Μια νέα, ραγδαία εξελισσόμενη, σειρά εκστρατειών λογισμικού κατασκοπείας (spyware), που έχουν επιτεθεί σε περισσότερες από 2.000 βιομηχανικές επιχειρήσεις παγκοσμίως, ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν οι ειδικοί της Kaspersky.
Σύμφωνα με τη νέα έκθεση ICS CERT της εταιρείας, σε αντίθεση με πολλές mainstream εκστρατείες λογισμικού κατασκοπείας, οι εν λόγω επιθέσεις ξεχωρίζουν λόγω του περιορισμένου αριθμού στόχων σε κάθε επίθεση και της ιδιαίτερα σύντομης διάρκειας ζωής κάθε κακόβουλου δείγματος. Η μελέτη εντόπισε περισσότερες από 25 αγορές όπου κλεμμένα δεδομένα διατίθενται προς πώληση. Αυτά και πολλά επιπλέον ευρήματα δημοσιεύτηκαν στη νέα έκθεση ICS CERT της Kaspersky.
Τα βασικά ευρήματα της έρευνας
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, οι ειδικοί του Kaspersky ICS CERT παρατήρησαν μια ασυνήθιστη ανωμαλία στα στατιστικά στοιχεία που αναφέρονταν στις απειλές λογισμικών κατασκοπείας, τα οποία είχαν αποκλειστεί σε υπολογιστές ICS. Παρόλο που το κακόβουλο λογισμικό που χρησιμοποιείται στις συγκεκριμένες επιθέσεις συμπεριλαμβάνεται σε γνωστές οικογένειες λογισμικών κατασκοπείας, όπως οι Agent Tesla / Origin Logger, HawkEye και άλλες, οι εν λόγω επιθέσεις ξεχωρίζουν από τις mainstream λόγω του εξαιρετικά περιορισμένου αριθμού στόχων σε κάθε επίθεση (από ελάχιστοι έως ορισμένες δωδεκάδες) και την πολύ σύντομη διάρκεια ζωής κάθε κακόβουλου δείγματος.
Μια πιο λεπτομερής ανάλυση 58.586 δειγμάτων λογισμικού κατασκοπείας που αποκλείστηκαν σε υπολογιστές ICS κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, αποκάλυψε ότι περίπου το 21,2% αυτών ήταν μέρος της νέας αυτής σειράς επιθέσεων περιορισμένου εύρους και σύντομης διάρκειας. Ο κύκλος ζωής τους περιορίζεται σε περίπου 25 ημέρες, διάστημα αρκετά συντομότερο από τη διάρκεια ζωής μιας «παραδοσιακής» εκστρατείας λογισμικού κατασκοπείας.
Αν και καθένα από αυτά τα «αντικανονικά» δείγματα λογισμικού κατασκοπείας είναι βραχύβιο και δεν διανέμεται ευρέως, στο σύνολό τους αντιπροσωπεύουν ένα δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο του συνόλου των επιθέσεων λογισμικού κατασκοπείας. Στην Ασία, για παράδειγμα, ένας στους έξι υπολογιστές που δέχτηκε επίθεση spyware, προσβλήθηκε από κάποιο από τα προαναφερθέντα δείγματα λογισμικού αυτής της κατηγορίας (2,1% από το 11,9%).
Η τεχνική των κυβερνοεπιθέσεων
Οι περισσότερες από αυτές τις εκστρατείες εξαπλώνονται από τη μια βιομηχανική επιχείρηση στην άλλη μέσω καλοφτιαγμένων μηνυμάτων phising. Αφού διεισδύσει στο σύστημα του θύματος, ο εισβολέας χρησιμοποιεί τη συσκευή ως διακομιστή C2 (εντολών και ελέγχου) για την επόμενη επίθεση. Χάρη στην πρόσβαση στη λίστα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του θύματος, οι εγκληματίες μπορούν να παραβιάσουν το εταιρικό email και να διασπείρουν το λογισμικό κατασκοπείας ευρύτερα.
Σύμφωνα με την τηλεμετρία του Kaspersky ICS CERT, περισσότεροι από 2.000 βιομηχανικοί οργανισμοί ανά τον κόσμο έχουν ενσωματωθεί στην κακόβουλη δομή και έχουν χρησιμοποιηθεί από συμμορίες εγκληματιών του κυβερνοχώρου για τη διασπορά επιθέσεων σε οργανισμούς με τους οποίους έχουν επαφή καθώς και στους επιχειρηματικούς εταίρους τους. Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των παραβιασμένων ή κλεμμένων εταιρικών λογαριασμών ως αποτέλεσμα αυτών των επιθέσεων είναι πάνω από 7.000.
