Την ύπαρξη καρτέλ ανάμεσα στις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες και μάλιστα στο πλαίσιο της ανάπτυξης πράσινης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας αναγνώρίζει η Κομισιόν, με την DG Comp να επιβάλλει βαριά, αλλά κυρίως ηχηρά πρόστιμα με στόχο να καταδείξει ότι ούτε οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, δεν παίρνουν free pass.
Η ισχυρή αντιπρόεδρος Ανταγωνισμού, Μαργκέτ Βεστάγκερ, όχι απλά επιβίωσε από την προσπάθεια να απομακρυνθεί από το χαρτοφυλάκιο του Ανταγωνισμού στην ΕΕ, αλλά επανέρχεται για να “δαγκώσει” τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες.
Από την πλευρά τους, οι αυτοκινητοβιομηανίες επιχείρησαν να εγείρουν θέμα υπονόμευσης της προόδου εξαιτίας των ελέγχων και του πρόσθετου ρίσκου. Οι παροικούνες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν όμως ότι πρόκειται για επρόκειτο για την ύστατη γραμμή άμυνας που είχαν χαράξει τα νομικά γραφεία και οι λομπίστες που είχαν προσλάβει.
Πρόστιμα και προστασία
Συνολικά, η Κομισιόν επάβαλε πρόστιμο 875 εκατ. ευρώ σε VW Group και BMW για τις πρακτικές καρτέλ που εφάρμοσαν στο πλαίσιο της έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογίας αντιρρύπανσης. Η VW Group, που διαθέτει την Audi και την Porsche θα πληρώσει πρόστιμο 500 εκατ., ενώ η BMW 375 εκατ.
Η Daimler γλίτωσε το πρόστιμο, καθώς ήταν αυτή που συνεργάστηκε για την απόδειξη της ύπαρξης του καρτέλ με την Επιτροπή. Αυτό είναι και από τα πλέον ενδιάφεροντα σημεία της υπόθεσης, καθώς μια γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία κάνει χρήση του κανονισμού για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος της ΕΕ και απολαμβάνει πλήρη αμνηστία.
Αν μη τι άλλο, τα Ταμεία της ΕΕ γεμίζουν και η εκτέλεσε του φιλόδοξου προϋπολογισμού καθίσταται ευκολότερη.
Πρόκειται για συμβιβαστική λύση, που συνεπάγεται ότι οι εταιρίες παραδέχονται την ενοχή τους και αποδέχονται την ποινή. Η Κομισιόν, από την πλευρά της δεν θα επιδιώξει περαιτέρω τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Ο ρόλος της Μαργκρέτε Βεστάγκερ
Η δανέζα Επίτροπος Ανταγωνισμού και αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργκρέτ Βεστάγκερ είναι γνωστή για την επιμονή της να αναλαμβάνει δύσκολες και εμβληματικές υποθέσεις. Η ίδια άλλωστε επέβαλε προωτόγνωρα για τα ευρωπαϊκά δεδομένα πρόστιμα σε Google, Apple και άλλα μεγαθύρια.
Κατά την αναδιάρθρωση της Κομισιόν, μετά τις Ευρωεκλογές
Η Μαργρέτ Βεστάγκερ περιγράφει την κατάσταση ως εξής:
«Οι πέντε αυτοκινητοβιομηχανίες Daimler, BMW, Volkswagen, Audi και Porsche διέθεταν την τεχνολογία για τη μείωση επιβλαβών εκπομπών πέρα από αυτό που νόμιμα απαιτείται, σύμφωνα με τα πρότυπα εκπομπών της ΕΕ. Παρόλα αυτά απέφυγαν να ανταγωνιστούν χρησιμοποιώντας το πλήρες δυναμικό αυτής της τεχνολογίας για την απαιτούμενη παρακράτηση των ρύπων, όπως προβλέπεται από τον νόμο. Επομένως, η σημερινή απόφαση αφορά το πώς η νόμιμη τεχνική συνεργασία πήγε στραβά. Και δεν το ανεχόμαστε όταν συνεργάζονται εταιρείες υπέρ αντιμονοπωλιακών πρακτικών. Ο ανταγωνισμός και η καινοτομία στη διαχείριση της ρύπανσης των αυτοκινήτων είναι ουσιαστικής σημασίας για την Ευρώπη για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Και αυτή η απόφαση δείχνει πως είμαστε αποφασισμένοι να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα εναντίον όλων των μορφών σύμπραξης που θέτουν σε κίνδυνο αυτόν τον στόχο. »
Η απάντηση του «καρτέλ»
Το αντεπιχείρημα των κατασκευαστών, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν το πρόστιμο, ήταν ότι η υποτιθέμενη συνεννόηση δεν υλοποιήθηκε ποτέ στην πράξη. Αλλά αυτό δεν απέτρεψε την επιβολή προστίμου, καθώς, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, η συνεννόηση από μόνη της, ανεξάρτητα από τις πρακτικές συνέπειες που μπορεί να έχει, αποτελεί παράβαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού.
