Τον Απρίλιο του 2020 η Κίνα άρχισε να δοκιμάζει το ψηφιακό γιουάν, και έγινε μία από τις πρώτες χώρες που εξέδωσε ψηφιακό νόμισμα της Κεντρικής Τράπεζας (CBDC).
Τα CBDC όπως το ψηφιακό γιουάν είναι κρατικές εκδόσεις, βασισμένες σε blockchain εκδόσεις του εθνικού νομίσματος μιας χώρας. Όπως και τα περισσότερα συμβατικά κρυπτονομίσματα, τα CBDC αναμένεται ότι θα παρέχουν μεγαλύτερη διαφάνεια στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ξοδεύουν συνολικά, καθώς το blockchain του νομίσματος θα λειτουργούσε ως ένα μόνιμο, αμετάβλητο «βιβλίο» όλων των συναλλαγών.
Η Κίνα προωθεί το ψηφιακό γιουάν μέσω κρατικών τραπεζών και εφαρμογών ψηφιακών πληρωμών όπως το WeChat Pay και το AliPay, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην Κίνα από τα αντίστοιχα αμερικανικά ή ευρωπαϊκά.
Οι δοκιμές ψηφιακού γιουάν βρίσκονται σε εξέλιξη, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2022 η κυβέρνηση της χώρας θα αποκαλύψει το CBDC στον κόσμο, καθώς σχεδιάζει να εκδώσει το ψηφιακό γιουάν στους αθλητές που την επισκέπτονται.
Από τον Ιούλιο του 2021, οι δοκιμαστικοί χρήστες δημιούργησαν περισσότερα από 20 εκατομμύρια ψηφιακά πορτοφόλια γιουάν και πραγματοποίησαν συναλλαγές αξίας άνω των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με το νέο CBDC.
Επιπτώσεις σε εσωτερικό και παγκόσμιο επίπεδο
Οι CBDC έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις τόσο για την εσωτερική όσο και για την εξωτερική πολιτική, ειδικά όταν εφαρμόζονται από ένα «ολοκληρωτικό» καθεστώς που θεωρεί τον εαυτό του ως έναν αυξανόμενο οικονομικό αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η πρώτη είναι σχετικά θετική: πιο λεπτομερής έλεγχος της οικονομίας. Στο πλαίσιο του κλασματικού τραπεζικού συστήματος αποθεματικών που χρησιμοποιούν όλες οι χώρες σήμερα, οι κεντρικοί τραπεζίτες μπορούν να αλληλεπιδράσουν μόνο έμμεσα στην οικονομία, όπως, για παράδειγμα, με την αλλαγή των επιτοκίων.
Εάν η νομισματική προσφορά υπήρχε εξ ολοκλήρου σε μορφή CBDC, με όλες τις συναλλαγές να καταγράφονται σε ένα κεντρικό «βιβλίο», οι κεντρικοί τραπεζίτες θα μπορούσαν να ασκήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στις χρηματοοικονομικές ροές.
Για παράδειγμα, εάν η κυβέρνηση ήθελε να «παγώσει» το Χρηματιστήριο, θα μπορούσε να γράψει μερικές γραμμές κώδικα και να σταματήσει τη ροή χρημάτων σε αυτό.
Επιπλέον το ψηφιακό γιουάν προορίζεται να είναι ευκολότερο για τους ηλικιωμένους πολίτες, σε σχέση με τις εφαρμογές πληρωμών μέσω κινητών που είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες, ενώ τα CBDC μπορούν να κάνουν τις συναλλαγές φθηνότερες για τους εμπόρους, εξαλείφοντας την ανάγκη για διακανονισμό συναλλαγών μέσω τρίτων.
Τα παραπάνω είναι τα σχετικά θετικά. Ωστόσο, είναι εύκολο να δούμε πώς ένα συγκεντρωτικό κυβερνητικό «βιβλίο» των συναλλαγών των πολιτών θα μπορούσε να γίνει εργαλείο για οικονομική παρακολούθηση των πολιτών στα χέρια του κεντρικού τραπεζίτη, αφού το σύνολο των συναλλαγών θα καταγραφόταν όχι μόνο ως οικονομικές πράξεις (όπως γίνεται και σήμερα), αλλά και με την πλήρη ταυτότητα των συναλλασσόμενων ακόμα και για τα πιο μικρά ποσά.
Ενώ λοιπόν οι Κινέζοι πολίτες δεν έχουν οικονομικό απόρρητο στο τρέχον τραπεζικό τους σύστημα, το ψηφιακό γιουάν θα έδινε στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να αποκλείσει άτομα, ή και επιχειρήσεις, από το χρηματοπιστωτικό σύστημα για οποιαδήποτε παράβαση.
Παρόλο που δεν είναι σαφές εάν ή πόσο θα επέλεγε ο κεντρικός τραπεζίτης να χρησιμοποιήσει αυτήν την ικανότητα, η δυνατότητα μιας «οικονομικής θανατικής ποινής» θα υπήρχε στο πλαίσιο του ψηφιακού συστήματος γιουάν.
Είναι το ψηφιακό γιουάν απειλή για το δολάριο;
Πολλοί εικάζουν ότι η Κίνα σκοπεύει να προωθήσει τη διεθνή χρήση του ψηφιακού γιουάν προκειμένου να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ και το σύστημα συναλλαγών SWIFT.
Ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε από το κρατικό δίκτυο China Global Television Network περιγράφει πώς μπορεί το ψηφιακό γιουάν να παρακάμψει τις κυρώσεις και να μειώσει την αμερικανική επιρροή στο παγκόσμιο εμπόριο.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η κεντρική τράπεζα της Κίνας έχει ήδη εκφράσει την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει το ψηφιακό γιουάν για την παρακολούθηση της διαφθοράς στην κυβέρνηση. Ενώ αυτό ακούγεται ως ένας «λογικός» στόχος, μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί πώς αυτές οι δυνατότητες οικονομικής εποπτείας θα μπορούσαν να στραφούν αργότερα και στους απλούς πολίτες.
Φαίνεται πως είναι σαφές ότι η Κίνα σκοπεύει να αναπτύξει ένα ψηφιακό γιουάν για άμεση εγχώρια χρήση, και πιθανώς μελλοντική διεθνή χρήση.
Η βελτιωμένη νομισματική πολιτική και η οικονομική επιτήρηση των Κινέζων πολιτών φαίνεται να είναι οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι του έργου, αλλά μακροπρόθεσμα, η διάδοση του ψηφιακού γιουάν μαζί με άλλα CBDCs θα μπορούσε ενδεχομένως να θέσει σε κίνδυνο την θέση του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικό νόμισμα παγκοσμίως.
Πολλά θα εξαρτηθούν από την πρόοδο της τεχνολογίας blockchain στις 2 χώρες, καθώς μέχρι τώρα η Κίνα δείχνει να έχει μια ξεκάθαρη υπεροχή στον τομέα αυτό απέναντι στις ΗΠΑ.
