Με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για καταναλωτές και επιχειρήσεις να βρίσκονται στα ύψη, ο ΑΔΜΗΕ “πανηγυρίζει” το τριπλό ρεκόρ ημερήσιας αιολικής παραγωγής που σημείωσε το σύστημα τη Δευτέρα! Στην πραγματικότητα όμως η αχαλίνωτη άνοδος των τιμών στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα της βίαιης απολιγνιτοποίησης και του εξόφθαλμου εσωτερικού market manipulation.
Η S&P σκιαγραφεί σε ανάλυσή της εντοπίσει τα dynamics της εσωτερικής ενεργειακής αγοράς από τον Απρίλιο, επισημαίνοντας την ύφεση των εισαγωγών LNG, τις μακροχρόνιες συμβάσεις ΔΕΠΑ και Μυτιληναίου με Ρώσία και Αλγερία και την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα. Συνδυαστικά, τα στοιχεία της S&P, του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, του ΑΔΜΗΕ και διεθνών πηγών διαμορφώνουν ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο στην παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας από αυτό που προωθείται από την κυβέρνηση,την αντιπολίτευση και τα media.
Τα στοιχεία δείχνουν μια αγορά που ρέπει στην αναρχία, που κυριαρχείται από μεγάλους ιδιώτες παίχτες οι οποίοι καθορίζουν αυτόνομα και σε μεγάλο βαθμό τις τιμές των ΑΠΕ που εισάγονται στο σύστημα και άρα ποδηγετούν τον ΑΔΜΗΕ.
Τριπλό ρεκόρ αιολικής ενέργειας
Τριπλό ρεκόρ σημείωσαν το προηγούμενο διήμερο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βοηθούμενες από τον… άνεμο που ανέβασε σε υψηλά επίπεδα την αιολική παραγωγή. Παράλληλα όμως οι τιμές ενέργειας εκτινάχθηκαν και μαζί και ο τζίρος στην αγορά, ανακτώντας και με το παραπάνω τις απώλειες που είχαν καταγράψει στις τρεις προηγούμενες συνεδριάσεις.
Όπερ σημαίνει ότι η περιβαλλοντική στροφή κοστίζει ακριβά στους καταναλωτές, ενισχύει όμως τις εταιρίες που επενδύουν σε ΑΠΕ και ιδιαίτερα στα αιολικά. Αυτό συμβαίνει γιατί η αυξημένη παραγωγή από ΑΠΕ αγοράζεται κατά προτεραιότητα από τον ΑΔΜΗΕ, διαφοροποιώντας ταυτόχρονα το ενεργειακό μίγμα και τις τιμές.
Οι αυξήσεις αυτές όμως υπονομεύουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, καθώς περιορίζουν το διαθέσιμο εισόδημα, αυξάνουν την αβεβαιότητα και πλήττουν την κατανάλωση.
Ο ΑΔΜΗΕ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, προχθές Δευτέρα σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ ημερήσιας αιολικής παραγωγής, η οποία έφθασε στις 61,4 γιγαβατώρες, μέγεθος που αντιστοιχεί περίπου στη μισή ζήτηση (48%) της ημέρας. Συνολικά οι ανανεώσιμες πηγές κάλυψαν το 59% της ημερήσιας ζήτησης (48% αιολικά, 10% φωτοβολταϊκά, 1% λοιπές ΑΠΕ).
Επιπλέον, η Ελλάδα τόσο τη Δευτέρα όσο και την Τρίτη βρέθηκε στην κορυφή της Ευρώπης, σε επίπεδο παραγωγής, καθώς η αιολική ενέργεια κάλυψε το 48 και 45% αντίστοιχα της ζήτησης ρεύματος. Τα ποσοστά αυτά ήταν με διαφορά τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Αυτό αποδίδεται αφενός στη συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα που έχει αυξηθεί, κυρίως όμως στην ταχύτητα των ανέμων.
