Στο ταμείο για την εκταμίευση της προκαταβολής των σχεδόν 4 δισ. από τα κεφάλαι του Ταμείου Ανάκαμψης βρίσκεται πλέον η Ελλάδα, καθώς η Κομισιόν ενέκρινε -όπως είχε προαναγγελθεί- το σχέδιο που είχε υποβάλλει η ελληνική κυβέρνηση για την εκμετάλλευση 34 δισ. συνολικά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο που υπέβαλλε η Ελλάφα για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συνολικά η Ελλάδα έχει υποβάλλει πρόταση για 34 δισ. εκ των οποίων 17,8 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων και 12,7 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων, στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) για την περίοδο 2021-2026.
Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, η χρηματοδότηση αυτή θα υποστηρίξει την εφαρμογή των κρίσιμων επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών μέτρων που περιγράφονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας. Θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να εξέλθει ισχυρότερη από την πανδημία Covid-19.
Πολιτικός σχεδιασμός
Τα κεφάλαια αυτά στόχος είναι να εισρεύσουν μαζικά στην ελληνική οικονομία ο 2022 τροφοδοτώντας την αναπτυξιακή έκρηξη και συμβάλλοντας ενεργά στην αναμόρφωση του επιχειρηματικού σκηνικού. Η ελληνική κυβέρνηση έχει προαναγγείλει τη δημιουργία ενιαίας, ανεξάρτητης δομής για την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών, η οποία θα αναφέρεται στον πρωθυπουργό. Αν και ακόμα δεν είναι σαφές αν αυτός ο σχεδιασμός θα ευοδωθεί, βέβαιο είναι ότι μεγάλο μέρος των χρηματοδοτήσεων θα περάσουν από την αναπτυξιακή τράπεζα.
Ρόλο στην διαχείριση του πακέτου θα παίξουν οι ελληνικές τράπεζες, ιδιαίτερα οι συστημικές, με την Alpha Bank να βασίζει σε αυτό την προοπτική διεύρυνσης του ισολογισμού της και αύξησης των εσόδων. Πολλά θα κριθούν, όμως, από το μοντέλο risk sharing που θα επιλέξει η ελληνική κυβέρνηση.
Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι πολλοί ειδικοί, μεταξύ των οποίων και ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για την απορροφητική ικανότητα της Ελλάδας. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα η Ελλάδα εκτιμάται ότι δεν μπορεί να απορροφήσει πάνω από 4 δισ. ετησίως. Εφόσον δεν υπάρξουν ουσιαστικές παρεμβάσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ για την ταχύτερη εκταμίευση κονδυλίων, τότε η ώθηση στην οικονομία από το πρόγραμμα θα είναι περιορισμένη.
Οδικός χάρτης εκταμίευσης
Η Επιτροπή εξέδωσε σήμερα πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου για τη διάθεση 17,8 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων και 12,7 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο του RRF. Το Συμβούλιο θα έχει, κατά κανόνα, προθεσμία τεσσάρων εβδομάδων για να εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής.
Η έγκριση του σχεδίου από το Συμβούλιο θα επιτρέψει την εκταμίευση προχρηματοδότησης ύψους 4 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 13% του συνολικού ποσού που θα διατεθεί στην Ελλάδα.
Η Επιτροπή θα εγκρίνει περαιτέρω εκταμιεύσεις βάσει της ικανοποιητικής εκπλήρωσης των οροσήμων και των στόχων που περιγράφονται στην εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, που θα αντικατοπτρίζουν την πρόοδο ως προς την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Ο μηχανισμός RRF -που βρίσκεται στο επίκεντρο του NextGenerationEU- θα διαθέσει έως και 672,5 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Το σχέδιο της Ελλάδας εντάσσεται στον άνευ προηγουμένου συντονισμένο τρόπο με τον οποίο απαντά η ΕΕ στην κρίση της Covid-19, με στόχο να αντιμετωπίσει τις κοινές ευρωπαϊκές προκλήσεις, ενστερνιζόμενη την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και να ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα και τη συνοχή της ενιαίας αγοράς.
Η Επιτροπή αξιολόγησε το σχέδιο της Ελλάδας με βάση τα κριτήρια που καθορίζονται στον κανονισμό RRF. Στην ανάλυση της Επιτροπής εξετάστηκε κατά πόσο οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις του σχεδίου της Ελλάδας στηρίζουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και ενισχύουν το αναπτυξιακό δυναμικό της, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητά της.
Λεφτά για ενέργεια και ψηφιακό μετασχηματισμό
Σύμφωνα με την αξιολόγηση του σχεδίου από την Επιτροπή, το 38% των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται για μέτρα που υποστηρίζουν τους κλιματικούς στόχους. Σε αυτά περιλαμβάνονται επενδύσεις για
- την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και
- την ενίσχυση του καθεστώτος στήριξης για τους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Επιπλέον, το σχέδιο υποστηρίζει επενδύσεις σε
- ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις και
- την ανάπτυξη τοπικών αστικών σχεδίων,
- με έμφαση στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αστικών περιοχών
- στην κλιματική αλλαγή.
Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν τη στήριξη ενός
- εθνικού προγράμματος αναδάσωσης και
- μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ενίσχυση των συστημάτων πολιτικής προστασίας και διαχείρισης καταστροφών, που καλύπτει, μεταξύ άλλων, τις επενδύσεις για τον μετριασμό των πλημμυρών.
Το 23% των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται στην ψηφιακή μετάβαση. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 20% που απαιτείται από τον κανονισμό RRF. Τα μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν:
- επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές όπως δίκτυα 5G και οπτικών ινών,
- μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της δημόσιας διοίκησης, καθώς και
- επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για τη στήριξη της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος και μέσω ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Εθνικό Πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας
Στο σχέδιο περιλαμβάνεται η εδραίωση ενός ολοκληρωμένου εθνικού προγράμματος δημόσιας υγείας, που θα στηρίζει την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια πρόληψη και θα ενισχύει την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Επί του συγκεκριμένου, οι σχδιασμοόι της κυβέρνησης φαίνεται ότι επενδύουν στην περαιτέρω είσοδο των ιδιωτών στη διαχείριση των δομών του Δημοσίου και διεύρυνση της αλληλεπίδρασης μέσα από το πρόγραμμα.
Παράλληλα επιδιώκει να καταστήσει την οικονομία πιο ανοικτή, να βελτιώσει τη δημόσια διοίκηση και να καταστήσει το δικαστικό σύστημα πιο αποτελεσματικό. Παράλληλα με τη σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, το σχέδιο αξιοποιεί πλήρως τα δάνεια του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την παροχή χρηματοδότησης σε εταιρείες και για την αύξηση του επιπέδου των ιδιωτικών επενδύσεων.
