Σενάρια, που αποπνέουν τρόμο και οδηγούν σε συσπείρωση, τροφοδοτώντας παράλληλα αύξηση αμυντικών δαπανών και στρατιωτικής κινητοποίησης, για συνέχιση της επιθετικής πολιτικής της Ρωσίας ακόμα και κατά χωρών που είναι στο NATO διαρρέεται από τις ΗΠΑ ανεβάζοντας το διακύβευμα, λίγες ώρες πριν τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Βρυξέλλες, στις οποίες θα παραστεί ο Τζο Μπάιντεν.
Σενάρια για ενδεχόμενη εισβολή της Ρωσίας στις χώρες της Βαλτικής και συγκεκριμένα την Λετονία διακινούν αμερικανικοί κύκλοι και δημοσιεύονται σε διεθνή media. Με τον τρόπο αυτό το NATO θέτει την ΕΕ σε κατάσταση αυξημένου γεωπολιτικού ρίσκου…
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters το NATO φαίνεται να εμφορείται -πλέον- από την πεποίθηση ότι η Ουκρανία δεν θα είναι ο τελευταίος στόχος της Ρωσίας. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου, η προσέγγιση αυτή, που μοιάζει να είναι κοινή για πολλές μεγάλες χώρες συμβάλλει αφενός στην επίτευξη των στόχων για τις αμυντικές δαπάνες και αφετέρου ωριμάζει ταχύτερα στην αναδιατύπωση του κειμένου στρατηγικής.
Η προοπτική ενίσχυσης της δομής, αναβάθμισης του ρόλου και διεύρυνσης του πεδίου δράσης και παρουσίας του NATO μοιάζει δρομολογημένη. Όπως είχε δηλώσει ο γενικός γραμματέας του NATO, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Βλάντιμιρ Πούτιν ήθελε λιγότερο NATO στα σύνορά του, αλλά πλέον θα έχει περισσότερο.
Το μείζον θέμα, όμως είναι ακριβώς το κόστος της προετοιμασίας του NATO και η επόμενη ημέρα της Συμμαχίας. Η αυξημένη ετοιμότητα των εθνικών στρατών θα σημάνει επιπλέον δαπάνες, σε μια στιγμή που οι οικονομίες δοκιμάζονται από αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις και η απειλή κοινωνικών εντάσεων είναι… παραπάνω από ορατή.
Αναμενόμενη αντίδραση
Ωστόσο, η αντίδραση αυτή δεν ήταν απρόβλεπτη, αλλά αναμενόμενη και πιθανώς προεξοφλημένη από τη Ρωσία. Συνεπώς, η Μόσχα φαίνεται ότι έχει σταθμίσει το μείζον κόστος της αντίδρασης του NATO, έναντι της εισβολής στην Ουκρανία.
Η ανάδειξη του σεναρίου, τώρα, αποτελεί όμως κίνηση εσωτερικής κατανάλωσης, προετοιμάζοντας ταυτόχρονα το έδαφος για τη αποδοχή του από τις κοινωνίες στη Δύση, καθώς θα οδηγήσει σε μεσοπρόθεσμη αναδιανομή πόρων από τους προϋπολογισμούς, τη στιγμή που η ΕΕ βρίσκεται στην τέλεια καταιγίδα εν τω μέσω αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων.
Το NATO έχει συγκεντρώσει τεράστιες δυνάμεις στην περιοχή από τη Μεσόγειο μέχρι τη Βαλτική με πέντε αεροπλανοφόρα. Πρόκειται για κίνηση επίδειξης δύναμης προς τη Ρωσία και αναγκαιότητας στο εσωτερικό, δικαιολογώντας έτσι την προοπτική εκτόξευσης των αμυντικών δαπανών.
Ήδη, η Γερμανία ανακοίνωσε τεράστιο πρόγραμμα επανεξοπλισμού ύψους 100 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα προανήγγειλε την απόκτηση 35 μαχητικών F-35 από τις ΗΠΑ για την αντικατάσταση του γηρασμένου στόλου των Tornado και να καλύψει τις χαμηλές διαθεσιμότητες στα Eurofighter – Typhoon.
Η πρωτοβουλία της Γερμανίας αποτελεί σημαντικό βήμα για την κάλυψη του κενού που αφήνει η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα εξαιτίας της αγοράς των S-400.
