Εκρηκτική αύξηση σε δυσθεώρητα επίπεδα σημείωσε ο πληθωρισμός στην Τουρκία τον Δεκέμβριο, καθώς ο αντίκτυπος από την παγκόσμια αναταρραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα πολλαπλασιάζεται από το μπαράζ μειώσεων στα επιτόκια που πραγματοποίησε η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας υπό την καθοδήγηση του Ταγίπ Ερντογάν.
Στο 36,08% εκτινάχθηκε ο πληθωρισμός στην Τουρκία τον Δεκέμβριο σε ετήσια βάση, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2002. Οι μειώσεις επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της χώρας κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβειο έδρασαν πολλαπλασιαστικά στον εισαγόμενο πληθωρισμό λόγω των αναταρραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Σε μηνιαία βάση, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν 13,58%, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία, έναντι πρόβλεψηςγια μηνιαία αύξηση 9% και ετήσια αύξηση 30,6%.
Η τουρκική λίρα διαπραγματευόταν στις 13,6 λίρες έναντι του δολαρίου, υποχωρώντας κατά 3%, αλλά ανέκαμψε από το χαμηλό επίπεδο των 13,92 δολαρίων που είχε καταγράψει νωρίτερα. Το 2021, η λίρα έχασε το 44% της αξίας της μετά τη μεγάλη πτώση τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, ενώ συνδυαστικά με τον πληθωρισμό η μείωση της αγοραστικής δύναμης υπερβαίνει το 70%. Σε μια προσπάθεια να ανακόψει τη φυγή κεφαλαίων ο Ταγίπ Ερντογάν ανακοινωσε εγγύηση καταθέσεων, με το Δημόσιο να εγγυα΄ται να καλύψει ενδεχόμενες απώλειες στις καταθέσεις εφόσον το νόμισμα υποχωρήσει περισσότερο από τα προσφερόμενα επιτόκια.
Η λίρα υποχώρησε στο χαμηλό επίπεδο – ρεκόρ των 18,4 λιρών ανά δολάριο τον Δεκέμβριο για να ανακάμψει στη συνέχεια μετά τις κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά και την ανακοίνωση από τον Ερντογάν ενός σχήματος για την προστασία των καταθέσεων σε λίρα από τις διακυμάνσεις της.
Ο πληθωρισμός
Ο δείκτης τιμών παραγωγού αυξήθηκε 19,08% σε μηνιαία βάση τον Δεκέμβριο και 79,89% σε ετήσια βάση, αντανακλώντας την έκρηξη των τιμών των εισαγωγών λόγω της βουτιάς της λίρας.
Η αύξηση των τιμών καταναλωτή είναι η μεγαλύτερη μετά από τον Σεπτέμβριο του 2002, όταν είχε φθάσει το 37%, λίγο πριν την άνοδο του κόμματος AK του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην εξουσία τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Οι προβλέψεις 13 οικονομολόγων κυμαίνονταν από το 26,4% έως το 37,3%.
Εκτός ελέγχου ο πληθωρισμός στα τρόφιμα
Στην αιχμή των ανατιμήσεων ήταν οι τιμές σχετικά με τις μεταφορές, οι οποίες εκτινάχθηκαν κατά 53,66% σε ετήσια βάση, ενώ οι τιμές των τροφίμων και των ποτών έκαναν άλμα 43,8%.
«Αυτό αντανακλά έναν φαύλο κύκλο πληθωρισμού που ωθείται από τη ζήτηση, κάτι που είναι πολύ επικίνδυνο, επειδή η κεντρική τράπεζα είχε υπονοήσει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις προέρχονταν από τους περιορισμούς στην προσφορά και ότι δεν θα μπορούσε να κάνει οτιδήποτε σχετικά», δήλωσε στέλεχος της Spinn Consulting στην Κωνσταντινούπολη, προσθέτοντας: «Τα επιτόκια πρέπει να αυξηθούν άμεσα και επιθετικά. Ο ετήσιος πληθωρισμός θα φθάσει πιθανόν το 40-50% τον Μάρτιο».
Ο πληθωρισμός κυμαινόταν περί το 20% τους τελευταίους μήνες, καθοδηγούμενος από την υποχώρηση της λίρας σε χαμηλά επίπεδα – ρεκόρ μετά τη μείωση από την κεντρική τράπεζα του βασικού επιτοκίου της κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες από τον Σεπτέμβριο υπό την πίεση του Ερντογάν.
