Μπορεί στη Μεσόγειο το γεωπολιτικό θερμόμετρο να ακολουθεί το… πραγματικό, η κλιματική αλλαγή όμως ανεβάζει τόσο την πραγματική θερμοκρασία όσο και τα επίπεδα επικινδυνότητας στην παραδοσιακά παγωμένη Αρκτική. Εκεί, η Ρωσία ηγείται της νέας προσπάθειας ενεργοποίησης της θαλάσσιας διόδου και κατ επέκταση του γεωπολιτικού και αμυντικού ανταγωνισμού.
Η Ρωσία, που ελέγχει το μεγάλο μέρος της Αρκτικής, επιχειρεί τώρα να εδραιώσει την κυριαρχία της στην περιοχή και μάλιστα με μεγάλη ταχύτητα. Από την άλλη πλευρά ΕΕ και ΗΠΑ με όχημα την κλιματική αλλαγή επιχειρούν να περιορίσουν απριόρι τη λειτουργικότητα και εφαρμοσιμότητα τέτοιων σχεδίων.
Ο ανταγωνισμός στην Αρκτική δεν περιορίζεται όμως στην ανάδειξη της διαδρομής ως εναλλακτικής για τη σύνδεση Ευρώπης – Ασίας, κίνηση που αποτελεί εκ των πραγμάτων game changer για χώρες, εταιρίες και τη ροή εμπορευμάτων και κεφαλαίων. Είναι σαφές ότι η επιρροή που ασκεί πολιτικά και επιχειρηματικά στις βόρειες χώρες η Ρωσία είναι μεγαλύτερη από αυτή των ΗΠΑ, ενώ ο ρόλος της Ευρώπης καθορίζεται πρωτίστως από τα γεωοικονομικά της συμφέροντα και δευτερευόντως από τα γεωπολιτικά.
Η Ρωσία έχει ήδη αναπτύξει πλωτό πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας, πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό και ακολουθεί πολιτική 12μηνης λειτουργικότητας των οδών της Αρκτικής.
Ψυχροπολεμικές εντάσεις
Η Αρκτική, πλούσια σε φυσικούς πόρους και δυνατότητες, γίνεται γρήγορα μια περιοχή όπου τα συμφέροντα των μεγάλων παραγόντων, ιδίως των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, ενδέχεται να συγκρούονται. Η Ρωσία, η οποία ελέγχει σημαντικό έδαφος στην περιοχή, αυξάνει και ενισχύει εδώ και χρόνια τις αμυντικές της θέσεις. Παράλληλα. η Μόσχα επιχειρεί να εκσυγχρονίσει υποδομές και να εμφυσήσει αναπτυξιακή δυναμική στις περιοχές κατά μήκος της Αρκτικής, ώστε να εδραιώσει την κυριαρχία της.
Στο πλαίσιο του σχεδιασμού αυτού η Μόσχα χρησιμοποιεί τη ναυτιλία ως αιχμή του δόρατος.
Όσον αφορά τη στρατιωτική του παρουσία, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου δήλωσε ότι είναι απαραίτητη η ενίσχυσή της, γιατί ο ανταγωνισμός για πρόσβαση στους πόρους της Αρκτικής και στις διαδρομές, μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, εντείνεται. Όπερ σημαίνει ότι αυξάνεται και το ρίσκο.
Στο μεταξύ, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες σχετικά με ρωσικούς σταθμούς ραντάρ κοντά στην Αλάσκα και τις ρωσικές αεροπορικές βάσεις στον Άπω Βορρά. Οι ΗΠΑ αντλώντας σκεπτικό και φρασεολογία από εγχειρίδια από την εποχή του ψυχρού πολέμου και τη δεκαετία που ακολούθησε, υποστηρίζουν ότι οι ρώσικες βάσεις αποτελούν απειλή για την εθνική τους ασφάλεια, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως προκεχωρημένα φυλάκια σε επιθετικά σενάρια.
Βάσεις, ραντάρ, πυρηνικά
Η αλήθεια είναι ότι η Μόσχα οικοδομεί πρωτοφανή στρατιωτική παρουσία στην Αρκτική και δοκιμάζει νέα όπλα εκεί. Ειδικότερα, πρόσφατα, η Ρωσία άρχισε να δοκιμάζει το πυρηνικό της υποβρύχιο στο Μπέλγκοροντ, το οποίο μπορεί να φέρει ένα αυτόνομο, πυρηνικά, ακόμα και τορπίλη με πυρηνική κεφαλή, την Poseidon.
Το Κρεμλίνο σχεδιάζει επίσης να δημιουργήσει σταθμό ραντάρ στο αρχιπέλαγος Novaya Zemlya. Ο σταθμός θα έχει την ικανότητα να ανιχνεύει υπερηχητικούς στόχους.
Ο εκσυγχρονισμός ωστόσο, θα πάρει χρόνο. Επίσης για τέτοια projects απαιτούνται τεράστιες δαπάνες, τις οποίες δεν μπορεί να αντέξει ο προϋπολογισμός της Ρωσίας, αυτόνομα. Το πρόβλημα αυτό αναμένεται να στρέψει τη Μόσχα στην αναζήτηση στρατηγικών συνεργασιών για την ανάπτυξη. Βέβαια, για να κάνει κάτι τέτοιο, η Ρωσία, θα πρέπει πρώτα να έχει εδραιώσει τη θέση της. Μετά, ο πιθανότερος παίχτης θα ήταν η Κίνα, λόγω των μεγάλων ναυτιλιακών εταιριών που διαθέτει και της τεράστιας μεταφορικής ικανότητας που διαθέτουν, ελέγχοντας σημαντικό μέρος του διεθνούς εμπορίου.
