Μπροστά σε νέο γύρο κοινωνικών αναταραχών βρίσκεται ο Λίβανος καθώς το νόμισμα της χώρας υποχώρησε σε νέα ιστορικά χαμηλά, στη μαύρη αγορά, έναντι του δολαρίου, θέτοντας τη χώρα σε καθεστώς αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων, με τις ελλείψεις προϊόντων να επηρεάζουν πλέον την κάθημερινότητα των πολιτών, ενώ πρόβλημα υπάρχει πλέον και στην επάρκεια καυσίμων.
Ο νέος κύκλος έντασης που ξεκίνησε προ περίπου μιας εβδομάδας κλιμακώθηκε χθες με μαζικές διαδηλώσεις και επιθέσεις σε υποκαταστήματα της κεντρικής τράπεζας, κυβερνητικά κτίρια ακόμα και σε σπίτια βουλευτών. Οι ταραχές εκδηλώνονται κυρίως σε παραλιακές περιοχές-τουριστικά θέρετρα, τα οποία έχουν πληγεί έτι περαιτέρω από την υπόλοιπη χώρα εξαιτίας της κρίσης του κορονοϊού. Διαδηλώσεις και πειρορισμένης κλίμακας βίαια επεισόδια σημειώθηκαν και στην πρωτεύουσα, τη Βηρυτό, αλλά πολύ ηπιότερης έντασης από αυτά στην παραλιακή πόλη της Τρίπολης και σε άλλες περιοχές.
Εξοργισμένοι διαδηλωτές στον Λίβανο αποπειράθηκαν το βράδυ του Σαββάτου να καταλάβουν τα γραφεία της Κεντρικής Τράπεζας σε δυο μεγάλες πόλεις της χώρας.
Χθες το απόγευμα, traders ανέφεραν ότι το δολάριο είχε φθάσει τις 17.500 λιβανέζικες λίρες στη μαύρη αγορά. Σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, ορισμένοι χρήστες ανέφεραν πως έχει ξεπεραστεί το όριο των 18.000 λιρών για ένα δολάριο.
Ο αντίκτυπος για την Ελλάδα
Κρίσεις όπως αυτή που αναζωπυρώνεται τώρα στον Λίβανο, παραδοσιακά, έχουν επιπτώσεις στην περιφερειακή ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη. Το γεωπολιτικό και γεωοικονομικό ρίσκο στην ανατολική Μεσόγειο και την MENA αυξάνεται. Ταυτόχρονα, για την Ελλάδα, η πιο ενεργή επέμβαση της Τουρκίας είτε αυτόνομα, είτε στο πλαίσιο της δυτικής συμμαχίας, θα είχε de facto αρνητικές επιπτώσεις.
Η διεύρυνση του γεωπολιτικού αποτυπώματος της Άγκυρας, θα ενίσχυε την διαπραγματευτική της θέση έναντι των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που έχουν άλλοτε κοινά και άλλοτε ανταγωνιστικά συμφέροντα στη χώρα και την ευρύτερη περιοχή.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε συμμαχίες με χώρες που παίζουν μάλλον επιβαρυντικό για τις κρίσεις στην περιοχή ρόλο, όπως η Σαουδική Αραβία.
Επεισόδια και πολιτική αστάθεια
Στην Τρίπολη, δεκάδες πολίτες κατέβηκαν στο δρόμο για να καταγγείλουν την υποτίμηση και τις «δύσκολες συνθήκες ζωής». Διαδηλωτές άνοιξαν τη σιδερένια πύλη υποκαταστήματος της Τράπεζας του Λιβάνου και «να παρεισφρήσουν στην αυλή» του κτιρίου, όμως «ο στρατός τους εμπόδισε» να καταλάβουν το κτίριο.
Έβαλαν επίσης φωτιά σε πύλη στο Σεράι, έδρα των αρχών του βόρειου Λιβάνου, μετέδωσε ανταποκρίτρια του Γαλλικού Πρακτορείου, ενώ άλλοι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν μπροστά στα σπίτια δύο βουλευτών και προσπάθησαν να εισβάλουν παρά την παρουσία φρουρών.
Στη Σάιντα (νότια), διαδηλωτές επίσης προσπάθησαν να καταλάβουν το τοπικό υποκατάστημα της Τράπεζας του Λιβάνου, προτού απωθηθούν από τις δυνάμεις επιβολής της τάξης, πάντα σύμφωνα με το ANI. Αρκετοί διαδηλωτές τραυματίστηκαν και τρεις συνελήφθησαν, κατά την ίδια πηγή.
