Έρευνα σε δύο κατευθύνσεις έχει ξεκινήσει για την υπόθεση καταδίωξης στο Πέραμα που κατέληξε στον θάνατο ενός Ρομά από αστυνομικά πυρά και τον τραυματισμό ενός ανήλικου. Για την υπόθεση έχουν συλληφθεί επτά αστυνομικοί με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο, ενώ παράλληλα με εντολή του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Τάκη Θεοδωρικάκου, έχει ανοίξει πειθαρχική έρευνα, της οποίας τα αποτελέσματα αναμένονται άμεσα.
Οι αστυνομικοί της ομάδας ΔΙ.ΑΣ που συνελήφθησαν, μεταξύ των οποίων και ένας υπαστυνόμος, έλαβαν προθεσμία από τον ανακριτή Πειραιά και θα απολογηθούν την Τετάρτη. Μέχρι την απολογία τους οι αστυνομικοί παραμένουν κρατούμενοι στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής. Παράλληλα όμως, έχει ξεκινήσει και η πειθαρχική διερεύνηση του περιστατικού, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι την Παρασκευή, αφού η εντολή του υπουργού δόθηκε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος.
Η παρέμβαση του υπουργού έρχεται τη στιγμή που η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ παρακολουθούσε άπραγη και επιτρέποντας τη διαχείριση της κρίσης με playbook παλαιότερων. Πρόκειται για σύγκρουση η οποία αναμένεται ότι θα έχει αντίκτυπο και στις επικείμενες κρίσεις.
Δύο έρευνες: Η λύση στο αδιέξοδο
Στρατηγικά, οι δύο έρευνες για το περιστατικό μπορούν να δώσουν εναλλακτικές λύσεις σε ένα αδιέξοδο και να στείλουν μηνύματα σε πολιτικό, επιχειρησιακό και κοινωνικό επίπεδο. Με την κατεπείγουσα πειθαρχική διερεύνηση -σύμφωνα με όσα έχουν ήδη διαρρεύσει- δημιουργείται πρόσφορο έδαφος ώστε να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι αστυνομικοί, καθώς παράκουσαν εντολές και προκάλεσαν τις εξελίξεις. Έτσι, η Δικαιοσύνη μπορεί να υιοθετήσει μια πιο ήπια προσέγγιση αφήνοντας ελεύθερους τους αστυνομικούς, καθώς έχοντας τεθεί σε διαθεσιμότητα και χωρίς υπηρεσιακά περίστροφα δεν θα έχουν τη δυνητική δυνατότητα να τελέσουν νέες πιθανώς αξιόποινες πράξεις.
Παράλληλα, ένα πόρισμα που θα αναφέρεται σε ευθύνες της ΔΙ.ΑΣ θα διασφαλίζει την μη-ευθύνη της ιεραρχίας και άρα θα απαντά στα πολιτικά ερωτήματα για την επιχειρησιακή στρατηγική. Αυτές οι κινήσεις, σε συνδυασμό με τις διαρροές ηχητικών και video, καθιστούν σαφές στους επιχειρησιακούς παράγοντες της αστυνομίας ότι εκτός ορίων δεν υπάρχει κάλυψη και ως εκ τούτου θα συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ιεραρχίας, η οποία είχε παρακαμφθεί με τη ΔΙ.ΑΣ να κινείται όλο και συχνότερα αυτόνομα.
Σε δεύτερη φάση, καλλιεργείται το έδαφος για τις επικείμενες κρίσεις, με τον υπουργό να αποκτά περισσότερα χαρτιά στα χέρια του και μεγαλύτερη πολιτική δυναμική ώστε να επιχειρήσει ανακατατάξεις όχι μόνο σε πρόσωπα αλλά και στο οργανόγραμμα που είχε προωθήσει ο προκάτοχός του.
Το σκηνικό
Μέχρι στιγμής, οι διαρροές, δηλώσεις και κινήσεις της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ και του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη βρίθουν αντιφάσεων. Οι αρχικές διαρροές διαψεύδονται από μεταγενέστερα στοιχεία.
