Σε μείζον θέμα αναδεικνύεται η διατήρηση της επιλεξιμότητας των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, απασχολώντας πλέον εκτός από τους καθ ύλην αρμόδιους και τα media, με διαρκώς κλιμακούμενη ένταση. Αν και το κλίμα στους κόλπους της ΕΚΤ μοιάζει υποστηρικτικό για τις ελληνικές θέσεις, η ανάδειξή του ακόμα και από τους Financial Times, αποτελεί ένδειξη υποβόσκουσας ανασφάλειας.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα των FT αναφέρεται μάλιστα ότι, η ελληνική κεντρική τράπεζα σχεδιάζει να κάνει έκκληση ώστε τα ομόλογα της χώρας να παραμείνουν επιλέξιμα για νέες αγορές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετά τον Μάρτιο. Η επιλογή της λέξης έκκληση είναι ένδειξη ότι δεν έχουν καλλιεργηθεί τα απαραίτητα ερείσματα ώστε να διεκδικήσει με αξιώσεις.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα και τις δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ, η ΕΚΤ θα αποφασίσει την αναδιάρθρωση του προγράμματος PEPP τον Μάρτιο. Αυτό σημαίνει ότι η υπάρχουσα δομή θα εκπνεύσει και μαζί της οι συμφωνίες που την καθιστούν λειτουργική. Όπως έχει δηλώσει ο Γιάννης Στουρνάρας το νέο πρόγραμμα που συζητείται θα έχει μεγαλύτερη ευελιξία και χαρακτηριστικά από το APP.
Καμπανάκι από Στουρνάρα
Ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης έχει ξεκινήσει από καιρό πολυεπίπεδη καμπάνια για τη διαμόρφωση των συνθηκών συμπερίληψης της Ελλάδας στο νέο πρόγραμμα. Αυτό όμως προϋποθέτει την έγκριση της τεχνικής υποδομής σε πολιτικό επίπεδο. Πρόκειται για βήματα επί οδικού χάρτη με συγκεκριμένα ορόσημα.
Το ζήτημα όμως δεν συζητήθηκε στο πρόσφατο Eurogroup, με αποτέλεσμα οι παράγοντες που είναι διατεθειμένοι να υποστηρίξουν στα κλιμάκια και στο ΔΣ τις ελληνικές θέσεις να μη νιώθουν καλυμμένοι πολιτικά. Αυτό συνεπάγεται ότι το σχέδιο για την επίτευξη επιλεξιμότητας θα μπορούσε να “καεί” και η Ελλάδα να βρεθεί αντιμέτωπη με κενό χρηματοδότησης.
Αγχώνονται οι αγορές για την Ελλάδα
Το άγχος αυτό αποτυπώνεται στις αγορές ομολόγων, όπου η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει εκτοξευθεί τους τελευταίους μήνες. Την ίδια περίοδο οι αποδόσεις των ομολόγων στην Ευρωζώνη υποχωρούν, τόσο στο κέντρο όσο και στην περιφέρεια.
Προβλήματα στις σχέσεις Ελλάδας – ΕΕ
Όπως φαίνεται όμως, το ζήτημα με την ΕΚΤ δεν είναι ούτε το μόνο, ούτε απομονωμένο. Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει προβλήματα στις σχέσεις της με την Κομισιόν, όπου η έγκριση του Κεντρικού ΕΣΠΑ καθυστερεί… αδικαιολόγητα. Η κατάσταση εκεί οξύνεται απότομα, καθώς ο υπουργός Ανάπτυξης διατυπώνει υποδόριες απειλές προς την Κομισιόν για μονομερή δράση και χρεώνει στην Επιτροπή κωλυσιεργία λόγω εσωτερικού ελέγχου…
Στο πρόσφατο παρελθόν η Κομισιόν μπλόκαρε την εκταμίευση εγκεκριμένων κεφαλαίων για το λιμενικό σώμα εξαιτίας των καταγγελιών για τα pushbacks μεταναστών και το κράτος Δικαίου.
Σε αυτή τη φάση, σύμφωνα με διαρροές από την ελληνική πλευρά, αρκετά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ δήλωσαν ότι είναι πρόθυμα να βρουν έναν τρόπο όταν θα συνεδριάσουν την Πέμπτη ώστε η κεντρική τράπεζα να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα για το υπόλοιπο του επόμενου έτους. Οι ίδιοι, όμως, φοβούνται νομικά εμπόδια. Η διατύπωση αυτή αποτελεί “κωδικό” για την ανάγκη πολιτικής διευθέτησης.
Ελληνικά ομόλογα 35 δισ. στα χέρια της ΕΚΤ
Η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα 35 δισ. ευρώ τα τελευταία δύο χρόνια. Όταν σταματήσει τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του PEPP, η κεντρική τράπεζα αναμένεται να συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα στο πλαίσιο του μακροχρόνιου Προγράμματος Αγοράς Περιουσιακών Στοιχείων. Αλλά σε αυτό το πλαίσιο απαγορεύεται να αγοράζει ομόλογα junk.
Το κόστος δανεισμού της Ελλάδας μειώθηκε απότομα από τότε που η ΕΚΤ άρχισε να αγοράζει τα ομόλογά της. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της χώρας μειώθηκε από περίπου 2,4% όταν το PEPP στο ιστορικό χαμηλό λίγο πάνω από 0,5% τον Αύγουστο. Οι αποδόσεις των ομολόγων μειώνονται καθώς οι τιμές τους αυξάνονται.
Ορισμένες αγορές ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ θα εξακολουθήσουν να είναι δυνατές χρησιμοποιώντας τα έσοδα από τους τίτλους που έχουν ήδη αγοραστεί στο πλαίσιο του PEPP και ωριμάζουν. Η κεντρική τράπεζα έχει δεσμευτεί να συνεχίσει αυτές τις επανεπενδύσεις «τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023» και θα μπορούσαν να ρυθμιστούν προς όφελος της Ελλάδας.
Auditor’s note
Τα επιτελεία της Τράπεζας της Ελλάδος και του ΟΔΔΗΧ επιχειρούν να προλάβουν ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις. Έτσι, σχεδιάζουν μπαράζ εκδόσεων ομολόγων για το πρώτο τρίμηνο του έτους.Συνολικά, το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να αντλήσει κεφάλαια της τάξης των 20 δισ. από τις αγορές το 2022, έναντι 12 δισ. που σήκωσε το 2021. Περίπου το ήμισυ του προγράμματος αναμένεται να τρέξει εντός του πρώτου τριμήνου, ώστε ώστε να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες πριν από ενδεχόμενη εμπλοκή.
Το ενδεχόμενο κατάκτησης επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα εντός του 2022, που είχε αφήσει να εννοηθεί ο Γιάννης Στουρνάρας είναι μάλλον αδύνατο. Μέχρι στιγμής δύο οίκοι αξιολόγησης ανέβαλλαν την έκδοση έκθεσης για το αξιόχρεο της ελληνικής οικονομίας, αν και είχαν καλλιεργηθεί προσδοκίες επικείμενης αναβάθμισης.
Έτσι, η επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται μετά τις εκλογές του 2023.
