Κλοιό εσωτερικής και διεθνούς πίεσης στην κυβέρνηση της Κούβας επιχειρούν να ασκήσουν οι ΗΠΑ, με διαρκείς δηλώσεις συμπαράστασης στους διαμαρτυρόμενους Κουβανούς, καθώς οι αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις του κορονοϊού και της οικονομίας, δοκιμάζουν τις ήδη ασθενείς κοινωνικές δομές και κλυδωνίζουν τα αποσθρωμένα από το χρόνιο εμπάργκο θεμέλια της χώρας.
Ωστόσο, παρά τη μεγάλη κινητοποίηση του State Department και τις δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, η διεθνής κινητοποίηση παραμένει αδύναμη και άνευρη, καταδεικνύοντας την σταθερή αποστασιοποίηση ακόμα και των πλέον σταθερών συμμάχων της Ουάσιγκτον στην ασκούμενη πολιτική.
Όπως αναφέρει στην επίσημη δήλωσή του, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, «οι ΗΠΑ μαζί με άλλες δημοκρατίες ανά τον κόσμο βρίσκονται στο πλευρό των κουβανών πολιτών ζητώντας ελευθερία και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης». Βέβαια, το κοινό ανακοινωθέν δεν υπαγράφουν παρά χώρες με πολιτικά προβλήματα, που καταγγέλονται από την ΕΕ για έλλειμμα δημοκρατίας, αντιμετωπίζουν οι ίδιες διαδηλώσεις για διαφθορά και έλλειψη διαφάνειας. Σε αυτές, βέβαια περιλαμβάνονται η Ελλάδα και η Κύπρος, γεγονός που -στα μάτια της διεθνούς πολιτικής ελίτ- μοιάζει από παράτερο έως δυστοπικό.
Οι χώρες που απαρτίζουν το γκρουπ είναι οι εξής: Αυστρία, Βραζιλία, Κολομβία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Ισημερινός, Εσθονία, Γουατεμάλα, Ελλάδα, Ονδούρα, Ισραήλ, Λετονία, Λιθουανία, Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Δημοκρατία της Κορέας και Ουκρανία.
Ανάλυση
Οι λόγοι που το Ισραήλ στηρίζει αδιάλειπτα πολλές αμφιλεγόμενες πρωτοβουλίες των ΗΠΑ είναι γνωστοί παλαιόθεν. Η Νότια Κορέα εντάσσεται επίσης στο πλαίσιο χωρών που βασίζονται στην αμερικανική στήριξη για την εξασφάλιση της γεωπολιτικής τους σταθερότητας. Το Κόσοβο, αν και βιώνει παρατεταμένη γεωπολιτική αστάθεια, εν τούτοις οφείλει την ύπαρξή του στον αμερικανικό παράγοντα. Στο ίδιο “καλάθι” περιλαμβάνονται Μαυροβούννιο και η Βόρεια Μακεδονία, τα δύο νεότερα μέλη του NATO.
Από την ΕΕ το ανακοινωθέν υπογράφουν Αυστρία, Πολωνία, Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, Τσεχία, Ελλάδα και Κύπρος. Οι περισσότερες χώρες της ομάδας αυτής κυβερνώνται από ακροδεξιά κόμματα, οι κυβερνήσεις της αντιμετωπίζουν βαριές κατηγορίες από την ΕΕ για απολυταρχικές πρακτικές, έλλειμμα δημοκρατίας και αρκετές έχουν παραπεμφθεί για τα παραπάνω και για άλλα ζητήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με τη διαδικασία επί παραβάσει. Η συμπερίληψη Ελλάδας και Κύπρου αποτελεί νίκη για την Ουάσιγκτον, που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πρόβλημα για την Αθήνα και τη Λευκωσία, όχι απέναντι στην Κούβα, αλλά με το διευθυντήριο της ΕΕ.
Το ανακοινωθέν δεν συνυπογράφουν οι μεγάλοι της ΕΕ, που ταυτόχρονα συμμετέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ενώ απέχουν και δύο ακόμη σύμμαχοι των ΗΠΑ, η Βρετανία και η Ιαπωνία. Εκτός παραμένουν Αυστραλία και Καναδάς, που συμμετέχουν και την FiveEyes Coalition. Η Γαλλία, μόνιμο μέλος και προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Γερμανία, η ισχυρότερη χώρα της ΕΕ, η Ιταλία δεν συνυπογράφουν.
