Σαφή δέσμευση στήριξης της οικονομίας της Ευρωζώνης με μέτρα και ρευστότητα ακόμα και μετά τον Μάρτιο του 2022 που λήγει το PEPP διατυπώνει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, με την Κριστίν Λαγκάρντ να χαρακτηρίζει πρόωρη οποιαδήποτε συζήτηση για περιορισμό της στήριξης πριν το 2023. Έτσι εμπεδώνεται η αναθεώρηση του στόχου για τον πληθωρισμό και ενισχύεται η διακηρυγμένη θέση της Κριστίν Λαγκάρντ για ενεργή στάση και εμπλοκή.
Στην ανακοίνωση από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αναφέρεται ρητά ότι το PEPP θα επιταχυνθεί, με τις αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος να διεξάγονται σε σημαντικά υψηλότερους ρυθμούς από τους πρώτους μήνες του έτους.
Από τη συνέντευξη Τύπου προέκυψε ότι στο πλαίσιο του διοικητικού συμβουλίου δεν υπήρξε ομοφωνία για τη διάρθρωση των μέτρων στήριξης, αν και είχαν συμφωνήσει άπαντες στο πλαίσιο της πολιτικής και στην αναθεώρηση του τρόπου έκφρασης και των στόχων.
Auditor’s note
Στα σημειολογικά της ημέρας σημειώνεται η απόφαση της Κριστίν Λαγκάρντ να βγάλει το φουλάρι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, κίνηση που σίγουρα σηματοδοτεί κάτι, δεδομένου ότι η πρόεδρος της ΕΚΤ στέλνει μηνύματα με όλες τις πράξεις. Από το video προκύπτει ότι η Λαγκάρντ έβγαλε το φουλάρι στο μεσοδιάστημα από την ολοκλήρωση της ανάγνωσης της ανακοίνωσης, έως την ολοκλήρωση της πρώτης ερώτησης. Παράλληλα όμως διατήρησε το μαντίλι στο σακάκι, ως ένδειξη σημαίας.
Θα μπορούσε ως εκ τούτου να θεωρηθεί ότι ολοκληρώνεται ο πλουραλισμός και η συλλογικότητα και περνάει στο ατομικό σκέλος. Μπορεί οι λεπτομέρειες αυτές να φαίνονται ήσσονος σημασίας, αλλά στην πραγματικότητα τα υπόκωφα μηνύματα κάνουν τη διαφορά όταν οι αποδέκτες τους είναι ισχυρά πρόσωπα και θεσμικοί παράγοντες. 
Ιδιαίτερα έντονη ήταν η στάση της προέδρου της ΕΚΤ όταν αναφέρθηκε στους χρηματοδοτικούς όρους και την ανάγκη περεταίρω χαλάρωσής τους ώστε να διευκολυνθεί και να εμπεδωθεί η ανάπτυξη. Είναι άλλωστε σαφές ότι οι τραπεζίτες πιέζουν για αύξηση του κόστους του χρήματος, έτσι ώστε να παράξουν οργανικά κέρδη και να ενισχυθούν οι αποδώσεις στα προϊόντα εγγυημένου εισοδήματος.
Μήνυμα στους τραπεζίτες
Στη συνέντευξη Τύπου η Κριστίν Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι ο νέος στόχος για τον πληθωρισμό υπονοεί ότι μπορεί να γίνει ανεκτή ακόμα και περίοδος που ο πληθωρισμός θα υπερβεί τον στόχο του 2%. Τα μέτρα δεν θα αποσυρθούν αν ο πληθωρισμός δεν εμφανίσει ενδείξεις βιώσιμης μεσοπρόθεσμης σταθεροποίησης στο επίπεδο του 2%. Παράλληλα, ζωτικής σημασίας είναι η διαμόρφωση η διατήρηση των χαλαρών πιστοδοτικών συνθηκών. Διευκρίνισε όμως ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει τώρα, καθώς τα επιτόκια δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι υψηλά. Ως εκ τούτου οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη υπερισχύουν.
Κεντρικοί πυλώνες των δηλώσεων της Κριστίν Λαγκάρντ ήταν
- η μακρόχρονη διατήρηση των μέτρων ρευστότητας,
- η υποβάθμιση του κινδύνου του πληθωρισμού και
- η υπό εξέλιξη διαφοροποίηση του κορμού προβλέψεων που θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο.
Ο τρόπος που έθεσε τις προϋποθέσεις για ενδεχόμενη αλλαγή πολιτικής δεν επιτρέπει παρανοήσεις: Η ΕΚΤ δεν σκοπεύει να περιορίσει τη ρευστότητα ή να ανεβάσει τα επιτόκια πριν ή και ενδεχομένως αργότερα από το 2023.
Η Κριστίν Λαγάρντ επισήμανε ότι αν και η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύσσεται με δυναμική, στόχος της ΕΚΤ είναι η μετεξέλιξη του ριμπάουντ σε μόνιμη και σταθερή αναπτυξιακή δυναμική. Η πρόεδρος της ΕΚΤ διευκρίνισε ότι η Ευρωζώνη απέχει παρασάγκας από τα προ-πανδημικά επίπεδα και η επούλωση των πληγών είναι επίσης μακριά.
