Σε γεωπολιτικό νακροπέδιο φαίνεται ότι έχει μπει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με ευρείες μάλιστα γεωοικονομικές επιπτώσεις. Η πολυεπίπεδη κρίση με την Λευκορωσία φαίνεται ότι δεν είναι ανεξάρτητη από τις σχέσεις με Ρωσία, Τουρκία και ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, καθώς η από καιρό προαναγγελθείσα αποχώρηση της Άγκελα Μέρκελ, είναι οιoνεί κενό εξουσίας τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ στην ευρύτερη περιοχή.
- Προσφυγική κρίση με τουρκικό playbook στην Πολωνία
- Η παρέμβαση Πούτιν στην ενεργειακή κρίση της ΕΕ
- Απελή ενεργειακής ασφυξίας από τον Λουκασένκο
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, χαιρέτισε σήμερα την κίνηση των αρχών της τουρκικής αεροπορίας να περιορίσουν την επιβίβαση επιβατών ορισμένων εθνικοτήτων προς τη Λευκορωσία. Στο μεταξύ όμως ο πρόεδρος της Λευκορωσίας απείλησε να απαντήσει με διακοπή της ροής φυσικού αερίου εκτινάσσοντας τις τιμές.
Ο κ. Σχοινάς, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στη Βηρυτό στο πλαίσιο περιοδείας του με στόχο να βάλει τέλος στην εισροή μεταναστών στο Μινσκ, δήλωσε ότι αυτές οι πτήσεις από την Τουρκία θα πρέπει να μειωθούν στο μηδέν μετά την απόφαση.
Αν και η απειλή του Λουκασένκο να κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου θεωρείται μπλόφα, εν τούτοις οι αγορές έδειξαν να τη λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, με το φυσικό αέριο να σημειώνει μεγάλα κέρδη την Παρασκευή.
Auditor’s note
Σε κάθε περίπτωση, οι δηλώσεις Λουκασένκο και η αντίδραση των αγορών δημιουργούν ένα ιδιαίτερα ασταθές περιβάλλον, το οποίο δεν επιτρέπει την αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης. Η εν εξελίξει κρίση όμως έχει τρεις συνιστώσες, οι δύο εκ των οποίων έχουν κοινή συνισταμένη… τον Βλάντιμιρ Πούτιν.Η ενεργειακή κρίση οφείλεται από τη μια στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μετά τον κορονοϊό, με την ανάαμψη της ζήτησης να πρηποηγείται της προσφοράς. Παράλληλα όμως, η Ευρώπη αντιμετωπίζει πρόβλημα από την μείωση της προμήθεια από τη ρωσική Gazprom. Οι δηλώσεις του Λουκασένκο για διακοπή της ροής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, έρχονται τη στιγμή που η Gazprom -με εντολή Πούτιν- ξεκίνησε την αναπλήρωση ποσοτήτων στους τερματικούς σταθμούς της Αυστρίας και της Γερμανίας. Με δεδομένο ότι ο Λουκασένκο είναι απόλυτα εξαρτώμενος από τη Ρωσία, οι δηλώσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο δεν θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς πρώτερη γνώση -ίως και έγκριση- του Βλάνιτμιρ Πούτιν.
Κατ επέκταση, η ΕΕ θα αναγκαστεί -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- να ανοίξει και το κεφάλαιο της Λευκορωσίας στο πλαίσιο των διμερών συζητήσεων με τη Ρωσία. Μια τέτοια εξέλιξη, θα μπορούσε να συμπαρασύρει σε διευρυμένες διαπραγματεύσεις για ζητήματα, όπως η Κριμαία, η Αρμενία, ακόμα και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η προσφυγική κρίση στην Πολωνία και οι απειλές Λουκασένκο για την ενέργεια δεν είναι όμως οι μοναδικές εν εξελίξει κρίσεις που επηρεάζουν την ΕΕ. Η κατάσταση στη Βόρεια Μακεδονία αποτελεί επίσης πληγή για την ΕΕ, ενώ σοβαρότερη ακόμα είναι η κατάσταση στη Βοσνία και πιθανώς στο Μαυροβούνιο.
Προσφυγικό κρίση με τουρκικό playbook
Η προσφυγική κρίση στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, που έχει θέσει σε συναγερμό την ΕΕ, φαίνεται ότι βασίζεται στο τουρκικό playbook που χρησιμοποιήθηκε το 2020 με την κρίση στον Έβρο. Οι πρόδηλες αυτές αναφορές και ο προδιορισμός της Τουρκίας ως χώρας προέλευσης της πλειονότητας των προσφύγων και μεταναστών, έθεσαν την Άγκυρα στο στόχαστρο κριτικής. Με αποτέλεσμα η Turkish Airlines συμφωνήσει να αναστείλει τις πωλήσεις εισιτηρίων χωρίς επιστροφή σε μετανάστες από τη Μέση Ανατολή.
Η Ε.Ε. κατηγορεί το Μινσκ ότι οργάνωσε αυτές τις μεταναστευτικές κινήσεις, χορηγώντας βίζες και ναυλώνοντας πτήσεις, για να εκδικηθεί για τις δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν πέρυσι στο καθεστώς του Λευκορώσου προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένο μετά τη βάναυση καταστολή αντιπολιτευομένων.
Οι Βρυξέλλες, οι οποίες καταγγέλλουν ένα «εμποριο ανθρώπων», προσπαθούν να περιορίσουν τις αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στη Λευκορωσία ερχόμενες σε επαφή με χώρες, κυρίως της Μέσης Ανατολής, για να τις πείσουν να εμποδίζουν τους ανθρώπους να επιβιβάζονται σε πτήσεις με προορισμό το Μινσκ.
Η ΕΕ ανακοίνωσε επίσης πως νέες κυρώσεις θα επιβληθούν την ερχόμενη εβδομάδα στο καθεστώς του Λουκασένκο.
Ο Λουκασένκο απειλεί να κλείσει τις στρόφιγγες
Στο πλαίσιο αυτό, ο Λουκασένκο απείλησε χθες την Ευρώπη με διακοπή της ροής φυσικού αερίου.
«Αν μας επιβάλουν νέες κυρώσεις (…), οφείλουμε να απαντήσουμε», δήλωσε ο Λουκασένκο και στάθηκε κυρίως στη δυνατότητα διακοπής της λειτουργίας ενός αγωγού αερίου που διασχίζει τη Λευκορωσία και παραδίδει ρωσικό αέριο ζωτικής σημασίας για τους Ευρωπαίους.
«Ζεσταίνουμε την Ευρώπη και εξακολουθούν να μας απειλούν ότι θα κλείσουν τα σύνορα. Και αν κλείσουμε τη ροή του φυσικού αερίου; Γι’ αυτό, θα συνιστούσα η πολωνική ηγεσία, οι Λιθουανοί και άλλοι ανεγκέφαλοι άνθρωποι να σκέφονται προτού μιλήσουν», δήλωσε ο Λουκασένκο.
