Τα εξοπλιστικά και δη η επιλογή φρεγάτας για το Πολεμικό Ναυτικό αποτελούν την επόμενη μεγάλη απόφαση που καλείται να λάβει η Ελλάδα σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Οι επιδιώξεις δεν είναι μονοδιάστατες, ποτέ δεν ήταν. Διαχρονικά τα εξοπλιστικά αποτελούν πολλαπλασιστή ισχύος για χώρες όπως η Ελλάδα. Γι αυτό άλλωστε οι επιλογές δεν πραγματοποιούνται σε roadshows και σε εκθέσεις αλλά σε πολιτικό επίπεδο.
Στόχος είναι οι φρεγάτες που τελικά θα αποκτήσει το Πολεμικό Ναυτικό να αποτελέσουν στρατηγικό πολλαπλασιστή ισχύος. Μείζον ζήτημα είναι οι όποιες επιλογές να μην πραγματοποιηθούν σε συνθήκες “παγίδας του Χομπς“, αλλά νηφάλια και με όρους τρέχουσας και μελλοντικής γεωπολιτικής αξίας.
Υπ αυτό το πρίσμα, δεν είναι τυχαία η νέα παρέμβαση του διευθυντή της Καθημερινής, Αλέξη Παπαχελά, ο οποίος επιλέγει να αναδείξει το ζήτημα των εξοπλισμών. Ο έμπειρος και έγκυρος δημοσιογράφος αναδεικνύει τα ζητήματα που εγείρονται τόσο σε επίπεδο υπεροχής στο πεδίο της στρατιωτικής αντιπαράθεσης όσο και γεωστρατηγικά. Παράλληλα. όμως θέτει και την παράμετρο της διαφθοράς, επισημαίνοντας ότι το θέμα των εξοπλισμών απασχολεί και τον Έλληνα φορολογούμενο.
Στόχος των επιλογών είναι η μείωση του γεωπολιτικού ρίσκου, η διασφάλιση περιβάλλοντος ηρεμίας και η διασφάλιση της ισορροπίας δυνάμεων με προοπτική πρόβλεψης ενδεχόμενων εντάσεων.
Τα μέτωπα
Αυτή την περίοδο Ελλάδα και Τουρκία εμπλέκονται σε πολλαπλά μέτωπα. Διερευνητικές επαφές, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Παράλληλα σε εξέλιξη βρίσκονται διαπργματεύσεις για το Κυπριακό. Αθήνα και Λευκωσία πιέζονται από πολλούς και ισχυρούς διεθνείς παράγοντες να κλείσουν τα μέτωπα με την Τουρκία.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι κινήσεις στα εξοπλιστικά δεν αποτελούν εσωτερικό ζήτημα, αλλά διεθνές. Για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία οι ελληνικές κυβερνήσεις επιχειρούν σταθερά να αναβαθμίσουν τη γεωπολιτική της αξία και το γεωστρατηγικό της αποτύπωμα. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, η προμήθεια των Rafale, η αναβάθμιση των F-16 και η ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο.
Αντίστοιχα, η επιλογή φρεγατών για το πολεμικό ναυτικό δύσκολα μπορεί να διαφύγει από αυτό τον κανόνα. τα αποτέλεσματα, δε, θα ήταν δύσκολα προβλέψιμα.
Lobbying
Καθώς η πολιτική ηγεσία καλείται να λάβει αποφάσεις που θα μεγιστοποιήσουν τον πολαπλασιστή ισχύος της Ελλάδας σε στρατιωτικό, πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο, διεθνείς παίχτες εκδηλώνουν ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στον άτυπο διεθνή διαγωνισμό.
Τατόχρονα, όμως, στα social media και ιδιαίτερα στο Facebook εξελίσσεται ένας άλλος, παράλληλος, διαγωγισμός επηρεασμού της κοινής γνώμης. Εκεί όμως δεν δρουν μόνο παίχτες με έννομο συμφέρον αλλά και malicus actors. Το συνοθήλευμα αυτό, οι εκφάνσεις και οι… εξάρσεις του χρειάζονται προσοχή.
Πρώτα οι Γάλλοι της NAVAL, μετά οι Αμερικάνοι της Lockheed Martin και τώρα οι Ολλανδοί της Damen έχουν καταθέσει προτάσεις στο υπουργείο Άμυνας. Επί τάπητος βρίσκονται επίσης προτάσεις από τη Γερμανία, ενώ εξετάζονται και άλλες επιλογές. Σε όλες τις περιπτώσεις οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται τόσο σε στρατιωτικό όσο πολιτικο-διπλωματικό επίπεδο.
Η θεωρία του “ασφαλιστήριο συμβολαίου”
Στην παρέμβασή του ο διευθυντής της Καθημερινής αναφέρεται στην έννοια του πολλαπλασιστή ισχύος αναφέροντας ότι:
Η αγορά των φρεγατών είναι μία δύσκολη, σύνθετη απόφαση. Αν η Ελλάδα ήταν ένας κλασικός «πελάτης», θα εξέταζε τι προσφέρουν οι διάφορες χώρες και εταιρείες και, σε συνδυασμό με το κόστος, θα έπαιρνε τις αποφάσεις της. Δεν είμαστε όμως κλασικός «πελάτης», αλλά ένα κράτος το οποίο αντιμετωπίζει απειλές και πρέπει να ζυγίσει πολλά πριν κάνει την επιλογή του.
Υπάρχει, για παράδειγμα, η θεωρία ότι επιλέγοντας να «ψωνίσεις» από μια μεγάλη χώρα, αγοράζεις μαζί και ένα «ασφαλιστήριο συμβόλαιο» έναντι της Τουρκίας. Το οποίο μπορεί να έχει τη μορφή κάποιων εγγυήσεων ή ενός «όπλου» που θα έδινε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να φέρει μια ισορροπία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Δύσκολη εξίσωση, που απαιτεί γερή διαπραγμάτευση μέχρι τέλους. Δύσκολη και η απόφαση ανάμεσα σε μία «απλή» και μία «γεωπολιτική» λύση.
Η προσέγγιση αυτή αποτελεί την βασική γραμμή. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Αλέξης Παπαχελάς επί τάπητος τίθενται και σειρά άλλων παραγόντων.
Ενα άλλο ζήτημα είναι πόσο γρήγορα μπορεί να είναι έτοιμες οι νέες φρεγάτες και αν υπάρχει δυνατότητα να δοθεί κάποια «ενδιάμεση λύση», μεταχειρισμένα δηλαδή σκάφη που θα ενισχύσουν άμεσα τον στόλο.
Σε όλες τις μεγάλες χώρες διεξάγεται ένας ανοικτός δημόσιος διάλογος για τέτοιου είδους αποφάσεις. Αυτό συμβαίνει τώρα και στη χώρα μας και είναι πολύ θετικό. Οι πολίτες απαιτούν να γνωρίζουν τα διλήμματα και το πού πηγαίνουν οι φόροι τους. Οι αποφάσεις ανήκουν όμως, σε μεγάλο βαθμό, σε αυτούς που έχουν κρατήσει Θερμοπύλες στις θάλασσές μας μέσα σε απίστευτα αντίξοες συνθήκες. Ξέρουν καλά τι χρειάζονται και πώς θα το αξιοποιήσουν. Η δική τους άποψη, σε συνδυασμό με την πολιτική-διπλωματική εκτίμηση της κυβέρνησης, θα διαμορφώσει την τελική επιλογή.