- Δεν υπήρξε ανταλλαγή πυροβολισμών
- Δεν ήταν οπλισμένοι οι κλέφτες
- Είχαν εντολή να διακόψουν την καταδίωξη,
- δεν ενημέρωσαν το κέντρο αλλά κινήθηκαν εξωθεσμικά
Το ζήτημα που γεννάται πλέον είναι οι πηγές και στις δύο περιπτώσεις. Καθώς από την αστυνομία αρχικά δόθηκε στους δημοσιογράφους μια ανάγνωση των γεγονότων και στη συνέχεια video και ηχητικά που τα διαψεύδουν.
Οι χειρισμοί αυτοί καταδεικνύουν μια πρώτη προσπάθεια εφαρμογής ενός συγκεκριμένου playbook και στη συνέχεια, παρεμβάσεις που οδηγούν τις εξελίξεις σε εκ διαμέτρου αντίθετο μονοπάτι. Υπ αυτό το πρίσμα φαίνεται ότι άλλος υπηρεσιακός παράγοντας είχε αρχικά τη διαχείριση και σε άλλο ανετέθη αφού ξημέρωσε. Δεν μπορεί να αποκλειστεί, βέβαια, το ενδεχόμενο να υπάρχουν δύο κέντρα διαχείρισης, ένα από τη ΓΑΔΑ και ένα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Αν και αυτό είθισται, εν τούτοις δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Οι δηλώσεις αυτήκοων μαρτύρων στην “Καθημερινή” που επιβεβαιώνουν την ανυπακοή της ΔΙ.ΑΣ στη διαταγή για διακοπή της καταδίωξης, αποτελούν ένα ακόμη στοιχείο που στοιχειοθετεί την απομόνωση των επτά αστυνομικών της ΔΙ.ΑΣ. Η ερμηνεία, μάλιστα, των γεγονότων αυτών από τους δικηγόρους των κατηγορουμένων αστυνομικών και τα σωματεία τους αναμένεται να συμβάλλει στην διαφοροποίηση της θέσης τους.
Ανυπακοή ή δύο κέντρα εντολών
Οι αποκαλύψεις για την επιχειρησιακή διαχείριση του περιστατικού δημιουργούν την αίσθηση ύπαρξης δύο κέντρων διαβίβασης εντολών. Σε κάθε περίπτωση, η δυνατότητα ανυπακοής μιας μικρής ομάδας αστυνομικών σε εντολές του κέντρου επιχειρήσεων αποτελεί ζήτημα η διερεύνηση του οποίου δεν θα πρέπει να περιοριστεί στο συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά να διακριβωθεί αν σχετίζεται με τα πρόσωπα, την ομάδα ή τους κατά τόπους επικεφαλής.
Το Crisis Monitor έχει εγκαίρως επισημάνει και άλλα περιστατικά χρήσης υπερβάλλουσας βίας από ομάδες ΔΙ.ΑΣ εντός Αττικής, εγείροντας ζήτημα ενδεχόμενης αλλαγής επιχειρησιακής πρακτικής από την αστυνομία.
Εκτός αυτού, περιστατικά ανυπακοής έχουν οδηγήσει στο παρελθόν, την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ να απομακρύνει τον επικεφαλής της ΔΙ.ΑΣ Θεσσαλονίκης. Ο ταξίαρχος χρεώθηκε ανυπακοή σε ζητήματα ελέγχου για τα μέτρα κατά του κορονοϊού και για το γενικότερο μοτίβο αυτονόμησης που ακολουθούσε.
Επικοινωνιακή διαχείριση
Το αρχικό αφήγημα του διεμβολισμού δικύκλων και τραυματισμού αστυνομικών καταρρίπτεται στο σκέλος του τραυματισμού, από τους ίδιους τους ασατυνομικούς και μένει να κριθεί το ζήτημα απειλής κατά ζωής από την κίνηση διεμβολισμού των μηχανών στο πλαίσιο ελιγμών διαφυγής.
Επίσης, ερωτηματικά εγείρει η απόφαση της ομάδας ΔΙ.ΑΣ να συνεχίσει την καταδίωξη, όταν επίσης από επικοινωνία με το κέντρο επιχειρήσεων προκύπτει ότι είχε ζητηθεί να τη διακόψουν λόγω επικινδυνότητας. Η διαρροή των ηχητικών από το κέντρο επιχειρήσεων της ΕΛ.ΑΣ καταδεικνύει την πρόθεση της ηγεσίας της αστυνομίας και ενδεχομένως και του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, για την απομόνωση των συγκεκριμένων αστυνομικών.
