Έντονη ήταν η νύχτα της Πέμπτης στο Αιγαίο, με μπαράζ παραβιάσεων του εθνικού εναερίου χώρου της Ελλάδας από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, ένταση που δεν είναι συνηθισμένη, λόγω της ώρας που σημειώθηκαν, καθώς πρόκειται για επιχειρήσεις αυξημένης επικινδυνότητας, ενώ διαφοροποιούνται από το σύνηθες πλαίσιο, στέλνοντας άλλου τύπου μηνύματα.
Τέσσερις παραβάσεις και 10 παραβιάσεις του εθνικού εναερίου χώρου της Ελλάδας καταγράφηκαν την Πέμπτη 17 Μαρτίου 2022 στο Αιγαίο από τρεις σχηματισμούς τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών F-16. Ειδικότερα, πάνω από το Αιγαίο πέταξαν δύο σχηματισμοί των δύο F-16 και ένας των τεσσάρων. Η τουρκική παραβατικότητα εστιάστηκε σε βορειανατολικό και κεντρικό Αιγαίο.
Χρονικά, η έξαρση αυτή ακολουθεί τις συναντήσεις Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Κωνστνατινούπολη και Ακαρ – Παναγιωτόπουλου στις Βρυξέλλες. Πολιτικά, τόσο σε επίπεδο ηγετών, όσο και υπουργών διατυπώθηκε η πρόθεση για αποκλιμάκωση της ένατασης στο Αιγαίο.
Συνεπώς, η έξαρση αυτή δεν συνάδει με το πνεύμα των συναντήσεων.
Σημειολογικά, η εκδήλωση παραβιάσεων και μάλιστα νύχτα και σε περιοχές που δεν υπάρχουν ουσιαστικές αμφισβητήσεις και προβλήματα, διαφοροποιείται από τη συνήθη τουρκική προκλητικότητα και παραβατικότητα που εκδηλώνεται όταν υπάρχουν ουσιαστικές διαφωνίες πολιτικής και διπλωματικής φύσης. Καθώς δεν σημειώθηκαν υπερπτήσεις (που συνήθως χρησιμοποιούνται για να στείλουν μήνυμα σε επίπεδο ηγετών), ούτε εμπλοκές στο νότιο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, πεδίο που επιλέγεται όταν η αντιπαράθεση εστιάζει στο Κυπριακό και στα ενεργειακά.
Τα ενεργειακά καίνε
Τα ενεργειακά, όμως, θα μπορούσαν να αποτελούν λόγω ή αφορμή, καθώς οι παραβιάσεις εκδηλώθηκαν μετά τις ανακοινώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στο διάγγελμα για την στήριξη των πολιτών, όπου επανάφερε το θέμα της εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων της Ελλάδας. Μάλιστα, παράλληλα η τουρκική πλευρά έθεσε εκ νέου ζήτημα συνδιαχείρισης του Αιγαίου, με δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο, ισχυριζόμενος μάλιστα ότι το ζήτημα τέθηκε ανοιχτά και συζητήθηκε σε επίπεδο υπουργών.
Σενάριο… splash from the past
Υπάρχει βέβαια και ένα λίγο “τραβηγμένο” σενάριο, υπό το οποίο το στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας που έχει επανακάμψει μετά από συμφωνία στήριξης του Ερντογάν -όπως αναφέρει σε παλαιότερη ανάλυσή του ο Αλέξης Παπαχελάς-, επιχειρεί να δείξει ότι δεν δεσμεύεται από τη συνεννόηση Ερντογάν – Μητσοτάκη και επιθυμεί διαφορετική διαπραγμάτευση. Σύμφωνα με νεότερη ανάλυση του διευθυντή της “Καθημερινής” ο Ερντογάν παραμένει μεν ισχυρός, αλλά για να αντέξει στις δυσκολίες αναγκάστηκε να βρει modus vivendi με το στρατιωτικό βαθύ κράτος και έτσι πλέον δεν έχει το εύρος και απήχηση που είχε μετά το πογκρόμ στις ένοπλες δυνάμεις που ακολούθησε το πραξικόπημα.
Με δεδομένη την επίσκεψη Τσίπρα στο Φανάρι πριν τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το σενάριο αυτό εμπίπτει στο ευρύτερο πλέγμα κινήσεων που σκιαγραφούσε ο Αλέξης Παπαχελάς σε σειρά αναλύσεών του, καθώς και με τελευταία παρέμβασή του, στην οποία κατατάσσει την Τουρκία σε μια εξαιρετικά περιοριοσμένη λίστα “σημαντικών χωρών”.
Η αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων που στέλνει η συμπεριφορά της Τουρκίας, βέβαια, είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο ζήτημα και απαιτεί γνώση εργαλείων επικοινωνίας, συγκυριών και προσώπων. Οι εικασίες, όσο και διεξοδικά αναλυμένες να είναι στερούνται ουσιαστικών “κλειδιών”. Σαφές είνασι όμως ότι η ανακολουθία από το κλίμα που μεταδόθηκε σε πολιτικό επίπεδο και από αυτό που εξάγεται σε στρατιωτικό είναι υπαρκτή.
