Η παραλλαγή Omicron με τις 30 και πλέον δικές της μεταλλάξεις έθεσε την παγκόσμια κοινότητα εκ νέου σε συναγερμό, τη στιγμή που η εξάπλωση του κορονοϊού έπρεπε να το είχε ήδη κάνει, αλλά οι κυβερνήσεις έδειχναν εντελώς απρόθυμες να λάβουν μέτρα.
Όπως όλα δείχνουν η Omicron, όπως βάφτισε ο ΠΟΥ τη νέα αυτή μετάλλαξη του κορονοϊού, είναι πιο μεταδοτική, θανατηφόρα και ανθεκτική στα εμβόλια. Ακόμα όμως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τον επαρκή προσδιορισμό της. Οι πρώιμες ενδείξεις ήταν πάντως τόσο οξείες που ανάγκασαν τον κόσμο να κατεβάσε ρολά μέσα σε 24 ώρες και την Ευρώπη να συμφωνήσει σε emergency brake.
Δεν είναι όμως οι επιστήμονες αυτοί που προκάλεσαν τον νέο συναγερμό, αλλά οι αγορές που από καιρό έδειχναν να ανησυχούν. Η προοπτική απόσυρσης ρευστότητας κα αύξησης επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, έκανε τις αγορές πιο “ευέξαπτες”, καθώς άρχισαν να υπολογίζουν το ρίσκο που θα καλούνταν να αναλάβουν προοδευτικά. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ραγδαία εξάπλωση του κορονοϊού, ήδη, εξαντλεί τα αποθέματα risk appetite και η προοπτική μιας νέας επιθετικής μετάλλαξης που κινείται έξω από την καλυπτικότητα των εμβολίων ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Ήταν η πανικόβλητη αντίδραση των αγορών αυτή που τελικά ανάγκασε το χέρι των πολιτικών να λάβουν δραστικά μέτρα. Πάλι όμως, τα μέτρα προέρχονται από παλιό playbook που στόχο έχει τον κατευνασμό των ανησυχιών και όχι την ουσιαστική ανάσχεση της εξάπλωησης, καθώς δεν διευρύνονται οι γενετικοί έλεγχοι στα τεστ και δεν απλώνεται το δίχτυ των ελέγχων.
Το panic selling στα Χρηματιστήρια και η κάθετη άνοδος του δείκτη φόβου ήταν παράγοντες που δεν άφησαν περιθώρια για παρανοήσεις. Το risk-off period που άνοιξε όμως στα χρηματιστήρια δύσκολα θα κλείνει με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν. Οι αγορές αναμένουν τώρα από τους επιστήμονες νέα για την αποτελεσματικότητα εμβολίων και θεραπειών και τη διαθεσιμότητά τους σε ευρεία κλίμακα από τις εταιρίες.
Ήδη, η μετοχή της Pfizer εκτοξεύθηκε, καθώς ο Μπουρλά δήλωσε εκ νέου ότι η εταιρία μπορεί σε 100 μέρες να παράξει νέο εμβόλιο για την μετάλλαξη Omicron, εφόσον χρειαστεί. Από την άλλη πλευρά η Merck βρέθηκε στη δίνη sell-off μετά τη δημοσίευση νέων στοιχείων που δείχνουν την πολύ χαμηλή αποτελεσματικότητα του χαπιού κατά του κορονοϊού που δημιούργησε.
Διστακτικά lockdown
Στην Ευρώπη χώρες είχαν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα τύπου lockdown ήδη. Πρώτη η Αυστρία με καθολικό lockdown, ενώ ακολουθούν Ολλανδία και Ιρλανδία με οριζόντιες απαγορεύσεις για όλους τους πολίτες και αναστολή λειτουργίας της εστίαασης το βράδυ. Η Γερμανία έχασε το παράθυρο ευκαιρίες για επιβολή νέου lockdown σε εθνικό επίπεδο, η Βαυαρία όμως έλαβε μέτρα πολύ κοντά σε αυτό.