Η υπόθεση πάντως, θυμίζει σε πολλά τα όσα συνέβησαν στη Νέα Σμύρνη την περίοδο του lockdown και επαναφέρει το ζήτημα της ανυπακοής της ομάδας ΔΙ.ΑΣ στις εντολές του κέντρου επιχειρήσεων και της αυτονόμησής της.
Πολιτικές νάρκες
Για την ώρα, το Μαξίμου παραμένει σιωπηλό, επιλέγοντας να αποφύγει -όσο γίνεται- την πολιτικοποίηση του ζητήματος. Μόνη παραφωνία σε αυτό το επίπεδο ο Άδωνις Γεωργιάδης ο οποίος έσπευσε να πάρει δημοσίως θέση υπέρ των αστυνομικών, σε μια κίνηση που συνιστά de facto παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης και θα μπορούσε να αποτελέσει προοίμιο για την πολιτικοποίηση του ζητήματος.
Στο Μαξίμου και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προβληματίστηκαν επίσης και για διαρροές από αστυνομικά κλιμάκια κατά του δικηγόρου και υποψήφιου προέδρου του ΔΣΑ Θανάση Καμπαγιάννη. Ο δικηγόρος με post στα social media ανέδειξε το μοτίβο υπερβάλλουσας αστυνομικής βίας που ήταν ξεκάθαρο σε τουλάχιστον τρία περιστατικά τον Οκτώβριο, εγείροντας ζήτημα άνωθεν εντολών. Μάλιστα, διαρροές σε συγκεκριμένα sites “απειλούσαν” με ποινική μεταχείριση του δικηγόρου…
Το Tweet Καμπαγιάννη
Τέτοια περιστατικά έχουν αντίκτυπο που δεν περιορίζεται στο εσωτερικό της χώρας, αλλά αντανακλάται στα ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα. Επίσης, η υπερβάλλουσα αστυνομική βία και το μοτίβο της ανεξέλεγκτης δράσης συγκεκριμένων ομάδων, εγείρει και άλλα ερωτηματικά, τα οποία αποτυπώνονται σε εκθέσεις θεσμών και μπορούν να αποδυναμώσουν τη διεθνή θέση της χώρας προοδευτικά.
Το χρονικό
Το περιστατικό άρχισε να εκτυλίσσεται στις 11.45 μ.μ. από τη λεωφόρο Θηβών στην περιοχή του Αγ. Ι. Ρέντη, όπου οι αστυνομικοί εντόπισαν και επιχείρησαν να ελέγξουν ένα Ι.Χ. που θεωρήθηκε ύποπτο.
Το αυτοκίνητο, στο οποίο επέβαιναν τρία άτομα, θεωρήθηκε ύποπτο καθώς έφερε σπασμένο φινιστρίνι, εικόνα που σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ. παραπέμπει σε διάρρηξη. Όπως προέκυψε αργότερα, το όχημα είχε κλαπεί λίγες ώρες πριν από την περιοχή του Αγ. Ι. Ρέντη.
Στη θέα των αστυνομικών ο οδηγός ανέπτυξε ταχύτητα και προσπάθησε να διαφύγει με την καταδίωξη να καταλήγει στην περιοχή του Περάματος, όπου το όχημα ακινητοποιήθηκε όταν βρέθηκε μπροστά σε λεωφορείο.
Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., στην προσπάθειά τους να διαφύγουν, οι δράστες κινήθηκαν προς τα πίσω και εμβόλισαν πέντε δίκυκλα ομάδων ΔΙ.ΑΣ., τραυματίζοντας συνολικά επτά αστυνομικούς.
Όπως σημειώνει η ΕΛ.ΑΣ. στην ανακοίνωσή της για το περιστατικό, οι αστυνομικοί έκαναν χρήση όπλου επιχειρώντας να ακινητοποιήσουν το όχημα, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του οδηγού και τον τραυματισμό ενός εκ των επιβαινόντων, ο οποίος διακομίστηκε σε νοσοκομείο και νοσηλεύεται εκτός κινδύνου. Το τρίτο άτομο που επέβαινε στο όχημα διέφυγε και αναζητείται.
