Να ταράξει τα νερά και να περιπλέξει το σκεπτικό λήψης αποφάσεων στη Σϋνοδο Κορυφής της ΕΕ, προσπαθεί ο Βλάντιμιρ Πούτιν, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες και ο Τζο Μπάιντεν συζητούν τον οδικό χάρτη περιορισμού της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία.
Ο Ρώσος πρόεδερος ανακοίνωσε την Τετάρτη εντολή προς τη Gazprom για την απαίτηση πληρωμών σε ρούβλια από τις χώρες που περιλβμάνονται στη λίστα εχθρικών χωρών που έδωσε το Κρεμλίνο μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία.
Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν περισσότερο από 30% αφού ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την κεντρική τράπεζα να αναπτύξει έναν μηχανισμό για την πραγματοποίηση πληρωμών σε ρούβλια για το φυσικό αέριο εντός μιας εβδομάδας σε συνάντηση με την κυβέρνησή του.
Η κίνηση του Πούτιν καταδεικνύει αυξανόμενη προθυμία και από τις δύο πλευρές να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια ως μοχλό πίεσης στον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι λεπτομέρειες της νέας ρύθμισης δεν ήταν αμέσως σαφείς, αλλά απαιτώντας πληρωμές σε ρούβλια, ο Πούτιν ουσιαστικά αναγκάζει τις ευρωπαϊκές εταιρίες να στηρίξουν απευθείας το νόμισμά του αφού τέθηκε σε ελεύθερη πτώση λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη ρωσική οικονομία. Το ρούβλι σημείωσε άνοδο 7% έναντι του δολαρίου την Τετάρτη, περιορίζοντας τις απώλειές του φέτος στο 23%.
Η δήλωση του Βλάντιμιρ Πούτιν θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις, καθώς θα ανάγκαζε τις ευρωπαϊκές χώρες να αγοράζουν ρούβλια στις αγορές, προσφέροντας έτσι στήριξη στην καταρρέουσα ισοτιμία, ενώ θα απαιτούσε τροποποιήσεις και στις κυρώσεις. Το κεντρικό μήνυμα ωστόσο είναι η εργαλειοποίηση της ενέργειας και η διάθεση όλων των πλευρών για ακραίες συγκρούσεις.
Auditor’s note
Το Crisis Monitor έχει εγκαίρως επισημάνει ότι στην Ευρώπη δεν υπάρχει διάθεση για περαιτέρω κλιμάκωση του ενεργειακύ πολέμου, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Αφενός μεν γιατί υπάρχει η πεποίθηση ότι η πρόωρη εξάντληση των όπλων θα οδηγήσει στην απώλεια στρατηγικού ελέγχου της κατάστασης και θα υπονομεύσει τις διαπραγαμτεύσεις και αφετέρου γιατί θα εκθέσει την ΕΕ σε μεγαλύτερους κινδύνους από αυτούς που μπορεί να διαχειριστεί.Αντιστοίχως, στις ΗΠΑ οι τραπεζίτες, όπως αποκάλυψε το Reuters, δέχονται έντονες πιέσεις από τους πελάτες τους για να διατηρήσουν σταθερή μίνιμουμ παρουσία στη Ρωσία, σε επίπεδο θεματοφυλακής, καθώς οι επενδύσεις που έχουν γίνει στη χώρα είναι δύσκολα ρευστοποιήσιμες, ενώ πολλοί είναι αυτοί που θέλουν ανοιχτούς τους επενδυτικύς διαδρόμους.
Καθώς οι τιμωρητικές επιλογές εξαντλούνται ΗΠΑ και ΕΕ στρέφονται ήδη στην ενίσχυση της ουκρανικής πλευράς ώστε να καταστεί σαφές στον Βλάντιμιρ Πούτιν ότι το κόστος για την παραμονή των στρατευμάτων του στην Ουκρανία θα βαίνει διαρκώς αυξανόμενο.
Νομικά προβλήματα
Ωστόσο, η κατάταση δεν είναι τόνο απλή. Η Gazprom εχει σειρά συμβάσεων με ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρίες, στις περισσότερες προβλέπονται ρητά οι κανόνες και το νόμισμα αποπληρωμής των ποσοτήτων. Ενδεχόμενη μονομερής κίνηση αλλαγή των όρων πληρωμών θα οδηγούσε είτε σε αθέτηση σύμβασης και ρήξη, είτε σε διαιτησία. Δεν είναι ακόμα σαφές αν υπάρχουν χώρες και εταιρίες που έχουν υπογράψει συμβόλαια που επιτρέπουν μονομερώς την αλλαγή του ονομίσματος αποληρωμής.
Ενδεχόμενη αθέτηση συμβατικών όρων της σύμβασης μπορεί να σημαίνει μια σειρά πό διαφορετικά πράγματα, ακόμα και να ισοδυναμεί ή να παρέχει δικαίωμα καταγγελίας. Νομικά. συνήθως προβλέπεται διαδικασία διαιτησίας με συγκεκριμένους θεσμούς και δικηγόρους, ενώ εν συνεχεία η δικαστική οδός, όπου επίσης προβλέπονται τα αρμόδια δικαστήρια.
Το ζήτημα για τη Ρωσία, τώρα, είναι ότι εάν ή κατάταση οδηγηθεί σε νομική οδό, τότε οι επιλογές της περιορίζονται έτι περαιτέρω, καθώς τα ισχυρά νομικά γραφεία στη Δύση δεσμεύονται από τις κυρώσεις αλλά και δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε τέτοιες υποθέσεις.
Επειδή τα τεχνικό-νομικά ζητήματα από την επιβολή μιας τέτοιας κίνησης είναι τεράστια, ο Βλάντιμιρ Πούτιν φαίνεται ότι προσπαθεί να δείξει τη διάθεσή του να περιπλέξει και ο ίδιος την κατάσταση. Σε αυτό αποσκοπούσε η διαταγή του προς την Gazprom.
Από την πλευρά των αγορών, πάντως, ο Πούτιν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δέχεται πληρωμές μόνο σε ρούβλια για την πώληση φυσικού αερίου στις εχθρικές χώρες, μερικές ώρες πριν την έναρξη της συνεδρίασης στο Χρηματιστήριο της Μόσχας το οποίο παρέμεινε κλειστό για τρεις εβδομάδες. ΜΙα τέτοια εέλιξη θα στήριζε το ρούβλι στις διεθνείς αγορές και θα μπορούσε να περιορίσει το αναπόφευκτο sell-off.
Σε ενεργειακούς όρους θα επιδείνωνε τη χειρότερη ενεργειακή κρίση της Ευρώπης από τη δεκαετία του 1970.
