Ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του κορονοϊού βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο και καθορίζει τη βραχυχρόνια τάση στις αγορές. Η πανδημία του κορονοϊού μπορεί να μονοπωλεί το ενδιαφέρον των media δεν κατατάσσεται όμως στους μείζονες κινδύνους που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις και μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τις αγορές.
Σύμφωνα με τη μελέτη της BlackRock ο κίνδυνος αναζωπύρωσης των εστιών του κορονοϊού λόγω των μεταλλάξεων ήταν διαπιστωμένος από τις αρχές του έτους και επαναξιολογήθηκε τον Μάιο, ως μια υπαρκτό και ορατό σενάριο, όχι όμως κρίσιμο.
Στην ανάλυση της BlackRock μείζονες κίνδυνοι είναι ο τεχνολογικός ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας που οδηγεί σε τεχνολογική αποσύνδεση και παράλληλες αναπτύξεις. Στους υψηλού ρίσκου κινδύνους περιλαμβάνονται οι κυβερνοεπιθέσεις και ο αντίκτυπος που αυτές μπορούν να έχουν στην καθημερινότητα και στις διακρατικές σχέσεις.
Η ανάλυση αυτή δείχνει ότι η υγειονομική κρίση του κορονοϊού αποτελεί πλέον μέρος της νέας κανονικότητας και όχι δύναμη ανατροπής. Ωστόσο, η μετεξέλιξη της υγειονομικής κρίσης σε οικονομική μπορεί να προκαλέσει κοινωνική ανάφλεξη και πολιτικές ανατροπές σε εύθραυστες οικονομικά χώρες, όπως η Κολομβία και η Κούβα.
Αντιθέτως, οι σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας αν και βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο δεν αναμένεται να παράξουν κλυδωνισμούς και να προκαλέσουν συγκρούσεις.
Υψηλού ρίσκου
Τεχνολογική Αποσύνδεση
Η πανδημία COVID-19 έχει αποκαλύψει τρωτά σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού και έχει αυξηθεί η εξάρτηση από την τεχνολογία. Η Γερουσία των ΗΠΑ ψήφισε νομοθεσία για τη βιομηχανική πολιτική με στόχο την ενίσχυση της ικανότητας των ΗΠΑ να ανταγωνιστούν με την κινεζική τεχνολογία.
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ συμφώνησαν να συντονιστούν στενότερα σε θέματα τεχνολογίας. Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει κάνει την τεχνολογική αυτοδυναμία το βασικό θέμα του 14ου 5ετούς σχεδίου της. Ο συνεχιζόμενος στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας οδηγεί τον παγκόσμιο κατακερματισμό, καθώς και οι δύο επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στη μείωση της αλληλεξάρτησης και στη διαχειριζόμενη αποσύνδεση των τεχνολογικών τομέων τους.
Μεγάλες Κυβερνοεπιθέσεις
Έχει καταστεί σαφές ότι τα κρίσιμα δίκτυα του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε όλο τον κόσμο είναι ευάλωτα σε πειρατεία και κατασκοπεία, αν και οι αντιδράσεις της χρηματοπιστωτικής αγοράς σε ΄τέτοια περιστατικά είναι ηπιότερες πλέον, οι επιπτώσεις και ο ουσιατικός αντίκτυπος μπορεί να είναι εκθετικά μεγαλύτερος.
Οι επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές αυξάνονται στο εύρος, την κλίμακα και την πολυπλοκότητα. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα μια «επιδημία» του ransomware.
Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις παρουσιάζουν την πιθανότητα σημαντικής βλάβης και παρατεταμένης διαταραχής. Αυτό θα μπορούσε να διαδοθεί τόσο στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και στην πραγματική οικονομία.
Μέτριου ρίσκου
Πολιτικές κρίσεις σε αναδυόμενες αγορές
Ο COVID-19 οδήγησε σε σημαντική απόκλιση μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών και των αναδυόμενων αγορών. Αυτή η απόκλιση θα ενισχυθεί από την άνιση διάθεση εμβολίων και τις έντονες δημοσιονομικές συνθήκες. Οι διαδηλώσεις στην Κολομβία θα μπορούσαν να διαχυθούν προκαλώντας αναταραχές σε εύθραυστες χώρες, που κατατάσσονται στις αναδυόμενες οικονομίες και αντιμετωπίζουν την ίδια εκρηκτική κατάσταση ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Το σκηνικό επιδεινώνεται από την αύξηση της φτώχειας και τις χαμηλές κυβερνητικές επιδόσεις σε τομείς όπως η διαφθορά και οι ανταποδοτικές παροχές.