Οι αποκαλύψεις
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της “Καθημερνής” στη διάρκεια της αιματηρής καταδίωξης στο Πέραμα καταγράφηκε σοβαρή ασυνεννοησία ανάμεσα στο κέντρο επιχειρήσεων της Άμεσης Δράσης και τους δικυκλιστές της ομάδας ΔΙ.ΑΣ.
Επικαλούμενος απόλυτα επιβεβαιωμένες πληροφορίες ο Γιάννης Σουλιώτης αναφέρει ότι, στη διάρκεια του περιστατικού ο εκφωνητής από το Κέντρο της Άμεσης Δράσης κατόπιν εντολής του προϊσταμένου της υπηρεσίας ζήτησε μέσω ασυρμάτου από τους αστυνομικούς να μη συνεχίσουν να ακολουθούν το όχημα και να διακόψουν την καταδίωξή του ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος για τη σωματική ακεραιότητα των υπόπτων, των αστυνομικών αλλά και διερχόμενων πολιτών.
Ο δημοσιογράφος, μάλιστα, αναφέρεται και σε αυτήκοους μάρτυρες, γεγονός εγείρει ανησυχία ακόμη και για στοχοποίηση των μαρτύρων εντός της ΕΛ.ΑΣ. Τέτοιες αναφορές αποκαλύπτουν -αν δεν προκαλούν- “εμφύλιο” στην Αστυνομία.
Κέντρο VS ΔΙ.ΑΣ
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο δημοσίευμα της “Καθημερινής” ο εκφωνητής έδωσε αρκετές φορές και σε αυστηρό τόνο εντολή καμία ομάδα ΔΙ.ΑΣ. να μην εμπλακεί με το ύποπτο όχημα.
Ο επικεφαλής της ομάδας που μετείχε στην καταδίωξη φέρεται να έλαβε και να συμμορφώθηκε με τη διαταγή απαντώντας μέσω ασυρμάτου «ελήφθη» και διαβεβαιώνοντας τους προϊσταμένους του ότι δεν συνεχίζει την καταδίωξη.
Η αναφορά για συμμόρφωση του επικεφαλής της ομάδας ανοίγει δύο νομικούς δρόμους. Ο ένας είναι η κατάθεση του επικεφαλής για ανυπακοή των υφισταμένων τους, τους οποίους αδυνατούσε να ελέγξει, ή την πειθαρχική δίωξη του ιδίου για ανυπακοή και ψευδή απάντηση. Σε κάθε περίπτωση, διασφαλίζει τους υπευθύνους του κέντρου επιχειρήσεων για την εφαρμογή των κανόνων αποκλιμάκωσης.
Θεωρώντας ότι το συμβάν έχει λήξει το Κέντρο της Άμεσης Δράσης επανήλθε στην κανονική λειτουργία του διαβιβάζοντας προς τους αστυνομικούς που εκτελούσαν βάρδια τα υπόλοιπα – άσχετα με την καταδίωξη – σήματα που εκκρεμούσαν.
Δέκα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα ωστόσο, αστυνομικοί της ΔΙ.ΑΣ. από το Χαϊδάρι και το Αιγάλεω, που παρά τις περί του αντιθέτου εντολές των επικεφαλής τους συνέχιζαν την καταδίωξη ενημέρωσαν μέσω ασυρμάτου το Κέντρο Επιχειρήσεων όχι μόνο ότι είχαν εμπλακεί στην ένοπλη καταδίωξη αλλά ότι οι ύποπτοι είχαν εμβολίσει τις μοτοσικλέτες τους καθώς και ότι υπήρχαν τραυματίες, στην οδό Ελπίδος στο Πέραμα.
Κατόπιν αυτού το Κέντρο της Άμεσης Δράσης έστειλε δυνάμεις στο σημείο, ενώ για την εξέλιξη του περιστατικού ενημερώθηκε η ηγεσία της υπηρεσίας. Το θέμα απασχολεί έντονα το εσωτερικό της ΕΛ.ΑΣ. τις τελευταίες ώρες.