Στον αμερικανικό συνασπισμό δεν συμμετέχουν και οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, με εξαίρεση τη Βραζιλία του υπό κατάρρευση Μπολσονάρο και τη Βολιβία.
Αποτίμηση
Το ότι οι ΗΠΑ έφτασαν στο σημείο να δημιουργήσουν ομάδα κρατών με μέλη της τον.. Ισημερινό, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο, καταδεικνύει την αντίθεση των υπολοίπων μεγάλων προς την πολιτική τους. Αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι όσοι απείχαν συμφωνούν ή συντάσσονται με την κυβέρνηση της Κούβας. Για κάθε χώρα η αποχή μπορεί να υποδηλώνει κάτι διαφορετικό. Από ημιτελείς διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, μέχρι σύνταξη με την κυτβέρνηση της Κούβας. Όσον αφορά στην Ευρώπη και τον Καναδά, τα ζητήματα είναι θεσμικά και τακτικής. Στη Λατινική Αμερική, ο Μαδούρο στηρίζει και στηρίζεται από το Κουβανικό καθεστώς, Η Αργεντινή βρίσκεται πιο κοντά στην Κούβα παρά στον αμερικανικό άξονα, ενώ οι εκκρεμότητες με την Ουάσιγκτον είναι… πολλές.
Από την άλλη πλευρά, τόσο ο Μπολσονάρο στη Βραζιλία όσο και η κυβέρνηση της Κολομβίας αναζητούν διεθνή στηρίγματα καθώς το κύμα των αναταραχών στο εσωτερικό διογκώνεται.
Η Ελλάδα εκτός δρόμου
Στη λίστα των χωρών που υπογράφουν το ανακοινωθέν των ΗΠΑ είναι και η Ελλάδα, η οποία εγκαταλείπει τη για δεκαετίες διλική σχέση με το καθεστώς της Αβάνας, έχοντας ήδη αδειάσει τον Μαδούρο, τη στιγμή μάλιστα που η ΕΕ αποκαθιστούσε τους διπλωματικούς διαύλους μαζί του.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική τοποθετείται στο πλευρό των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, για δεύτερη φορά, όταν η πρώτη στοιχίζει ήδη τόσο σε τοπικό επίπεδο, όπου παραμένει χωρίς διαπιστευμένο πρέσβη, όσο και Ευρωπαϊκά, που συγκαταλέγεται με λάθος ομάδα χωρών…
Η Αθήνα προτάσσει ως δικαιολογία στα φόρα, την αμυντική συμφωνία, τα ενεργειακά, την απουσία της ΕΕ και την Τουρκική απειλή. Αυτά όμως δεν χαίρουν μεγάλης απήχησης διεθνώς.
Το ίδιο πράττει και η Κύπρος, καθώς νιώθει απομονωμένη στην ΕΕ για το Κυπριακό, ιδιαίτερα μετά την άτονη αντίδραση των Βρυξελλών για τα Βαρώσια. Ο Νίκος Αναστασιάδης επιχειρεί έτσι να διευρύνει τα ερείσματά του στην Ουάσιγκτον, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή.
Το χρονικό
Γυρνώντας πίσω στο 2016 και την πολιτική σταδιακής άρσης του εμπάργκο προς την Κούβα, παρατηρείται πως ο σημερινός Δημοκρατικός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, δεν έχει ακολουθήσει ακόμη τα βήματα του Δημοκρατικού προκατόχου του.
Τα πράγματα όμως έγιναν ακόμη χειρότερα για την Κούβα με την εκδήλωση της πανδημίας, κλείνοντας τον τουριστικό διάδρομο με την Ευρώπη και χτυπώντας βάναυσα την ήδη κατακερματισμένη οικονομία, ενώ συρρικνώθηκαν και τα ξένα κεφάλαια προς την Αβάνα. Αν και το κουβανικό ιατρικό σύστημα ανταπεξήλθε αποτελεσματικά στην αρχή της πανδημίας, η απελπισμένη κυβέρνηση επέτρεψε την εισροή Ρώσων τουριστών διαδίδοντας τη μετάλλαξη Δ και γονατίζοντας έτσι το εθνικό σύστημα υγείας. Το αποτέλεσμα: κενά ράφια, σοβαρές ελλείψεις, εξάπλωση κρουσμάτων, με αποκορύφωμα τις διαδηλώσεις της 11ης Ιουλίου σε ολόκληρη τη χώρα.
