Η Ουκρανία και κάποιοι στο NATO κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη επίθεση της Ρωσίας, βασιζόμενοι στα στοιχεία συγκέντρωσης δυνάμεων και στις κινήσεις της Μόσχας σε ενεργειακό επίπεδο. Η αίσθηση πανικού που επιχειρεί να δημιουργήσει το Κίεβο υποκρύπτει σημαντικές “πληθωριστικές” πιέσεις, που στόχο έχουν την προώθηση της ατζέντας και την πειρατεία της ατζέντας των διμερών σχέσεων ΕΕ – Ρωσίας.
Παραδοασικά, το Κίεβο κάθε Χειμώνα καταφεύγει σε εταίρους και συμμάχους με πληροφορίες και αποδείξεις για την κλιμακούμενη ρωσική προκλητικότητα και στρατιωτική υπερδιέγερση. Στην πραγμτικότητα όμως, η Μόσχα, όταν στοχεύει στην αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας υπολογίζει πάντα τη σχέση κόστους οφέλους και τα αποτέλεσμα μιας ανοιχτής στρατιωτικής σύγκρουσης, τόσο τοπικά όσο και σε επίπεδο αντικτύπου στις σχέσεις της με τη Δύση.
Το ίδιο συνέβη και τον περασμένο Μάρτιο. Συνήθως συμβαίνει πριν από έναν γύρο διαπραγματεύσεων για τη μορφή της Νορμανδίας. Όμως, ενώ το Κίεβο διερευνά πώς θα αντιδράσει η Μόσχα στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar, το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί μια πιο χαλαρή και σκόπιμη προσέγγιση, χωρίς να προσπαθεί να φέρει το Κίεβο σε αταξία. Έχοντας δείξει στο Κίεβο ότι μπορεί να κάνει τη ζωή του πιο δύσκολη ή ευκολότερη, η Μόσχα προσπαθεί να πιέσει τις ουκρανικές αρχές να εφαρμόσουν τις συμφωνίες του Μινσκ ή να ενισχύσουν το δικό της χέρι στις επόμενες διαπραγματεύσεις.
Αλλά η Ρωσία κατανοεί τις δυνατότητές της, τα όρια και τους στόχους της καλύτερα από οποιονδήποτε, και αυτοί οι στόχοι δεν περιλαμβάνουν μια χαοτική αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας. Η Μόσχα προτιμά μια ελεγχόμενη αποσταθεροποίηση που οδηγεί στην εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ. Ιδιαίτερα, της συμφωνίας του 2015 που αποσκοπούσε στην επίλυση της σύγκρουσης στα ανατολικά. Το Κρεμλίνο πιστεύει ότι μπορεί να πετύχει αυτό που θέλει – να λειτουργήσουν οι ανατολικές αυτονομιστικές δημοκρατίες της Ουκρανίας ως φιλορωσική, ανεξάρτητη ζώνη ασφαλείας μεταξύ του φιλοδυτικού Κίεβου και της Ρωσίας – μόνο με την απειλή μεγαλύτερης αποσταθεροποίησης και ακόμη και πολέμου.
Στρατιωτική δράση;
Η άμεση στρατιωτική δράση μάλλον δεν είναι καν στο ραντάρ του Κρεμλίνου. Θα ήταν πολύ επικίνδυνο και θα έθετε σε κίνδυνο τις συμφωνίες του Μινσκ. Από την πλευρά της Μόσχας, είναι το Κίεβο που συμπεριφέρεται προκλητικά, χρησιμοποιώντας τουρκικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar στα ανατολικά και συζητώντας για τις αναπτύξεις ρωσικών στρατευμάτων στην Κριμαία, μια βασική βάση του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας.
Ενδεχόμενη ρωσική επίθεση θα προκαλούσε νέες κυρώσεις, θα έβλαπτε τις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης και θα εξόργιζε πολλούς Ρώσους, ορισμένοι από τους οποίους έχουν οικογενειακούς δεσμούς με την Ουκρανία και οι περισσότεροι από τους οποίους θέλουν το Κρεμλίνο να επικεντρωθεί στην ανάκαμψη μετά την COVID-19. Επιπλέον, η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν καταλήξει σε κάτι σαν συνεννόηση: οι ΗΠΑ δεν θα αναπτύξουν όπλα στην Ουκρανία ή τη Γεωργία που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη Ρωσία και η Ρωσία δεν θα προχωρήσει βαθύτερα στο έδαφος αυτών των χωρών. Η Μόσχα δεν θέλει να ρισκάρει το status quo.
Θα τους… παγώσει, δεν θα τους σκοτώσει
Ακόμη και οι προσπάθειές της για αποσταθεροποίηση απαιτούν προσοχή. Η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται να δει μια άλλη κατάσταση Euromaidan δίπλα, επομένως προχωρά προσεκτικά. Η Gazprom δεν βιάζεται να κλείσει περισσότερη χωρητικότητα αγωγών προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας και πρόσφατα η Ρωσία απαγόρευσε την προμήθεια θερμικού άνθρακα στην Ουκρανία. Καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει πανικό στους Ουκρανούς που δεν θέλουν να μείνουν χωρίς ζέστη κατά τη διάρκεια του μακρύ χειμώνα. Η Ρωσία παρέχει περίπου το 60% των εισαγωγών άνθρακα της Ουκρανίας και περίπου το 20 τοις εκατό του φυσικού αερίου της. Αλλά κατά πάσα πιθανότητα αυτό είναι για επίδειξη: όλα τα χρόνια της παγωμένης σύγκρουσης, η Ρωσία παρέμεινε ο κύριος προμηθευτής άνθρακα της Ουκρανίας. Οι προμήθειες ανακατευθύνθηκαν μέσω Λευκορωσίας και άλλων χωρών.
Bayraktar VS… ρωσικού καπιταλισμού
Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απάντησε στη χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar από την Ουκρανία στα ανατολικά, επιδεικνύοντας τις οικονομικές ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει η Ρωσία στις δημοκρατίες του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ. Η Μόσχα άνοιξε πλήρως τις αγορές της στα παραγόμενα προϊόντα των δημοκρατιών, κάτι που μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στην περιοχή του Ντονμπάς να ενισχύσουν τις πωλήσεις και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Ο Πούτιν υπέγραψε επίσης διάταγμα για την παροχή ανθρωπιστικής υποστήριξης στις δύο δημοκρατίες. Σύμφωνα με το έγγραφο, η Ρωσία θα λάβει μέτρα για να μειώσει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του Donbass στην πώληση αγαθών στη Ρωσία – για παράδειγμα, δίνοντάς τους την ίδια πρόσβαση με τις ρωσικές εταιρείες σε συμφωνίες δημοσίων προμηθειών.
Η Μόσχα αναγνώρισε επίσης τα πιστοποιητικά καταγωγής που εκδόθηκαν από εταιρίες στην περιοχή και κατάργησε τις ποσοστώσεις εισαγωγής. Με άλλα λόγια, τα φιλορωσικά ανατολικά εδάφη λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη και πρόσβαση σε μια μεγάλη αγορά, ενώ η υπόλοιπη ουκρανική οικονομία προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους περιορισμούς του COVID-19.