Πού πάνε τα κλεμμένα δεδομένα
Τα ευαίσθητα δεδομένα που λαμβάνονται από υπολογιστές ICS συχνά καταλήγουν σε διάφορες αγορές. Οι ειδικοί της Kaspersky εντόπισαν περισσότερες από 25 διαφορετικές αγορές όπου πωλούνταν τα κλεμμένα διαπιστευτήρια από αυτές τις βιομηχανικές εκστρατείες. Η ανάλυση των εν λόγω αγορών αποκάλυψε υψηλή ζήτηση για διαπιστευτήρια εταιρικού λογαριασμού, ειδικά για λογαριασμούς απομακρυσμένης επιφάνειας εργασίας (RDP). Πάνω από το 46% όλων των λογαριασμών RDP που πωλούνται σε αγορές και αποτέλεσαν αντικείμενα ανάλυσης ανήκουν σε εταιρείες στις ΗΠΑ, ενώ οι υπόλοιποι προέρχονται από την Ασία, την Ευρώπη ή τη Λατινική Αμερική. Σχεδόν το 4% (περίπου 2.000 λογαριασμοί) όλων των λογαριασμών RDP που πωλήθηκαν ανήκαν σε βιομηχανικές επιχειρήσεις.
SaaS, αλλά όχι αυτό που νομίζετε…
Μια ακόμη αναπτυσσόμενη αγορά είναι το Spyware – as – a – Service. Δεδομένου ότι οι πηγαίοι κώδικες ορισμένων δημοφιλών προγραμμάτων κατασκοπείας έχουν δημοσιοποιηθεί, η διαθεσιμότητά τους στα ηλεκτρονικά καταστήματα με τη μορφή υπηρεσίας έχει αυξηθεί – οι προγραμματιστές προσφέρουν επί πληρωμή όχι μόνο το κακόβουλο λογισμικό ως προϊόν αλλά και την άδεια για ένα πρόγραμμα δημιουργίας κακόβουλου λογισμικού, καθώς και πρόσβαση σε μια δομή διαμορφωμένη εκ των προτέρων για τη δημιουργία του κακόβουλου λογισμικού.
«Κατά τη διάρκεια του 2021, οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου χρησιμοποίησαν σε μεγάλο βαθμό λογισμικά κατασκοπείας για να επιτεθούν σε υπολογιστές βιομηχανικών επιχειρήσεων. Σήμερα είμαστε μάρτυρες μιας νέας ραγδαία εξελισσόμενης τάσης στο τοπίο των βιομηχανικών απειλών.
Προκειμένου να αποφευχθεί ο εντοπισμός τους, οι εγκληματίες συρρικνώνουν το μέγεθος κάθε επίθεσης και περιορίζουν τη χρήση κάθε δείγματος κακόβουλου λογισμικού, επιβάλλοντας ταχύτατα την αντικατάστασή του με ένα νέο. Επιπλέον τακτικές περιλαμβάνουν την ευρεία κατάχρηση της εταιρικής υποδομής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τη διασπορά κακόβουλου λογισμικού. Αυτό είναι διαφορετικό σε σχέση με ό,τι έχουμε παρατηρήσει στο τοπίο των λογισμικών κατασκοπείας στο παρελθόν και αναμένουμε ότι παρόμοιες επιθέσεις θα αποκτήσουν δημοτικότητα εντός του επόμενου έτους», σχολιάζει ο Kirill Kruglov, ειδικός ασφαλείας στο Kaspersky ICS CERT.
Τα βήματα για μία ψηφιακά ασφαλή βιομηχανική επιχείρηση
Για να διασφαλιστεί η επαρκής προστασία μιας βιομηχανικής επιχείρησης αλλά και των λειτουργιών του δικτύου συνεργατών της, οι ειδικοί της Kaspersky συνιστούν:
- Προχωρήστε στην εφαρμογή ελέγχου ταυτότητας δύο παραγόντων για εταιρική πρόσβαση στο email και άλλες υπηρεσίες που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο (συμπεριλαμβανομένων των πυλών RDP, VPN – SSL κλπ) που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από έναν εισβολέα προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στην εσωτερική δομή της εταιρείας σας και σε δεδομένα καίριας σημασίας για την επιχείρηση.
- Βεβαιωθείτε ότι όλα τα τερματικά σημεία, τόσο σε δίκτυα IT όσο και σε δίκτυα OT, προστατεύονται με ένα σύγχρονο πρόγραμμα ασφάλειας τερματικού σημείου, το οποίο είναι σωστά διαμορφωμένο και διατηρείται ενημερωμένο.
- Εκπαιδεύετε τακτικά το προσωπικό σας ώστε να διαχειρίζεται τα εισερχόμενα email του με ασφάλεια και να προστατεύει τα συστήματά του από ενδεχόμενο κακόβουλο λογισμικό που μπορεί να περιέχουν τα συνημμένα σε email.
- Ελέγχετε τακτικά τους φακέλους ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Μην τους αδειάζετε απλώς.
- Παρακολουθήστε την έκθεση των λογαριασμών του οργανισμού σας στο διαδίκτυο.
- Χρησιμοποιήστε προγράμματα sandbox, ειδικά σχεδιασμένα για να ελέγχουν αυτόματα τα συνημμένα στη ροή των email. Βεβαιωθείτε ωστόσο ότι το πρόγραμμα sandbox σας έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να μην παραλείπονται μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από «αξιόπιστες» πηγές, συμπεριλαμβανομένων των συνεργαζόμενων οργανισμών και επαφών, καθώς κανείς δεν προστατεύεται 100% από το ενδεχόμενο να θέσει την ασφάλειά του σε κίνδυνο.
- Ελέγχετε τα συνημμένα αρχεία των εξερχομένων προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε εκτεθεί σε κίνδυνο.
