικής διαμόρφωσης της συμφωνίας ενεργειακής συνεργασίας της ΕΕ με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτή αφορά την προοπτική αύξησης των ποσοτήτων που προμηθεύεται η ΕΕ έως το 2030 και για το 2022 εστιάζει στην κάλυψη συμβολαίων ευρωπαϊκών χωρών με τη Ρωσία τα οποία λήγουν και θα αναπληρωθούν από νέες πηγές.
Η Κομισιόν θα διερευνήσει σειρά εναλλακτικών λύσεων για την καλύτερη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν, χωρίς ωστόσο να συγκεντρώνει ιδιαίτερες πιθανότητες, δεδομένων των αντιδράσεων που συναντά από τον βορρά.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέμεινε, στις δηλώσεις του, ότι η αναφορά στο μέτρο του πλαφόν επηρεάζει τις αγορές και πιέζει τις τιμές. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν πιστοποιείται από τα ζητήματα που καθημερινά αναδεικνύονται από τους funds managers και προβάλλονται από τα κορυφαία media του χώρου, αλλά ούτε περιλαμβάνεται στις αναλύσεις των επενδυτικών οίκων.
Η απεξάρτηση
Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στην ανάγκη απεξάρτησης από τη Ρωσία, δεν βρέθηκαν κοντά σε συμφωνία για τον οδικό χάρτη και τον τρόπο επίτευξης της. Ζητήματα όπως η Συμφωνία του Παρισιού, η πυρηνική ενέργεια και οι σχέσεις με τις ΗΠΑ βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων, σκιαγραφώντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα χαρτογραφηθούν οι λύσεις.
Οι ηγέτες της EE συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει με την προμήθεια φυσικού αερίου και τη μείωση των τιμών, ωστόσο τα «αγκάθια» εμφανίζονται στον τρόπο που αυτό θα επιτευχθεί, καθώς είναι διαφορετικά τα συμφέροντα των χωρών.
Το τελικό κείμενο συμπερασμάτων θα περιλαμβάνει διατυπώσεις που θα οδηγούν την Κομισιόν να λειτουργήσει αναζητώντας λύσεις για την κοινή προμήθεια του φυσικού αερίου και την αποσύνδεση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος από το φυσικό αέριο, αλλά είναι αποφάσεις που θα ληφθούν σε δεύτερο χρόνο.
Τα συμπεράσματα για την ενέργεια
15. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καταργήσει σταδιακά την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα το συντομότερο δυνατό, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο προσβλέπει στο ολοκληρωμένο και φιλόδοξο σχέδιο, που θα εκπονηθεί εκ του σύνεγγυς συντονισμό με τα κράτη μέλη, τον οποίο η Επιτροπή θα υποβάλει για το σκοπό αυτό έως την
τέλος Μαΐου 2022. Οι εθνικές συνθήκες και το ενεργειακό μείγμα των κρατών μελών θα ληφθούν
υπόψη.
16. Οι σταθερά υψηλές τιμές της ενέργειας έχουν όλο και πιο αρνητικό αντίκτυπο στους πολίτες και
επιχειρήσεις, η οποία επιδεινώνεται περαιτέρω από τη ρωσική στρατιωτική επίθεση εναντίον
της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον τρόπο παροχής περαιτέρω ανακούφισης στους περισσότερους ευάλωτοι καταναλωτές και πώς να υποστηρίξουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις βραχυπρόθεσμα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:
- καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να κάνουν βέλτιστη χρήση της
εργαλειοθήκης, συμπεριλαμβανομένου του νέου πλαισίου για την προσωρινή κρίση για τις κρατικές ενισχύσεις, ως χρονικά περιορισμένο απομάκρυνση από το status quo. Όπως προτείνει η Επιτροπή, προσωρινή φορολόγηση ή οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις στα απροσδόκητα κέρδη μπορεί να είναι χρήσιμη πηγή εθνικής χρηματοδότησης, - αναθέτει στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, επειγόντως, να επικοινωνήσουν με τους παράγοντες της αγοράς ενέργειας και να συζητήσουν, εάν και πώς, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές που υποβάλλει η Επιτροπή (άμεση υποστήριξη στους καταναλωτές μέσω κουπονιών, εκπτώσεις φόρων ή μέσω “μοντέλου συγκέντρωσης/μεμονωμένου αγοραστή”, κρατική ενίσχυση, φορολογία (ειδικοί φόροι κατανάλωσης
και ΦΠΑ), ανώτατα όρια τιμών, ρυθμιστικά μέτρα όπως συμβάσεις για διαφορές) θα συμβάλει στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεών από τη μετάδοσή του στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες·
