Με την ενεργειακή κρίση να μαστίζει την Ευρώπη απ άκρη σ΄ άκρη, το μείζον θέμα που ανακύπτει τόσο στην Ευρώπη όσο και διεθνώς είναι ο βαθμός εξάρτησης από τη Ρωσία και η ασφάλεια του εφοδιασμού τόσο φυσικά όσο και πολιτικά.
Το ρωσικό φυσικό αέριο αποτελεί περίπου το ένα τρίτο του συνόλου του αερίου που καταναλώνει η Ευρώπη και φτάνει στην ήπειρο μέσω αγωγών. Το φυσικό αέριο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό μίγμα πολλών ευρωπαϊκών χωρών, θέτοντας έτσι επιτακτικά το ερώτημα το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας στο ενδεχόμενο εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και του συνεπακόλουθου οικονομικού πολέμου ΕΕ – Ρωσίας.
Οι κύριες διαδρομές μεταφοράς περιλαμβάνουν τον αγωγό Yamal που διασχίζει τη Λευκορωσία και την Πολωνία με χωρητικότητα 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως και τον μεγαλύτερο αγωγό North Stream στη Βαλτική Θάλασσα που μπορεί να μεταφέρει 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Επίσης, ακόμα 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως μπορούν να μεταφερθούν μέσω της Ουκρανίας, σύμφωνα με τον Economist. Πλέον, στο παιχνίδι έχει μπει και ο Turk Stream, που επίσης προμηθεύεται φυσικό αέριο από τη Ρωσία, μέσω του οποίου διοχετεύονται περιορισμένες ποσότητες και κυρίως στην Ελλάδα και Βουλγαρία.
Η Γερμανία είναι η πρώτη χώρα που εξαρτά το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Συνολικά, οι μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ εισάγουν από τη Ρωσία το 40% των αναγκών τους. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Ιταλία και η Πολωνία. Πολλές μικρότερες χώρες, ειδικά στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, εξαρτώνται ακόμη περισσότερο από την παροχή ρωσικού φυσικού αερίου.
Ακόμη και πριν από την επανέναρξη της συζήτησης για την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, ο αγωγός Nord Stream, που καταλήγει στη Γερμανία, είχε γίνει διαβόητος. Η χωρητικότητα του θα διπλασιαστεί με την κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού – του Nord Stream 2, ο οποίος όμως έχει παγώσει με πρωτοβουλία της Γερμανίας και πρόσχημα τις νομικές διεργασίες.
Ακόμη και πριν από την τρέχουσα κρίση, το έργο επικρίθηκε έντονα για την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία.
Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η Ευρώπη είναι στην πραγματικότητα σε θέση να αντικαταστήσει έως και τα δύο τρίτα της ποσότητας φυσικού αερίου που προμηθεύει αυτή τη στιγμή η Ρωσία.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μέσω της αυξημένης χρήσης αγωγών από τη Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αφρική καθώς και μέσω εισαγωγής LNG από το Κατάρ. Σε αυτή τη φάση βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για τη συμβασιοποίηση ποσοτήτων και χρονοδιαγραμμάτων παράδοσης με το Κατάρ.
Στο μεταξύ η Ευρώπη κατάφερε να συμπιέσει τις τιμές του φυσικού αερίου -που καλπάζουν- με την εισαγωγή μαζικών ποσοτήτων LNG από τις ΗΠΑ και την αναδρομολόγηση πλοίων που κατευθύνονταν σε ασιατικές αγορές.
Ανεβαίνει το γεωπολιτικό θερμόμετρο
Η παρουσία ρωσικών στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα συνεχίζει εν τω μεταξύ να ανησυχεί τους παρατηρητές, παρόλο που η Ρωσία έχει αρνηθεί σχέδια εισβολής. Απαντώντας στις ρωσικές κινήσεις, και παρά τις αμοιβαίες διαβεβαιώσεις ότι σύγκρουση NATO – Ρωσίας θα αποφευχθεί, οι ΗΠΑ έθεσαν σε επιφυλακή 8.500 στρατιώτες για ανάπτυξη στην Ευρώπη την περασμένη εβδομάδα, 2.000 έχουν πλέον προγραμματιστεί να ταξιδέψουν στη Γερμανία και την Πολωνία, ενώ 1.000 στρατιώτες που βρίσκονται ήδη στη Γερμανία θα μεταβούν στη Ρουμανία.
