Εκτός ελέγχου έχει τεθεί η διολίσθηση της Τουρκικής λίρας με την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας να αναγκάζεται να παρέμβει άμεσα στις χρηματαγορές για πρώτη φορά μετά από 7 χρόνια. Το νόμισμα της Τουρκίας έχει χάσει έως και το 50% της αξίας του απέναντι στο δολάριο το 2021, ενώ οι πιέσεις εντείνονται καθώς ο Ερντογάν προαναγγέλλει νέες μειώσεις επιτοκίων και κηρύσσει “πόλεμο οικονομικής ανεξαρτησίας”.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αναγκάστηκε να παρέμβει για να ανακόιψει τη βουτιά της λίρας. Πούλησε δολάριο και άλλα νομίσματα από τα συναλλαγματικά της αποθέματα και αγόρασε λίρες σε μια προσπάθεια να στείλει μήνυμα στις αγορές και να ανακόψει τον φαύλο κύκλο των short που τροφοδοτεί με τις δηλώσεις του ο Ταγίπ Ερντογάν.
Η παρέμβαση αποτελεί ένδειξη αποφασιστικότητας, ωστόσο, τα στοιχεία για αποθεματικά της Τουρκίας δεν συνηγορούν στην υιοθέτηση σκληρής στάσης απέναντι στις αγορές. Τα μεικτά αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας διαμορφώνουν μια μάλλον εικονική πραγματικότητα, καθώς η καθαρή θέση είναι αρνητική και δεν προβλέπεται να βελτιωθεί. Αυτό σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αμύνεται με τα λεφτά των… άλλων.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αναγκα΄στηκε να διαθέσει 1 δισ. δολάρια από αποθεματικά της για να στηρίξει τη λίρα. Η λίρα αρχικά ανέβηκε μετά την ανακοίνωση, σκαρφαλώνοντας έως και 8,5% έναντι του δολαρίου, δυναμική που δεν διατήρησε στη συνέχεια, με αποτέλεσμα το 1 δισ. να… “καεί”.
Πανικός
Ο αιφνιδιασμός από την κεντρική τράπεζα αποτελεί ένδειξη ανησυχίας και παράλληλα προσπάθεια να “κάψει” τα δάκτυλα των short ώστε να τους αναγκάσει σε αναδίπλωση. Πλέον, το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι: πόσο ακόμη μπορεί η Τουρκία να βασίζεται στα αποθέματά της για να στηρίξει ένα νόμισμα που βυθίζεται;
Ωστόσο, παρά τις δημοσκοπήσεις =που δείχνουν κατάρρευση της αποδοχής του- και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια, ο Ταγίπ Ερντογάν συνέχισε να υπερασπίζεται τις θέσεις του για χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Η κεντρική τράπεζα «μπορεί να κάνει την απαραίτητη παρέμβαση εάν χρειαστεί», είπε ο Ερντογάν σε δημοσιογράφους στην Άγκυρα την Τετάρτη.
Η λίρα έχει χάσει περισσότερο από 30% έναντι του δολαρίου από τότε που η Τουρκία άρχισε να μειώνει τα επιτόκια τον Σεπτέμβριο, βυθίζοντας τη χώρα βαθύτερα σε οικονομική κρίση. Ταυτόχρονα όμως αυξήθηκαν οι εξαγωγές και ενισχύθηκε ο Τουρισμός, παράγοντες που συνέβαλλαν στην αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων. Αυτά όμως δεν αντισταθμίζουν τη μείωση εισοδήματος στο εσωτερικό και την ανέχεια που δημιουργεί ο καλπάζοντας πληθωρισμός.
