Οι καταγγελίες για το ελληνικό #metooν ξεπηδούν τη μια μετά την άλλη, τα media έχουν “αγαπημένο” θέμα και η κοινωνία εγκλωβισμένη παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα το δυσώδες παρασκήνιο σε κορυφαίους τομείς. Στην πραγματικότητα, όμως, το κίνημα υπονομεύεται καθώς η Δικαιοσύνη και τα media επιλαμβάνονται επιλεκτικά και η πολιτική αρνείται να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Τις διαπιστώσεις αυτές έχει κάνει πρώτη η Eurostat, κατατάσσονται στην Ελλάδα στον πάτο του δείκτη ισότητας φύλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στον Gender Equality Index η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλότερα από την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Αυστρία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο. Ακόμα στατιστικά για τη βία, τον εργασιακό εκφοβισμό δεν υπάρχουν, αλλά θα αρχίσουν να αποτυπώνονται στον σχετικό δείκτη από το 2023, σύμφωνα με τη Eurostat. Στους τομείς όμως που υπάρχουν η Ελλάδα είναι ουραγός.
Χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις που θα εμπεδώνουν την κοινωνική δυναμική που έχει αναπτύξει το ελληνικό #metoo, το κίνημα αντιμετωπίζει υπαρξιακά ζητήματα και τα θύματα τον κίνδυνο να βρεθούν εκτεθειμένα απέναντι στους θύτες και η προσπάθεια αντιστροφής της δυναμικής να καταπνιγεί εν τη γενέσει της. Έτσι, ο κίνδυνος έκθεσης των θυμάτων και επιβεβαίωσης της ισχύς των και επικυριαρχίας των θυτών, θα μπορούσε να ανοίξει πόρτες σε ακόμα πιο σκοτεινές διαδρομές.
Στην αρχή, υπήρξαν κάπιιες αψιμαχίες μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, οι οποίες γρήγορα υποχώρησαν. Ζητήματα που άλλοτε εμπίπτουν σε διπλωματική και άλλοτε σε αμιγώς πολιτική ατζέντα θάφτηκαν. Καταγγελίες για δημοσιογράφο υποχώρησαν και σε άλλες για σεξουαλική παρενόχληση και εγκλήματα από πολιτικούς δεν δόθηκε ποτέ έκταση.
Παραταξιακά και κομματικά media επιλέγουν προσεκτικά τις ειδήσεις και τις αναλύσεις τους και άπαντες περιμένουν τις εξελίξεις χωρίς να τις επιδιώκουν.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται θα μπορούσε να δημιουργήσει εύλογα ερωτηματικά, τα οποία όμως θα αποδυναμώνουν το ίδιο το κίνημα.
Οι εξελίξεις
Μέχρι στιγμής οι εξάρσεις είναι σποραδικές και συγκεχυμένες. Παρά τις δεκάδες καταγγελίες, στη Δικαιοσύνη -μέχρι τώρα- έχουν οδηγηθεί δύο περιστατικά. Το πρώτο αφορά ανήλικη -τότε- ενήλικη σήμερα, αθλήτρια της ιστιοπλοΐας, η οποία κατήγγειλε τον προπονητή της, για κατ επανάληψη βιασμό σε ηλικία κάτω των 16 ετών. Ο προπονητής έχει κριθεί προφυλακιστέος. Το δεύτερο, αφορά γνωστό σκηνοθέτη, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες από νεότερο άνδρα για απόπειρα βιασμού.
Με μήνυση κατά γνωστού -σύμφωνα με τα media- σκηνοθέτη συνεχίζει να ξεδιπλώνεται το ελληνικό κίνημα #metoo, ενώ την ίδια στιγμή στο αρχείο τίθενται οι καταγγελίες-θρυαλλίδα, της Σοφίας Μπεκατώρου. Μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας έχουν δει καταγγελίες από τους χώρους του αθλητισμού, της τέχνης και κάποιες λιγότερο ουσιαστικές από τη δημοσιογραφία και την πολιτική.
Στο μεταξύ καταγγελίες από σεξουαλική παρενόχληση, έως εργασιακό εκφοβισμό έχουν διατυπωθεί κατά προβεβλημένων ηθοποιών, σκηνοθετών και άλλων ανθρώπων, κυρίως της τέχνης. Οι περισσότερες όμως εξ αυτών αν και διατυπώθηκαν στη Δημόσια σφαίρα δεν διερευνώνται από τη Δικαιοσύνη ή την αστυνομία, αυτεπάγγλετα, ενώ τα θύματα δεν έχουν καταφύγει στις αρχές.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί από τους υποδεικνυόμενους ως κατηγορούμενος έχουν απειλήσει με νομική δράση κατά των κατηγόρων τους και των media που αναπαράγουν τις καταγγελίες.
Ως απόρροια των καταγγελιών έχουν υπάρξει παραιτήσεις από πόστα στην Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία, το Εθνικό Θέατρο και κάποιες μικρο-πολιτικές αψιμαχίες.
Κίνδυνος κατάρρευσης
Το ελληνικό κίνημα #metoo αν και αναπτύσσει αξιοσημείωτη δυναμική σε media και social media, εν τούτοις δεν παράγει ουσιαστικά αποτελέσματα σε νομικό και πολιτικό επίπεδο. Παρά την ευαισθητοποίηση του πρωθυπουργού και της προέδρου της Δημοκρατίας, δεν έχουν υπάρξει παρεμβάσεις ούτε σε εκπαιδευτικό, ούτε σε θεσμικό επίπεδο για την αντιμετώπιση παθογενειών και της ρίζας του προβλήματος.
Η δυσαρμονία έντασης και δυναμικής του ελληνικού #metoo κινήματος σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, αποτελεί ένδειξη υπονόμευσής. Η αδυναμία μετεξέλιξης του κινήματος και εμπέδωσης της δικαίωσής του, θα μπορούσε να αποθαρρύνει την περαιτέρω εκδήλωσή του ελληνικού #metoo. Την κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινώσει ενδεχόμενη υπαναχώρηση της πολιτικής στήριξης των θυμάτων, μέσα από τη διαδικασία της αποστασιοποίησης. Κάτι τέτοιο θα τροφοδοτούσε την ενδυνάμωση των θυτών, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την επόμενη ημέρα.
Η Ελλάδα στον… πάτο
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι οι κακοποιητικές συμπεριφορές βασίζονται -σχεδόν πάντα- σε βιώματα, ελλιπή εκπαίδευση και κοινωνικά στερεότυπα. Οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των δομικών στρεβλώσεων, όπως η εργασιακή και μισθολογική ανισότητα είναι ανεπαρκείς στην Ελλάδα. Θεσμικά ζητήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν αντιμετωπίζονται, ιδιαίτερα όσον αφορά στην ταυτότητα των φύλων, τα δικαιώματα, και την εργασιακή σταδιοδρομία και ανέλιξη γυναικών σε τομείς του Δημοσίου βίου και του κρατικού μηχανισμού.
Η θέση των γυναικών και γενικότερα των άλλων φύλων στην Ελλάδα είναι η χειρότερη στην ΕΕ, χαμηλότερα από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Ουγγαρία.