Όσον αφορά στον πληθωρισμό, η Κριστίν Λαγκάρντ εκτιμά ότι η πληθωρισμός θα ενισχυθεί σημαντικά φέτος, αλλά θα υποχωρήσει εκ νέου το 2022. Οι παράγοντες που υποστηρίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις είναι η μείωση του ΦΠΑ στη Γερμανία και η σημαντική ενίσχυση των τιμών του πετρελαίου.
Ο πληθωρισμός
Αναφορικά με τη συσχέτιση πληθωρισμού – επιτοκίων η ΕΚΤ αναφέρει στην ανακοίνωσή της ότι:
τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Αυτό μπορεί επίσης να συνεπάγεται μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται σε επίπεδο μετρίως υψηλότερο από τον στόχο.
Η διατύπωση αυτή θέτει κατ ουσία τις προϋποθέσεις για την αλλαγή πολιτικής, τις οποίες σκιαγραφεί σε τρεις άξονες
- πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής
- με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής
- η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα
Τέλος επισημαίνεται ότι το ΔΣ δεν θα προβληματιστεί από την υπέρβαση του στόχου για τον πληθωρισμό όσο αυτή είναι μέτρια και για μεταβατική περίοδο.
Πρόκειται για ένα πλέγμα παραγόντων οι οποίοι στόχο έχουν να καταστήσουν σαφές ότι δεν υπάρχει στα σχέδια οποιαδήποτε σκέψη σκλήρυνσης πολιτικής.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Κατά την πρόσφατη επανεξέταση της στρατηγικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε έναν συμμετρικό στόχο για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα. Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται κοντά στο κατώτατο όριό τους εδώ και αρκετό χρόνο και οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε επίπεδο πολύ χαμηλότερο από τον στόχο του Διοικητικού Συμβουλίου. Υπό αυτές τις συνθήκες το Διοικητικό Συμβούλιο αναθεώρησε σήμερα τις ενδείξεις που παρέχει σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη των επιτοκίων. Με τον τρόπο αυτό επιθυμεί να τονίσει τη δέσμευσή του να διατηρήσει μια επίμονα διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής με σκοπό την επίτευξη του στόχου του για τον πληθωρισμό.
Για να στηρίξει τον συμμετρικό στόχο του για πληθωρισμό 2% και σύμφωνα με τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Αυτό μπορεί επίσης να συνεπάγεται μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται σε επίπεδο μετρίως υψηλότερο από τον στόχο.
Αξιολόγηση
Έχοντας επιβεβαιώσει την αξιολόγηση που πραγματοποίησε τον Ιούνιο όσον αφορά τις συνθήκες χρηματοδότησης και τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, το Διοικητικό Συμβούλιο συνεχίζει να αναμένει ότι οι αγορές στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) το επόμενο τρίμηνο θα διενεργούνται με ρυθμό σημαντικά υψηλότερο από ό,τι κατά τους πρώτους μήνες του έτους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε επίσης τα άλλα μέτρα που έχει λάβει για να στηρίξει την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών, πιο συγκεκριμένα το επίπεδο των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, τις αγορές που διενεργεί στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP), τις πολιτικές επανεπενδύσεών του και τις πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης. Ειδικότερα:
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως.
Για να στηρίξει τον συμμετρικό στόχο του για πληθωρισμό 2% και σύμφωνα με τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Αυτό μπορεί επίσης να συνεπάγεται μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται σε επίπεδο μετρίως υψηλότερο από τον στόχο.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP)
Η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα συνεχιστεί με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής του, και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.
Έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να διενεργεί καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP, το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.850 δισεκ. ευρώ, τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 και, σε κάθε περίπτωση, έως ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει.
Καθώς οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαίωσαν την κοινή αξιολόγηση των συνθηκών χρηματοδότησης και των προοπτικών για τον πληθωρισμό που πραγματοποιήθηκε κατά τη συνεδρίαση για θέματα νομισματικής πολιτικής τον Ιούνιο, το Διοικητικό Συμβούλιο συνεχίζει να αναμένει ότι οι αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP το επόμενο τρίμηνο θα διενεργούνται με ρυθμό σημαντικά υψηλότερο από ό,τι κατά τους πρώτους μήνες του έτους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα διενεργεί τις αγορές με ευελιξία σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά και με σκοπό να αποτρέψει την υιοθέτηση αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης που δεν συμβαδίζουν με την αντιστάθμιση της προς τα κάτω επίδρασης που ασκεί η πανδημία στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Επιπλέον, η ευελιξία των αγορών ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες θα συνεχίσει να στηρίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Αν μπορούν να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης με ροές αγορών στοιχείων ενεργητικού που δεν οδηγούν σε εξάντληση του συνολικού ποσού του PEPP στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των καθαρών αγορών του, το ποσό αυτό δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί στο ακέραιο. Ομοίως, το συνολικό ποσό μπορεί, εφόσον χρειαστεί, να αναπροσαρμοστεί με σκοπό τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης οι οποίες θα συμβάλουν στην αντιστάθμιση της αρνητικής διαταραχής που ασκεί η πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρέχει άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργεί. Πιο συγκεκριμένα, η τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III) εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για τις τράπεζες, στηρίζοντας τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
***
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
