Στη Βεγγάζη της Λιβύης βρίσκεται σήμερα ο Έλληνας υπουργός Νίκος Δένδιας, επιμένοντας στο lobbying παραγόντων με επιρροή. Στόχος είναι το πάγωμα του τουρκολιβυικού μνημονίου ώστε αυτό να μην κυρωθεί από τη νέα Βουλή. Τουλάχιστον όχι ενόσω συνεχίζονται οι διερευνητικές επαφές Ελλάδας – Τουρκίας.
Ο Νίκος Δένδιας, που βρίσκεται στη Βεγγάζη θα έχει μπαράζ συναντήσεων με παράγοντες της χώρας. Παράλληλα, όμως, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν θα συναντήσει τον “σύμμαχο” Χαφτάρ. Η κίνηση αυτή έχει υψηλή σημειολογική αξία τόσο για την Ελλάδα όσο και για το ρόλο που επιφυλάσσουν στον στρατάρχη ΗΠΑ, Αίγυπτος και ΕΕ.
Για να πλοηγηθεί η ελληνική πλευρά στο “ναρκοπέδιο” της Λιβύης απαιτούνται ενημερώσεις και εγκρίσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο διαρροών. Έτσι, οι τουρκικές προκλήσεις -που στην πραγματικότητα είναι απαντήσεις- καταγράφονται εδώ απριόρι, των ελληνικών δράσεων.
Η νέα κυβέρνησης της Λιβύης
Η νέα κυβέρνηση που σχηματίστηκε στη Λιβύη είναι εθνικής ενότητας, με τεχνοκράτες και στόχο να προετοιμάσει το έδαφος και να οδηγήσει τη χώρα συντεταγμένα σε εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει στόχο να παράγει πολιτική, αλλά να ξεκινήσει τη διαδικασία εδραίωσης εμπιστοσύνης και αποκατάστασης της λειτουργίας του Δημοσίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, η νέα κυβέρνηση θα επιλέξει πράξεις της προηγούμενης που φέρει προς ψήφιση στη Βουλή. Όπως ξεκαθάρισε ο Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, θα προασπίσει τα συμφέροντα της χώρας του. Αυτό σημαίνει ότι θα επιδιώξει την κύρωση πράξεων που ενισχύουν το γεωπολιτικό της αποτύπωμα και τους πόρους της.
Αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο κύρωσης του Μνημονίου με την Λιβύης – Τουρκίας, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει όλες τις πλευρές. Έτσι, ο Νίκος Δένδιας θα συναντήσει παράγοντες με επιρροή στη Βεγγάζη, μεταξύ των οποίων και τον ισχυρό πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ακίλα Αλ Σάλεχ.
Συναντήσεις και μηνύματα
Ο κ. Νίκος Δένδιας αναμένεται να συναντηθεί διαδοχικά με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Χουσεΐν Ατίγια Αμπντούλ Χαφέεζ Αλ Κατράνι (Atiya Abdul Hafeez Al Qatrani), τον δήμαρχο της Βεγγάζης Σακρ Μπουζουάρι (Saqr Bujwari) και τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ Ίσα (Aguila Saleh Issa).
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών “οι συνομιλίες στη Λιβύη αναμένεται να επικεντρωθούν στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στις περιφερειακές εξελίξεις”. Επίσης, θα εξεταστούν ζητήματα που αφορούν την προσεχή έναρξη λειτουργίας του Γενικού Προξενείου Βεγγάζης.
Οι διατυπώσεις αυτές εμπίπτουν στο δόγμα της δημιουργικής ασάφειας. Το μήνυμα όμως είναι ότι η Ελλάδα θα εδραιώσει θεσμική παρουσία σε όλα τα επίπεδα.
Οι εγκρίσεις
Η νέα κυβέρνηση έχει άμεση εξάρτηση από το διεθνή παράγοντα. Δεν είναι τυχαίο ότι σχηματίστηκε μετά την ήττα Τραμπ, που σηματοδότησε την αποδυνάμωση του Χάφταρ. Το κενό εξουσίας στις ΗΠΑ επέτρεψε στην γραφειοκρατεία του State Department να κινηθεί πάνω στις παλαιές ράγες. Σε αυτή την κατεύθυνση είχε άλλωστε διαμηνύσει ότι θα επανάφερε την αμερικανική εξωτερική πολιτική και ο Τζο Μπάιντεν.
Η Ελλάδα ευνοήθηκε από την αναδιάταξη αυτή και την επιστροφή στο δόγμα της γεωπολιτικής ισχύος των ΗΠΑ, έναντι της γεωοικονομικής επιρροής, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο μέτωπο.
Στην Αθήνα επικράτησε η γραμμή Δένδια για μια ρεαλιστική και βήμα, βήμα προσέγγιση με τη Λιβύη. Κεντρικός στόχος δεν ήταν η ναρκοθέτηση της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης, αλλά η εμπέδωση ελληνικών συμφερόντων στη χώρα. Το αφήγημα αυτό αποδέχθηκαν ΗΠΑ και Ιταλία. Η ΕΕ παραμένει σιωπηρή, καθώς η Γαλλία δεν αντιτάχθηκε στις ελληνικές επιδιώξεις, ενώ η Γερμανία που είναι πάντα επιφυλακτική δεν έχει ακόμα τοποθετηθεί.