Το σενάριο: Κινδυνεύει η Λετονία
Μερικές ώρες αφότου ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν για πρώτη φορά ουκρανικές πόλεις στις 24 Φεβρουαρίου, ο Γερμανός ναυτικός διοικητής Terje Schmitt-Eliassen έλαβε ειδοποίηση να αποπλεύσει με πέντε πολεμικά πλοία υπό τη διοίκηση του στην πρώην Σοβιετική Δημοκρατία της Λετονίας για να βοηθήσει στην προστασία του πιο ευάλωτου τμήματος της ανατολικής πλευράς του ΝΑΤΟ.
Αν και το σενάριο είναι παλιό και δουλεμένο σε όλα τα επίπεδα, τόσο επί ψυχρού πολέμου όσο και στη συνέχεια, η κατάσταση θα μπορούσε να εκφύγει του ελέγχου εξαιτίας ατυχήματος και υπερσυγκέντρωσης δυνάμεων.
Η εσπευσμένη αποστολή ήταν μέρος της προσπάθειας της Γερμανίας να στείλει «ό,τι επιπλέει στη θάλασσα», όπως το διατύπωσε ο αρχηγός του ναυτικού, για να υπερασπιστεί μια περιοχή που οι στρατηγοί θεωρούσαν εδώ και καιρό το πιο αδύναμο σημείο της συμμαχίας.
Ο άξαφνος και μαζικός απόπλους πολεμικών σκαφών αποτελεί ένδειξη πώς το ΝΑΤΟ και η Γερμανία, ωθήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας σε μια νέα πραγματικότητα και αντιμετωπίζουν αυτό που πλέον χαρακτηρίζεται ως η πιο σοβαρή απειλή για τη συλλογική ασφάλεια της συμμαχίας από τον Ψυχρό Πόλεμο.
Συνολικά 12 πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ με 600 περίπου ναύτες πρόκειται να ξεκινήσουν επιχείρηση εκκαθάρισης ναρκοπεδίων τις επόμενες ημέρες.
Στις 16 Φεβρουαρίου, όταν οι πληροφορίες έδειξαν ότι μια εισβολή στην Ουκρανία ήταν επικείμενη, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ χαρακτήρισε την τρέχουσα εποχή «νέα κανονικότητα».
Βγάζει το NATO από την ανυποληψία
Αφού για χρόνια, ακόμα και μετά το 2001 και τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, το NATO έμοιαζε να περιμένει το αναπόφευκτο και ιδιαίτερα μετά την εκλογή Τραμπ, το τέλος έμοιαζε πολύ κοντά. Η ΕΕ θέλοντας να ενισχύσει το γεωπολιτικό της εκτόπισμα και να επανεκκινήσει τη διαδικασία πολιτικής ολοκλήρωσης, όντας σε εμπορική αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, επιτάχυνε τη δημιουργία του ευρωστρατού.
Στο μεταξύ μεσολάβησαν η αναδίπλωση από τη Συρία, με την εγκατάλειψη των Κούρδων και η ατιμωτική αναδίπλωση απόσυρση από το Αφγανιστάν. Το κύρος του NATO είχε πιάσει πάτο.
Η Γερμανία αρνούνταν να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, ενώ την ίδια στιγμή προωθούσε μαζί με τη Γαλλία το ευρωπαϊκό ταμείο Άμυνας, ενώ ο Μακρόν χαρακτήριζε τη Βορειοατλαντική Συμμαχία… εγκεφαλικά νεκρή.
Η εκλογή Μπάιντεν, όμως, ανάσχεσε τη δυναμική των εξελίξεων.
Η συμμαχία του ΝΑΤΟ, που ιδρύθηκε το 1949 για να αμυνθεί ενάντια στη σοβιετική απειλή, αντιμετωπίζει μια επιστροφή στον μηχανοποιημένο πόλεμο, μια τεράστια αύξηση των αμυντικών δαπανών και ενδεχομένως ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα που πέφτει σε όλη την Ευρώπη. Αφού η Συμμαχία αγωνίστηκε να βρει έναν νέο ρόλο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, εστιάζοντας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας μετά τον Σεπτέμβριο του 2001. Μετά από τις επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2001 και την ταπεινωτική απόσυρση από το Αφγανιστάν το 2021, το ΝΑΤΟ αμύνεται ξανά ενάντια στον αρχικό του εχθρό.