Και ο πόνος
Η κυβέρνηση ανησυχεί, όχι μόνο για τις τιμές, αλλά και για τις ευρύτερες συνέπειες των διεθνών πληθωριστικών πιέσεων στην ελληνική οικονομία. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και η Τράπεζα της Ελλάδας επιχειρούν να αποδώσουν την αύξηση των τιμών του ρεύματος
- στις γενικότερες πληθωριστικές πιέσεις
- στην αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και
- των ναύλων διεθνώς
Η τιμή του φυσικού αερίου
Αυτή είναι όμως η μισή αλήθεια. Από τα στοιχεία προκύπτει ξεκάθαρη συσχέτιση της διαφοροποίησης του ενεργειακού μίγματος με την έκρηξη των τιμών. Η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, που θεωρείται μεταβατικό καύσιμο, επηρεάζει επίσης καταλυτικά τη συνολική τιμή, καθώς η διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, οδήγησε de facto σε αύξηση της κατανάλωσης του.
Τα ψέματα
Επίσης, τα ναύλα φυσικού αερίου κορύφωσαν στις αρχές του 2021 και έκτοτε έχουν υποχωρήσει σημαντικά, παραμένοντας σε υψηλά επίπεδα. Οι αυξήσεις στην Ελλάδα όμως δεν ακολουθούν την ίδια τάση. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φορτία LNG που εισάγει η Ελλάδα είναι περιορισμένα σε σχέση με το σύνολο της κατανάλωσης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος τροφοδοτείται από τον αγωγό Turk Stream και αφορά ποσότητες από την Gazprom. tόσο η Prometheas Gas όσο και ο Mytilineos, δύο βασικοί παραγωγοί ενέργειας με φυσικό αέριο, διαθέτουν μακροχρόνιες συμβάσεις με τη Ρωσία σε προκαθορισμένες τιμές. Ως εκ τούτου οι ραγδαίες αυξήσεις έχουν βαθύτερα αίτια.
Η εξέλιξη των ναύλων του LNG
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία της S&P Global η Ελλάδα το 2021, μέχρι στιγμής, έχει αγοράσει 70% λιγότερα φορτία LNG. Οι αναλυτές της S&P αποδίδουν την τάση αυτή στη λειτουργία του TAP, που ξεκίνησε στο τέλος του 2020 που προμηθεύει την Ελλάδα με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν.
Το ενεργειακό μίγμα της Ελλάδας
Και ποσοστιαία
Η ανάλυση της S&P
Οι εισαγωγές LNG της Ελλάδας ανήλθαν σε 0,36 Bcm ισοδυνάμου αερίου το πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τα στοιχεία της S&P Global Platts Analytics, από 0,97 Bcm την ίδια περίοδο του 2020.
Έλαβε φορτία στο τερματικό εισαγωγής της Ρεβυθούσας το πρώτο τρίμηνο μόνο από την Αλγερία, με την οποία η κρατική εισαγωγέας ΔΕΠΑ έχει μακροπρόθεσμη σύμβαση εισαγωγής, Κατάρ και Αίγυπτος.
Σημειώνεται ότι απουσίαζαν τα φορτία από τις ΗΠΑ, οι οποίες το 2020 παρείχαν συνολικά 1,47 Bcm αερίου ισοδύναμο με την Ελλάδα, καθιστώντας την κορυφαία προμηθευτής LNG της χώρας της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Πράγματι, η εικόνα LNG για την Ελλάδα μέχρι τώρα το 2021 είναι σε πλήρη αντίθεση με πέρυσι όταν οι εισαγωγές LNG εκτινάχθηκαν στα ύψη καθώς οι εταιρίες φρόντισαν να αξιοποιήσουν στο έπακρο το φθηνό LNG.