Το ελληνικό lobbying
Ή επίσκεψη αυτή εντάσσεται στη βεντάλια ενεργειών για την ανάσχεση της τουρκικής δυναμικής στη χώρα. Το ελληνικό lobbying ξεκίνησε από την Αίγυπτο, με τη σιωπηρή αποδοχή των ΗΠΑ.
Μετά τη διπλωματική εμπλοκή με την έκδοση αδειών επί μη οριοθετημένου οικοπέδου από την Αίγυπτο και το ταξίδι αστραπή Δένδια στο Κάιρο, οι διμερείς σχέσεις επανήλθαν σε θετική τροχιά.
Μετά, ακολούθησε η πρόσκληση του νεοδιορισθέντως πρωθυπουργού της Λιβύης, στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος και μετέβη στην Τρίπολη, ανακοινώνοντας παράλληλα την ίδρυση ελληνικής πρεσβείας. Στην Ελλάδα τα media με διαρροές και σενάρια είχαν καλλιεργήσει υψηλές προσδοκίες για ακύρωση του τουρκολιβυικού Μνημονίου, οι οποίες διαψεύστηκαν,
Η επίσκεψη στόχο είχε την “επίδειξη σημαίας”, δυνατότητας επιρροής εν προκειμένω. Δηλαδή, η Ελλάδα ήθελε να εισάγει εαυτόν ως πραγματικό παράγοντα στην εξίσωση ισχύος για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη. Ο Στόχος αυτός επιτεύχθηκε. Η ελληνική κυβέρνηση εδραιώνει παρουσία και επιζητά να εκφράσει εμπλεκόμενες πλευρές, ώστε να ενισχύσει το γεωπολιτικό της εκτόπισμα.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η σύμπτωση Ντράγκι – Μητσοτάκη στην Τρίπολη και η συνάντησή τους εκεί, δεν ήταν τυχαία. Η Αθήνα επιχειρεί να βρει modus operandi και με τη Ρώμη, σε μια προσπάθεια να θέσει τις ελληνικές επιδιώξεις υπό ιταλικό και εν συνεχεία υπό ευρωπαϊκό μανδύα. Μέχρι στιγμής η στρατηγική αυτή δεν αποδώσει καρπούς, καθώς ακόμα βρίσκεται σε διαδικασία εμπέδωσης.
Το νέο ταξίδι του Νίκου Δένδια στη Λιβύη, αυτή τη φορά στη Βεγγάζη, στόχο έχει να διευρύνει τα ελληνικά ερείσματα και να δείξει τη διάθεση της Ελλάδας να παίξει ισορροπιστικό ρόλο. Γι αυτό άλλωστε ο Νίκος Δένδιας δεν θα συναντηθεί με τον στρατάρχη Χαφτάρ. Η Ελλάδα δείχνει ότι αφουγκράζεται τη νέα κατάσταση και απομακρύνεται από συγκρουσιακές στρατηγικές. Ταυτόχρονα, έχοντας προαναγγείλει τη σύσταση ομάδων εργασίας με τη νέα κυβέρνηση της Λιβύης, όπως είχε πράξει παλαιότερα και με το Κοινοβούλιο, στέλνει μήνυμα πολιτικής επίλυσης των διαφορών.
Η θέση της Τουρκίας
Προφανώς, η γεωστρατηγική αξία και το εκτόπισμα της Τουρκίας στη Λιβύη είναι πολλαπλάσιο του ελληνικού, εξαιτίας της στρατιωτικής παρουσίας, των σχέσεων με τον νέο πρωθυπουργό και των ερεισμάτων που ασκεί σε πολλαπλά επίπεδα μέσω των Αδελφών Μουσουλμάνων. Την αξία του παράγοντα “Τουρκία”, επαυξάνει η θέση της χώρας στο NATO, η ευρύτερη διαπραγμάτευση με ΗΠΑ και ΕΕ και η διαθεσιμότητα τουρκικών στρατευμάτων σε πεδία ανά τον κόσμο. Η ευελιξία του Ερντογάν στην αλλαγή στρατοπέδων, είναι αποδεδειγμένη και ως εκ τούτου κανείς δεν βιάζεται να αποβάλλει την τουρκική παρουσία, όταν γνωρίζει ότι μπορεί να την εκμεταλλευτεί την επόμενη ημέρα.
Η Άγκυρα απολαμβάνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στη Λιβύη, καθώς έχει εξ αρχής πορευτεί αυτόνομα. Τα ερείσματά της επικεντρώνονται στην πλευρά Σάρατζ, ο οποίος αν και έχει παραιτηθεί από πρωθυπουργός, παραμένει παράγοντας στη νέα κατάσταση. Παράλληλα, η Τουρκία διατηρεί επαφές με φατρίες στη Λιβύη και ασκεί επιρροή στην κυβέρνηση Αιγύπτου. Μέσω των Αδελφών Μουσουλμάνων ο Ταγίπ Ερντογάν έχει διαρκή πληροφόρηση και προσβάσεις στη γραφειοκρατία της Αιγύπτου, εξασφαλίζοντας για τον εαυτό του ρόλο στρατηγικού συνομιλητή.