Άλλαξαν τα δεδομένα
Αλλά υπάρχει μια διαφορά. Η Κίνα, η οποία διασπάστηκε με τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αρνήθηκε να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, την οποία η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Τα απαρχαιωμένα σχέδια του Ψυχρού Πολέμου δεν λειτουργούν πλέον, καθώς το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί ανατολικά από τη δεκαετία του 1990, εντάσσοντας πρώην σοβιετικά κράτη – συμπεριλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Εσθονίας το 2004.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, η Κίνα και η Ρωσία εξέδωσαν μια ισχυρή κοινή δήλωση απορρίπτοντας την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη και αμφισβητώντας τη Δύση.
Η άμεση αντιπαράθεση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας θα μπορούσε να προκαλέσει μια παγκόσμια σύγκρουση.
Σήμερα, οι ρόλοι του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας έχουν αντιστραφεί: Μια τολμηρή Μόσχα θα μπορούσε να περικυκλώσει τα νέα μέλη του ΝΑΤΟ στη Βαλτική και να τα αποκόψει από τη συμμαχία. Εάν πρόκειται να πέσει ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα, το ΝΑΤΟ πρέπει να διασφαλίσει ότι τα μέλη του δεν βρίσκονται πίσω από αυτό.
Οι τρεις μικροσκοπικές χώρες, με συνολικό πληθυσμό περίπου έξι εκατομμυρίων ανθρώπων,
έχουν μια ενιαία χερσαία σύνδεση με την κύρια επικράτεια της συμμαχίας. Ένας διάδρομος περίπου 65 χιλιομέτρων (40 μίλια) συμπιέζεται μεταξύ του βαριά οπλισμένου ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ στα δυτικά και της Λευκορωσίας στα ανατολικά.
Ο στόχος λοιπόν του Schmitt-Eliassen είναι να κρατήσει ανοιχτή την πλωτή οδό, ως γραμμή ανεφοδιασμού και για χώρες εκτός ΝΑΤΟ, Φινλανδία και Σουηδία. Εκατομμύρια τόνοι παλαιών ναρκών, πυρομαχικών και χημικών όπλων πιστεύεται ότι βρίσκονται στον πυθμένα της ρηχής Βαλτικής Θάλασσας, μια κληρονομιά δύο Παγκοσμίων Πολέμων.
Απονακροθέτηση
Οι νάρκες – είτε παλιές και μη εκραγείς είτε πρόσφατα τοποθετημένες – μπορούν να έχουν αντίκτυπο πέρα από την καταστροφή, είπε ο Schmitt-Eliassen. Μια παρατήρηση ναρκών ή μια φημολογούμενη παρατήρηση,
μπορεί να κλείσει λιμάνια για μέρες ενώ η περιοχή σαρώνεται. Εάν συμβεί αυτό στη Βαλτική, υπάρχει κίνδυνος «τα ράφια των σούπερ μάρκετ να παραμείνουν άδεια».
Σενάρια ναυτικού αποκλεισμού
Ακόμη και τα εμπορικά πλοία μπορούν να γίνουν στρατιωτικός παράγοντας στη στενή δυτική είσοδο στη Βαλτική, είπε, αναφερόμενος σε σενάρια όπως το περιστατικό του Μαρτίου 2021 όταν το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Ever Given απέκλεισε την κυκλοφορία μέσω της Διώρυγας του Σουέζ για μέρες.
«Δεν μπορείτε να κατηγορήσετε κανέναν για αυτό (είδος περιστατικού), δεν μπορεί να αποδοθεί», δήλωσε στο Reuters ο αρχηγός του γερμανικού ναυτικού, αντιναύαρχος Γιαν Κρίστιαν Κάακ.
ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟΧΟΣ;
Κρίσιμη για τη Βαλτική είναι η χερσαία σύνδεση μεταξύ του Καλίνινγκραντ και της Λευκορωσίας. Ονομάζεται Χάσμα Σουβάλκι, η κατάσχεσή του θα απέκοψε τα κράτη της Βαλτικής.
«Ο Πούτιν θα μπορούσε γρήγορα να καταλάβει το χάσμα του Σουβάλκι», είπε ο Ντομρόουζ, ο απόστρατος Γερμανός στρατηγός, προσθέτοντας ότι αυτό δεν θα συμβεί σήμερα ή αύριο, «αλλά θα μπορούσε να συμβεί σε λίγα χρόνια».
