Στην Αθήνα διεξάγεται σήμερα η δεύτερη συνάντηση Ελλάδας – Τουρκίας στο πλαίσιο του61ου γύρου διερευνητικών επαφών, με τις δύο χώρες να επιδίδονται παράλληλα σε επιχειρήσεις εδραίωσης στρατηγικού και πολιτικού πλεονεκτήματος σε θάλασσα, αέρα και στα διεθνή φόρα.
Οι διερευνητικές επαφές διεξάγονται μέσα σε ένα ιδιαίτερα ρευστό διεθνές και περιφερειακό σκηνικό. Τη στιγμή μάλιστα που οι μεγάλες δυνάμεις βρίσκονται σε διαδικασία αναδιάταξης της παρουσίας και του στρατηγικού χάρτη επιδιώξεων στην περιοχή της MENA.
Αθήνα και Άγκυρα επιχειρούν να προσδιορίσουν θέσεις και επδιώξεις, γνωρίζοντας ότι πολλά πράγματα αλλάζουν, όχι όμως απαραίτητα και την κατεύθυνση ή την τελική έκβαση των επιχειρούμενων αλλαγών.
Ο διάλογος διεξάγεται σε πρωτοφανώς ταραγμένο πλαίσιο. Παρά την έναρξη των διερευνητικών επαφών καμία από τις δύο πλευρές δεν εμφανίζεται δεσμευμένη σε αυτές. Την ίδια στιγμή Ελλάδα και Τουρκία παραμένουν βυθισμένες στην παγίδα του Χομπς, αγοράζοντας εξοπλισμούς και διεθνή στήριξη.
Το near-war περιβάλλον που δημιουργείται από τον τρόπο με τον οποίο επιχειρούν αμφότερες οι χώρες να εδραιώσουν στρατηγικό πλεονέκτημα αυξάνει τα επίπεδα του γεωπολιτικού κινδύνου και κατ επέκταση τη διεθνή πίεση για αποκλιμάκωση.
Σε ένα τέτοιο πεδίο, το ενδεχόμενο οι διερευνητικές επαφές να αποτελέσουν πλατφόρμα άσκησης πίεσης από διεθνείς παράγοντες και σχηματισμούς, στην κατεύθυνση της επίτευξης μιας νέας κανονικότητας στην περιοχή δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η κατάταση στην περιοχή
Ήδη, η Λιβύη υπό διεθνή πίεση και κηδεμονία απέκτησε -πλήρως λειτουργική από χθες- κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Το γεγονός αυτό από μόνο του ή και σε συνδυασμό με άλλες εξελίξεις στη Συρία -που μπήκε στον 10 χρόνο εμφυλίου πολέμου- στην Αρενία και στο Ιράκ, καταδεικνύουν την σαφή προδιάθεση των μεγάλων δυνάμεων να κλείσουν ή να εκτονώσουν αισθητά την περιοχή της MENA.
Την ώρα που η Άγκυρα επιθυμεί να αναβαθμίσει τις συνομιλίες με την Ελλάδα για να ενισχύσει την θετική ατζέντα με την ΕΕ, στην Συρία τα πράγματα είναι περίπλοκα. Ενώ ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ Χάμι Ακσοι με δριμύτατο ύφος απαντούσε στο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου που καταδίκασε τις ενέργειες του τουρκικού στρατού στην Βόρεια Συρία, δύο βαλλιστικοί πύραυλοι, προερχόμενοι από βάση του Ασαντ στο Ελ Μπαμπ, προσγειώθηκαν σε κατοικημένη περιοχή.
Ο Ταγίπ Ερντογάν σήμερα ζητά από την Δύση στήριξη για τον τερματισμό του εμφυλίου στην Συρία. Το γεωπολιτικό στρατηγικό σκηνικό στην περιοχή παραμένει εύθραυστο και εκρηκτικό, με όλα τα μέτωπα να είναι ακόμη ανοιχτά. Έτσι μια πιθανή εξέλιξη στα ελληνοτουρκικα δεν αναμένεται άμεσα, ενώ εξαρτάται από μια εξίσωση με πολλές και απρόβλεπτες παραμέτρους.
Διπλωματικός Μαραθώνιος
Ενόψει της Συνόδου της ΕΕ, Άγκυρα και Αθήνα εντείνουν τις διπλωματικές κινήσεις για αποκατάσταση των σχέσεών της με την Δύση και τις αραβικές χώρες.
Ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, Ιμπραχιμ Καλιν, είχε επαφές με αντιπροσωπείες της Γερμανίας και της Γαλλίας. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει προσκαλέσει στην Άγκυρα τον Σαρλ Μισέλ και την Φον Ντερ Λάιεν, με τους οποίους από χθες αναμένεται να πραγματοποιήσει τηλεδιάσκεψη παρουσία και του Ιμπραχιμ Καλιν.
Την ίδια στιγμή πολυεπίπεδες επαφές τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ όσο και με χώρες της περιοχής έχει αναπτύξει ο Νίκος Δένδιας. Η Ελλάδα κατάφερε -όπως φαίνεται- τελευταία στιγμή να αποφύγει ένα διπλωματικό Βατερλώ, καθώς Αίγυπτος και Τουρκία φαίνεται ότι βρίσκονταν σε προπαρασκευαστικό επίπεδο συζητήσεων για την ανακήρυξη ΑΟΖ, γεγονός που θα δημιουργούσε πρόσθετα -και ενδεχομένως ανυπέρβλητα προβλήματα στην προσπάθεια της Ελλάδας να υπερασπιστεί την υφαλοκρηπίδα της. Παράλληλα, στο πλαίσιο σύασφιξης των σχέσεων και επίδειξης ισχύος στην Ελλάδα σταθμεύουν και συνεκπαιδεύονται μαχητικά αεροσκάφη της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Σαουδικής Αραβίας.
Οι διερευνητικές επαφές
Στο μεταξύ σήμερα το απόγευμα αναμένεται να φθάσει στην Αθήνα η τουρκική αντιπροσωπεία για τις διερευνητικές επαφές που πρόκειται να γίνουν αύριο. Ταυτόχρονα φτάνει στην Αθήνα και ο Σέντατ Οναλ που την επιμένει θα έχει διαβουλεύσεις με τον ομόλογο του Πρέσβη, κ. Θεμιστοκλή Δεμιρη στο ΥΠΕΞ.
Η ελληνική κυβέρνηση, αυτή τη φορά, θέλησε να αποφύγει αιφνιδιασμούς και αναάθμιση του επιπέδου των διερευνητικών επαφών από τεχνικό σε άκρως πολιτικό. Οι δύο πλευρές, αν και προσέρχονται σε διάλογο, εν τούτοις -ακόμα- δεν συμφωνούν ούτε για τον χαρακτήρα των επαφών. Η Αθήνα ονομάζει τις επαφές διερευνητικές, η Τουρκία τις αποκαλεί συμβουλευτικές.
Πρέπει να συναντηθεί ότι στην πρώτη συνάντηση των κλιμακίων, ο Ταγίπ Ερντογάν παίζοντας το χαρτί του ελέγχου του χώρου, καθώς πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, άλλαξε τη διαμόρφωση εισάγοντας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον Ιμπραχίμ Καλίν. Ο Καλίν είναι ο εκπρόσωπος Τύπου και εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου.
Τα πρόσωπα και οι… απουσίες
Τώρα, η Αθήνα, ελέγχοντας με τη σειρά της το πεδίο, αρνήθηκε επαφή σε επίπεδο συμβούλων ηγετών και συνεπώς τη συμμετοχή του Ιμπραχίμ Καλίν στην αποστολή της Τουρκίας.
Αντ αυτού, επελέγη μια εναλλακτική διαμόρφωση. Σύμφωνα με το συμφωνημένο format των επαφών, θα υπάρξουν δύο συναντήσεις, μια σε τεχνικό και μια σε χαμηλό πολιτικό επίπεδο.
Με βάση τον προγραμματισμό, στο τραπέζι θα βρεθούν από την ελληνική πλευρά ο πρέσβης ε.τ. Παύλος Αποστολίδης, ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού και η διευθύντρια του γραφείου του γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών Ιφιγένεια Καναρά. Από την τουρκική, ο μόνιμος υφυπουργός Σεντάτ Ονάλ, ο διευθυντής αεροναυτιλιακών του υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτσιγές και ο Μπαρίς Καλκαβάν.
Αύριο ο κ. Ονάλ θα συναντηθεί και με τον γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλή Δεμίρη στο πλαίσιο των τακτικών πολιτικών διαβουλεύσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά ο Ιμπραχίμ Καλίν δεν βρίσκεται μεταξύ των παργόντων που αφήχθησαν στην Ελλάδα χθες.