Μέσα σε λίγες ώρες οι χώρες-μέλη της ΕΕ αποδέχθηκαν συλλογικά την πρόταση της Κομισιόν για την ενεργοποίηση του emergency brake, που οδήγησε σε απαγόρευση εισόδου από τη Νότια Αφρική και ακόμα πέντε γειτονικές της χώρες. Κάποιες χώρες όμως επιβάλλουν πρόσθετα μέτρα, απαγορεύονταν την είσοδο από το Ισραήλ που εντόπισε ήδη κρούσμα.
Κρούσματα της Omicron έχουν ήδη εντοπιστεί σε Μεγάλη Βρετανία, Χονγκ Κονγκ και Βέλγιο, τα ενδοκοινοτικά ταξίδια και οι πτήσεις με τις άλλες χώρες δεν έχουν ανασταλλεί. Συνεπώς, κρίνεται ότι η απόφαση για αναστολή ταξιδίων με τη Νότια Αφρική είναι μέτρο κατευνασμού και όχι αντιμετπώπισης της έξαρσης.
Ο εντοπισμός της μετάλλαξης δεν είναι εύκολο, καθώς δεν διενεργείται γενετικός έλεγχος σε όλα τα θετικά τεστ, αλλά δειγματοληπτικός. Συνεπώς ο ξενιστής 0 δεν είναι απαραίτητα το πρώτο κρούσμα μέσα στην εκάστοτε χώρα. Επίσης, δεν ενισχύονται τα μέτρα στα αεροδρόμια, που συνεπάγεται ότι ταξιδιώτες που βρίσκονται ήδη επί ευρωπαϊκού εδάφους, πριν την ανακοίνωση της απαγόρευσης, μπορούν να κινούνται ελεύθερα μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών.
Οι μεταλλάξεις
Προ της Δέλτα, η μεγαλύτερη απειλή προερχόταν από την ταχέως εξαπλούμενη παραλλαγή Άλφα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πάνω από δέκα στελέχη έχουν κατηγοριοποιηθεί ως παραλλαγές ενδιαφέροντος ή ανησυχίας από τον ΠΟΥ και έλαβαν ονόματα από το ελληνικό αλφάβητο.
Τον περασμένο μήνα, οι βρετανικές αρχές άρχισαν να θέτουν στο μικροσκόπιο μια υποπαραλλαγή της Δέλτα που ενδέχεται να είναι δέκα φορές πιο μεταδοτική. Δύο ακόμη γόνοι της Δέλτα, που εντοπίστηκαν πρόσφατα σε Καναδά και Ινδονησία, παρουσίασαν ομοιότητες με τo στέλεχος.
Omicron: Ερωτήματα ζητούν απαντήσεις
Σε αυτό το στάδιο, οι Νοτιοαφρικανοί επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι κατά πόσο τα υπάρχοντα εμβόλια θα είναι αποτελεσματικά απέναντι στην Όμικρον. Οι μεταλλάξεις του αρχικού ιού μπορεί να την καταστήσουν πιο μεταδοτική, μέχρι που να εξελιχθεί και στο κυρίαρχο στέλεχος. Δεν είναι όμως η μεταδοτικότητα το μόνο ζήτημα. Η αποτελεσματικότητα εμβολίων, θεραπειών και η οξύτητα της λοίμωξης που προκαλεί είναι τα μείζονα θέματα.
«Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι η παραλλαγή αυτή μπορεί όχι μόνο να έχει αυξημένη μεταδοτικότητα, αλλά και να είναι σε θέση να παρακάμπτει ορισμένα σημεία του ανοσοποιητικού συστήματός μας», αναφέρει ο καθηγητής Ρίτσαρντ Λεσέλς.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο Our World in Data , περίπου το 54% του πληθυσμού παγκοσμίως έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου για την Covid-19. Το ποσοστό αυτό όμως ανέρχεται μόλις στο 5,6% στις φτωχές χώρες. Στη Νότια Αφρική, τη χώρα που έχει πληγεί περισσότερο στην αφρικανική ήπειρο, πλήρως εμβολιασμένο είναι το 23,8% του πληθυσμού.
Και είναι ενδεικτικό του χαμηλού εμβολιαστικού ρυθμού στον αναπτυσσόμενο κόσμο ότι η Ναμίμπια ενδέχεται να προχωρήσει στην καταστροφή 270.000 εμβολίων που πρόκειται σύντομα να λήξουν…