Στρατηγικός ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας
Η δεδομένη σταθερότητα στο τρίγωνο ΗΠΑ, Κίνας και Ταϊβάν, που καταγράφεται τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες εξασθενεί καθώς οι όλες οι πλευρές διαφοροποιούν τις θέσεις τους. Η Κίνα έχει λάβει σειρά μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης της μεγαλύτερης εισβολής στον αεροπορικό χώρο της Ταϊβάν. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ χαλάρωσαν τους περιορισμούς στις διπλωματικές αλληλεπιδράσεις με τους ομολόγους της στην Ταϊβάν.
Το ενδεχόμενο στρατιωτικής σύρραξης δεν αποτελεί επικείμενη απειλή. Οι κίνδυνοι όμως έχουν αυξητική τάση και κάποιοι εξ αυτών αναμένεται να εμπεδωθούν καθώς εξελίσσεται η δεκαετία.
Τρομοκρατία: Η εποχή του home-grown extremism
Η εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ υπογραμμίζει τη σημαντική και αυξανόμενη απειλή της εγχώριας τρομοκρατίας, την οποία η κυβέρνηση Μπάιντεν χαρακτήρισε ως την πιο θανατηφόρα και επίμονη τρομοκρατική απειλή για τη τις ΗΠΑ. Η διεθνής τρομοκρατία παραμένει απειλή, αν και κατακερματισμένη σε γεωγραφικές περιοχές και λιγότερο ισχυρή δεδομένης της ουσιαστικής αποδυνάμωσης ISIS και Αλ-
Κάιντα.
Η διαμάχη με τη Βόρεια Κορέα
Αφού διεξήγαγε μια ανασκόπηση της πολιτικής της έναντι της Βόρειας Κορέας, η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει άμεση διπλωματία με την Πιονγκγιάνγκ, συνεργαζόμενη με τους συμμάχους των ΗΠΑ.
Δεν προκύπτει επικείμενη απειλή περιφερειακών ένοπλων συγκρούσεων. Ωστόσο, οι εντάσεις πιθανότατα θα αυξηθούν το 2022, εξαιτίας κλιμακώσεων από τη Βόρεια Κορέα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δοκιμές πυραύλων μεγάλης εμβέλειας και πιθανώς πυρηνική δοκιμή. Ο κίνδυνος αυτός είναι υποτιμημένος από τς αγορές και ως εκ τούτου θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Αναζωπύρωση του Covid-19
Η καθυστερημένη (αν και επιταχυνόμενη) διάθεση εμβολίων στην Ευρώπη και η έλλειψη διεθνούς συντονισμού κινδυνεύουν να παρατείνουν την κρίση. Τα κρούσματα σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εμφάνιση νέων παραλλαγών. Η ανισομερής κατανομή και έλλειψη εμβολίων θα μπορούσε να παρατείνει την πανδημία.
Αδιέξοδο στην κλιματική αλλαγή
Το κλίμα έχει μετακινηθεί στο κέντρο της χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο. Ο Τζο Μπάιντεν έχει αναγάγη το κλίμα σε κορυφαία προτεραιότητα και οι ΗΠΑ έχουν επανέλθει στην παγκόσμια κινητοποίηση για το κλίμα. Ωστόσο, το Κογκρέσο στις ΗΠΑ παραμένει διχασμένο, σκηνικό που εφόσον διατηρηθεί θα μπορούσε να θέσει εν αμφβόλω τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ.
Η ΕΕ συνεχίζει την προσπάθεια για την κλιματική πολιτική του Green Deal και η Κίνα επιμένει στις επενδύσεις στη βιομηχανία της καθαρής ενέργειας.
Οι πρόσφατες πλημμύρες στη Γερμανία αναμένεται να ενισχύσουν τη δυναμική στην κατεύθυνση των επενδύσεων σε πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος τόσο τοπικά όσο και στο σύνολο του μπλοκ. Αντιστοίχως και στην Κίνα, όπου καταγράφηκαν οι χειρότερες βροχοπτώσεις της χιλιετίας.
Η έλλειψη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων για το κλίμα στη Σύνοδο Κορυφής της G7 αναβαθμίζει το διακύβευμα για την αποτελεσματική πολιτική για το κλίμα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της G20 τον Οκτώβριο και την COP26 τον Νοέμβριο.
Χαμηλού ρίσκου
Ευρωπαϊκός κατακερματισμός
Ο νομισματικός και δημοσιονομικός συντονισμός ενίσχυσε την ευρωπαϊκή πολιτική ενότητα στις αρχές της πανδημίας. Οι εμβολιασμοί κερδίζουν πλέον ρυθμό μετά την κάπως καθυστερημένη έναρξη της οικονομικής επανεκκίνησης.