Όπως επισημαίνει η Επίτροπος Βεστάγκερ, οι κατασκευαστές
«γνώριζαν ότι είχαν την τεχνολογική δυνατότητα να μειώσουν τους ρύπους σε επίπεδα πέρα από εκείνα που απαιτεί η νομοθεσία της ΕΕ και να ανταγωνιστούν μεταξύ τους στο κομμάτι αυτό. Αλλά δεν το έπραξαν, παρά συμφώνησαν να παραμείνουν στα ελάχιστα εκείνα όρια που όριζε η νομοθεσία».
Wistleblower η Daimler
Με βάση τον κανονισμό περί επιείκιας του 2006, η Daimler έλαβε πλήρη ασυλία, αποφεύγοντας έτσι ένα συνολικό πρόστιμο περίπου 727 εκατ. ευρώ.
Ο όμιλος Volkswagen επωφελήθηκε από τη μείωση του προστίμου, βάσει του κανονισμού περί επιείκειας του 2006. Η μείωση αντικατοπτρίζει το χρονοδιάγραμμα της συνεργασίας και το βαθμό στον οποίο τα στοιχεία που παρέσχε ο όμιλος Volkswagen βοήθησαν την Επιτροπή να αποδείξει την ύπαρξη της σύμπραξης.
Επιπλέον, η Επιτροπή εφάρμοσε μείωση του 10% των προστίμων όλων των μερών βάσει της οδηγίας περί διακανονισμού του 2008 ενόψει της αναγνώρισης της συμμετοχής τους στη σύμπραξη και της ευθύνης τους σε αυτήν την παράβαση.
Ιστορικό
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Επιτροπή έχει ασχοληθεί με τις συγκεκριμένες αυτοκινητοβιομηχανίες. Τον Απρίλιο του 2019, η Επιτροπή εξέδωσε κοινοποίηση αιτιάσεων, κατά τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, εναντίον των ομίλων Daimler, BMW και Volkswagen σχετικά με την τεχνική συνεργασία τους για την ανάπτυξη συστημάτων SCR για νέα επιβατικά αυτοκίνητα ντίζελ και σχετικά με τα φίλτρα σωματιδίων Otto (OPF) για τη μείωση των επιβλαβών σωματιδίων από τα καυσαέρια νέων επιβατικών αυτοκινήτων βενζίνης. Τον Φεβρουάριο του 2021, η υπόθεση άλλαξε από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία στη διαδικασία διακανονισμού.
Η Επιτροπή αποφάσισε να μην προωθήσει περαιτέρω την υπόθεση σχετικά με τα OPF, καθότι έκρινε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν ανεπαρκή για να αποδείξουν παραβίαση.
Νομοθεσία
Το άρθρο 101 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) απαγορεύει τα καρτέλ και άλλες περιοριστικές επιχειρηματικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών της τεχνικής ανάπτυξης. Το άρθρο 53 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΚ ακολουθεί την ίδια πολιτική.
Η έρευνα της Επιτροπής σε αυτήν την υπόθεση ξεκίνησε με αίτηση βάσει της ανακοίνωσης περί επιείκειας του 2006 που υπέβαλε η εταιρεία Daimler, ακολουθούμενη από αίτηση μείωσης των προστίμων από τον όμιλο Volkswagen.
Πρόστιμα που επιβάλλονται σε επιχειρήσεις που διαπιστώνουν παράβαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ καταβάλλονται στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Συνεπώς, τα πρόστιμα συμβάλλουν στη χρηματοδότηση της ΕΕ και στη μείωση της επιβάρυνσης των φορολογουμένων. Σύμφωνα με το άρθρο 141 παράγραφος 2 της συμφωνίας αποχώρησης ΕΕ-ΗΒ, η υπόθεση αυτή αποτελεί «υπόθεση συνεχούς αρμοδιότητας». Ως εκ τούτου, η ΕΕ επιστρέφει στο Ηνωμένο Βασίλειο το μερίδιό της από το συνολικό ποσό των προστίμων.
«Απαραίτητη» η συνεννόηση σε τεχνικά ζητήματα;
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της DW, ιδιαίτερο στοιχείο είναι ότι για πρώτη φορά το πρόστιμο αφορά συνεννοήσεις για τεχνικά ζητήματα, ενώ μέχρι σήμερα στο στόχαστρο της Κομισιόν βρίσκονταν οι αθέμιτες συμπαιγνίες για τιμολόγηση ή για μελλοντικά μερίδια αγοράς. Αυτό προκαλεί αβεβαιότητα στις μεγάλες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. Γιατί αν απειλούνται με πρόστιμο για μία συνεργασία σε τεχνικό επίπεδο, τότε πώς θα προχωρήσουν τεχνολογίες του μέλλοντος, όπως η αυτόνομη οδήγηση, για τις οποίες κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία;
Αποτίμηση
Η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί υπόδειγμα του πως η επιβολή του νόμου περί ανταγωνισμού μπορεί να συμβάλει στην Πράσινη Συμφωνία, διατηρώντας τις ευρωπαϊκές αγορές αποτελεσματικές, δίκαιες και καινοτόμες. Η καινοτομία είναι το κλειδί για την Ευρώπη για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Πράσινης Συμφωνίας και ο έντονος ανταγωνισμός είναι το κλειδί για την ανάπτυξη αυτής της καινοτομίας.
Έτσι λοιπόν, για η πρώτη φορά η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συμπαιγνία για την τεχνική ανάπτυξη ισοδυναμεί με σύμπραξη.