Η κεντρική τράπεζα στη δύσκολη αποστολή
Αυτή τη φορά, η παρέμβαση έγινε από την κεντρική τράπεζα, ενώ στο παρελθόν το ρόλο αυτό αναλάμβαναν οι εμπορικές τράπεζες. Τώρα, με την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας πλήττονται οι δείκτες οικονομικής ελευθερίας στην Τουρκία, ενώ δίνει το απαραίτητο υπόβαθρο για να χαρακτηριστεί currency manipulation από τις ΗΠΑ. Ακόμα κι αν αυτό δεν συμβεί, ο Λευκός Οίκος έχει πλέον ένα ιδιαίτερα δυνατό στα χέρια του, το οποίο δεν θα μείνει ανεκμετάλλευτο.Η βασική διαφορά στη σημερινή ανακοίνωση της Τουρκίας είναι ότι η παρέμβαση προήλθε απευθείας από την κεντρική τράπεζα και όχι από τους κρατικούς δανειστές.
οι οποίοι έχουν λάβει συχνά μυστικές ενέργειες για τη στήριξη της λίρας.
Τα δισεκατομμύρια που δαπανήθηκαν προσπαθώντας να στηρίξουν τη λίρα – περίπου 165 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2018 – έχουν γίνει ένα πολιτικό σημείο ανάφλεξης στη χώρα που παλεύει με τις επιπτώσεις από τις ασταθείς πολιτικές του Ερντογάν, τον ταχύ πληθωρισμό και την ασταθή οικονομία.
«Αντικατοπτρίζει πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση», δήλωσε ο Piotr Matys, αναλυτής της InTouch Capital. «Αλλά είναι πιθανό να αποδειχθεί ανεπαρκής. Η Τουρκία δεν έχει επαρκή συναλλαγματικά αποθέματα για να πουλάει σημαντικά ποσά δολαρίων σε τακτική βάση».
Η παρέμβαση καταλήγει να τροφοδοτεί περισσότερη απαισιοδοξία στα options.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας
Τα μεικτά αποθεματικά ανέρχονται σε 129 δισεκατομμύρια δολάρια με 61 δισεκατομμύρια δολάρια να προέρχονται από τις συμφωνίες ανταλλαγής (swap agreements) της κεντρικής τράπεζας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 19 Νοεμβρίου.
Όταν οι ανταλλαγές και άλλες υποχρεώσεις, όπως τα υποχρεωτικά αποθεματικά αφαιρούνται, τα καθαρά αποθεματικά της Τουρκίας ανέρχονται σε αρνητικά 35 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η τράπεζα έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία των ακαθάριστων αποθεματικών της, το συνολικό ποσό που έχει στη διάθεσή του εκείνη τη στιγμή, αντί για τα καθαρά αποθεματικά που παραμένουν σε αρνητικό έδαφος. Έχει πει προηγουμένως ότι τα καθαρά αποθεματικά θα ήταν παραπλανητικά για εκτιμήσεις.
Τα Erdoganomics
Την Τρίτη, ο Ερντογάν δεσμεύτηκε να συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια μέχρι τις εκλογές του 2023. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι η χώρα δεν θα προσπαθεί πλέον να προσελκύσει «ζεστό χρήμα» προσφέροντας υψηλά επιτόκια και ισχυρή λίρα. Σύμφωνα με την οικονομική πολιτική που πρεσβεύει ο Ταγίπ Ερντογάν, το φθηνότερο χρήμα θα τονώσει τη μεταποίηση και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, ενώ τελικά ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί.
Ο Ερντογάν λέει ότι η Τουρκία δέχεται επίθεση από «βαρόνους του χρήματος» μετά την αλλαγή.
Η τελευταία παρέμβαση έγινε τον Ιανουάριο του 2014, όταν η κεντρική τράπεζα πούλησε 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια στη spot αγορά. Η κίνηση απέτυχε να σταθεροποιήσει τη λίρα και λιγότερο από μία εβδομάδα αργότερα, αναγκάστηκε να υπερδιπλασιάσει το βασικό της επιτόκιο στο 10% σε έκτακτη συνεδρίαση.
Ο Ερντογάν, πάντως, επιμένει σε ένα οικονομικό μοντέλο για την υλοποίηση του οποίου έχει αναγκαστεί να αλλάξει τέσσερις διοικητικές στην κεντρική τράπεζα, από το 2018, όταν ανέλαβε πρόεδρος με διευρυμένες αρμοδιότητες, που είχε πλέον την ευχαίρεια να παύει και τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.