Η προεκλογική περίοδος για τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία βρισκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς η πολιτική κυριαρχία της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) διαβρώνεται – αν και όλα τα μεγάλα άλλα κόμματα υποστηρίζουν μια ισχυρή ΕΕ.
Στη Γαλλία, η Marine Le Pen του λαϊκιστικού Front National παραμένει ισχυρός αντίπαλος για τον Εμάνουελ Μακρόν για εκλογές του 2022 σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Ενδεχόμενη Λεπέν θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Εντάσεις στη Μέση Ανατολή
Τα μέρη της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν διαπραγματεύονται την επανένταξη των ΗΠΑ στο σύμφωνο. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις στην κατεύθυνση επιστροφής στη συμφωνία του 2015 (JCPOA). Σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η επέκταση της ειδικής ρύθμισης πυρηνικής παρακολούθησης του Ιράν, καθώς και η άρση ορισμένων κυρώσεων των ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος εκτροχιασμού των διαπραγματεύσεων από τις πρόσφατες εκλογές, αν και οι τελευταίες επαφές δεν παρήγαγαν αποτελέσματα.
Deep Dive
Διπλωματία των εμβολίων
Έχει γίνει ολοένα και πιο σαφές ότι ο εμβολιασμός είναι το κλειδί για μια πλήρη οικονομική επανεκκίνηση, καθώς η αποτελεσματικότητα των lockdown σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο είναι περιορισμένη. Ως αποτέλεσμα, η διάθεση εμβολίων έχει γίνει πεδίο ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας για παγκόσμια επιρροή. Η Κίνα επιδιώκει να ηγηθεί της «διπλωματίας εμβολίων» σε EM.
Οι ΗΠΑ προωθούν τη δική τους εμβολιαστική πολιτική σε συνεργασία με συμμάχους – μεταξύ άλλων μέσω των εταίρων του G7 και του τετραπλού διαλόγου ασφαλείας (Ιαπωνία, Ινδία, Αυστραλία).
Η διπλωματία των εμβολίων, ως παρακλάδι της disaster diplomacy, αναμένεται να αποτελέσει κεφάλαιο στον γεωπολιτικό και γεωοικονομικό ανταγωνισμό ΗΠΑ – Κίνας.
Το Πεκίνο έχει δηλώσει ότι θα στείλει εμβόλια σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο – και έχει επίσης τη δυνατότητα να χορηγεί άδεια παραγωγής και σε ξένες χώρες.
Η παγκόσμια κίνηση εμβολίων της Κίνας μοιάζει με την επένδυσή της σε υποδομές ως μέρος της πρωτοβουλίας One Belt, one Road. Η Κίνα έχει δώσει προτεραιότητα στην αποστολή εμβολίων στο εξωτερικό. Από τον Μάιο, η Κίνα έχει εξαγάγει ή δωρίσει περισσότερο από το 40% της συνολικής παραγωγής εμβολίων.
Η πρόκληση
Μελέτες κρουσμάτων σε χώρες που βασίζονται στα κινεζικά εμβόλια έχουν δείξει ανάμεικτα αποτελέσματα – παρά το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εγκρίνει ορισμένα κινεζικά εμβόλια για χρήση έκτακτης ανάγκης. Στη Χιλή και τις Σεϋχέλλες, για παράδειγμα, τα ποσοστά μόλυνσης παρέμειναν υψηλά παρά τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμού.
Η ισχυρότερη αποτελεσματικότητα των δυτικών εμβολίων αποτελεί ευκαιρία για διπλωματία των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ άρχισαν πρόσφατα να εξάγουν εμβόλια καθώς επικεντρώθηκαν αρχικά στην κάλυψη της εγχώριας ζήτησης – παρά το γεγονός ότι ήταν δεύτερη μετά την Κίνα, από την άποψη της παραγωγής. Στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, οι ηγέτες της G7 δεσμεύτηκαν να δωρίσουν 870 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου τους επόμενους δώδεκα μήνες.
Μόνο οι ΗΠΑ διέθεσαν 500 εκατομμύρια δόσεις. Αυτό ακολουθεί τη δέσμευση των μελών του Quad να παραδώσουν τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου σε χώρες που έχουν ανάγκη μέχρι το τέλος του 2022, με έμφαση στη Νοτιοανατολική Ασία και τον Ειρηνικό. Η διοίκηση του Μπάιντεν έκανε έχει αναγάγει την εμβολιαστική διπλωματία σε πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής. Η δυναμική μάλιστα είναι τέτοια που οι ΗΠΑ κυνηγούν με ρεαλισμό το στόχο της ανάδειξής τους σε καθαρό εξαγωγό εμβολίων.