Οι spot τιμές του LNG επλήγησαν από τη μεγάλη μεταβλητότητα τον τελευταίο χρόνο, με την τιμή αναφοράς JKM της ασιατικής LNG να αγγίζει το χαμηλό όλων των εποχών στα $ 1,825/MMBtu στα τέλη Απριλίου 2020 πριν αυξηθεί σε υψηλό ρεκόρ στα $ 32,50/MMBtu το μέσα Ιανουαρίου.
Οι τιμές έχουν κανονικοποιηθεί έκτοτε, με την S&P Global Platts να εκτιμά την τιμή JKM του προηγούμενου μήνα στα $ 7.44/MMBtu στις 12 Απριλίου.
Ο ανταγωνισμός των αγωγών
Οι τιμές του LNG παραμένουν σχετικά υψηλές, ωστόσο, καθιστώντας ανταγωνιστικές την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και τις επανεξαγωγές από την Τουρκία.
Οι ροές φυσικού αερίου προς την Ελλάδα και την Ιταλία από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του TAP – το τελευταίο κομμάτι του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου – ξεκίνησαν στα τέλη του 2020.
Η ΔΕΠΑ είναι συμβεβλημένη να λαμβάνει 1 Bcm/έτος φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, αν και οι προμήθειες βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε φάση αύξησης, με τους Ιταλούς να παίρνουν περίπου το ήμισυ των συμβεβλημένων όγκων τους μέχρι τώρα το 2021.
Συνεπώς, αναμένεται ότι η Ελλάδα θα λαμβάνει λίγο περισσότερο από 1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα/ημέρα μέσω του TAP μέχρι στιγμής φέτος.
Ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου -τροφοδοτούνται τώρα μέσω του αγωγού TurkStream από Τουρκίας και Βουλγαρία – κατά μέσο όρο στην Ελλάδα εισάγονται περίπου 7 εκατομμύρια κυβ. μ./ημέρα, πράγμα που σε ετήσια βάση θα σήμαινε εισαγωγές 2,6 Bcm.
Οι παίχτες
Η ΔΕΠΑ έχει μακροπρόθεσμη ρωσική σύμβαση εισαγωγής φυσικού αερίου με τη Gazprom που ισχύει έως το 2026. Η Gazprom τον Ιούνιο του 2020 υπέγραψε επίσης μια μακροχρόνια
σύμβαση προμήθειας όρου με τον ελληνικό βιομηχανικό όμιλο Mytilineos για την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2030.
Η Μυτιληναίος, η οποία κατέχει ηγετική θέση στην ελληνική εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, άρχισε να εισάγει ρωσικό αέριο το 2017 και το 2019 εισήγαγε 600 εκατομμύρια κυβικά μέτρα με βραχυπρόθεσμες συμβάσεις.
Δεν προσδιορίστηκε όγκος στη νέα μακροπρόθεσμη συμφωνία.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι οι λιανικές τιμές του ρεύματος στην Ελλάδα είναι μακράν ακριβότερες από το σύνολο των χωρών της ΕΕ.
Αύξηση ζήτησης
Η ζήτηση για ελληνικό αέριο είναι αυτή τη στιγμή περίπου 5 Bcm, αλλά η κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί σε περίπου 7 Bcm/έτος αργότερα αυτή τη δεκαετία, λόγω της απομάκρυνσης από την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα.
Η Ελλάδα αναμένεται επίσης να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια, με τη χώρα να αποτελεί πύλη για τις προμήθειες LNG στη νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς τόσο ο τερματικός σταθμός εισαγωγής 7 Bcm/έτος στη Ρεβιθούσα όσο και η προγραμματισμένη πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης 5,5 Bcm/έτος στην Αλεξανδρούπολη αναμένεται να εξυπηρετήσουν την ευρύτερη περιφερειακή αγορά.
Ο προγραμματιστής του έργου FSRU της Αλεξανδρούπολης -Gastrade – έχει ήδη κερδίσει δεσμευτικές δεσμεύσεις ικανότητας για 2,6 Bcm/έτος ΥΦΑ στο τερματικό.