Οικονομική κρίση και πολιτική αστάθεια
Αφότου εκδηλώθηκε η κρίση στον Λίβανο το φθινόπωρο του 2019, μια από τις χειρότερες στον κόσμο από το 1850 σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το εθνικό νόμισμα, η λίρα, έχει καταρρεύσει έναντι του δολαρίου.
Πριν από περίπου δέκα ημέρες η λίρα έφθανε σε ιστορικό χαμηλό, στις 15.500 ανά δολάριο. Η επίσημη ισοτιμία, που έχει καθοριστεί εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, είναι 1.507:1.
Η κρίση έχει πυροδοτήσει μεγάλες ελλείψεις καυσίμων, που προκαλούν ατελείωτες ουρές στα πρατήρια.
Ο Λίβανος βιώνει έκρηξη της ανεργίας και του πληθωρισμού, γεγονός που επιταχύνει τη φτωχοποίηση ευρείας κλίμακας: ο μισός πληθυσμός ζει πλέον κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ενώ στην αραβική χώρα συμπληρώνεται την 4η Αυγούστου η πρώτη επέτειος της έκρηξης στο λιμάνι της Βηρυτού, η οποία είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πάνω από 200 άνθρωποι, δεν έχει σχηματιστεί ακόμη νέα κυβέρνηση, για τη σύνθεση της οποίας διεξάγονται πολύμηνες διαπραγματεύσεις.
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Αν και τα διεθνή media επικεντρώνουν στην απορρύθμιση της οικονομίας της χώρας και της μεγάλης διαφθοράς στο πολιτικό σύστημα, ως βασικές αιτίες για την κρίση και την κατάρρευση της χώρας, η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική.
Στον Λίβανο καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση πολιτικών παίζει η Χεζμπολάχ, η οποία έχει ενισχυμένους δεσμούς με το Ιράν και τη Χαμάς. Επίσης, μείζονα συμφέροντα στη χώρα διαθέτει -και τα υπερασπίζεται- η Γαλλία. Εσχάτως -μετά την έκρηξη στο Λιμάνι της Βηρυτού- στις εξελίξεις επιχειρεί να παρέμβει η Τουρκία, μέσω του διαύλου των αδελφών Μουσουλμάνων και της εργαλειοποίησης της ανθρωπιστικής κρίσης.
Αυτή την περίοδο ΗΠΑ και Ιράν επιχειρούν να βρουν βηματισμό για να εμπαλκούν σε νέο κύκλο διαπραγματεύσεων. Με δεδομένα τα συμφέροντα του Ισραήλ τόσο στις σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν όσο και στον Λίβανο, η κατάσταση μοιάζει αρκετά περίπλοκη.
Έξωθεν παρεμβάσεις
Υπ αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ θα είχαν κίνητρο να υποδαυλίσουν την υφέρπουσα οικονομική κρίση μέσω της περαιτέρω αποδυνάμωσης της ισοτιμίας της χώρας, έτσι ώστε να ενδυναμωθεί το κίνημα αντίθεσης στη Χεζμπολάχ και προωθηθούν νέες πολιτικές δυνάμεις.
Στο πρόσφατο παρελθόν ο πρωθυπουργός του Λιβάνου είχε απαχθεί από τη Σαουδική Αραβία και απελευθερώθηκε μόνο όταν αναγκάστηκε σε παραίτηση. Συνεπώς, πρακτικές επιθετικών παρεμβάσεων στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στη χώρα είναι συνηθισμένες.
Πώς σταμάτησαν το ΔΝΤ
Ο Λίβανος ακόμα δεν έχει καταφέρει να επιτύχει πολιτική σταθερότητα για διάστημα ικανό ώστε να προωθηθούν ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις. Μετά την έκρηξη στο Λιμάνι της Βηρυτού που κατέστρεψε ζωτικής σημασίας υποδομές και ενίσχυσε τη δυναμική της ύφεσης, εν μέσω κορονοϊού, διαφάνηκε χαραμάδα για την προώθηση ανακατατάξεων. Τότε, στη χώρα βρισκόταν ήδη κλιμάκιο του ΔΝΤ που διαπραγαμτευόταν τη σύναψη Μνημονίου για τη χρηματοδοτική στήριξη της χώρας.
Εν τέλει και παρά την κρίση, αυτό δεν συνέβη. Οι παρεμβάσεις από την Τουρκία, το Ιράν, τη Ρωσία και το Ντουμπάι συντήρησαν την φιλο-Χεζμπολάχ κυβέρνηση και περιόρισαν τις εξάρσεις στην κοινωνία.
