Μηχανισμό που θα δίνει τη δυνατότητα στις χώρες-μέλητης ΕΕ να επιβάλλουν απαγόρευση εξαγωγής εμβολίων στις φαρμακευτικές εταιρίες αναμένεται να έχει έτοιμο την Παρασκευή η Κομισιόν. Στόχος της Επιτροπής είναι να αποδείξει ότι μπορεί να κάνει πράξη τις απειλές, ώστε να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της ισχύ.
Τις τελευταίες ημέρες, αξιωματούχοι της ΕΕ συζητούσαν εάν το σχέδιο θα περιλάμβανε μηχανισμούς εποπτείας και απαγορεύσεις στα σύνορα ή απλώς ένα σύστημα διαφάνειας. Η σκληρότερη έκδοση επικράτησε τελικά μετά τις σχέσεις με την AstraZeneca επιδεινώθηκε άρδην.
Σύμφωνα με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ θα δώσει εντολή στις τελωνειακές αρχές της να εμποδίσουν τις εξαγωγές εμβολίων εκτός εάν έχουν προηγούμενη έγκριση. Το πρόγραμμα θα πρέπει να υπογραφεί από αντιπροσωπείες και των 27 χωρών σε συνεδρίαση την Παρασκευή.
Οι χώρες της ΕΕ θα επιτρέπουν την εξαγωγή εμβολίων μόνο αφού βεβαιωθούν ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν παραδώσει τις συμφωνηθείσες δόσεις εμβολίων.
Δεδομένου ότι τόσο η Pfizer / BioNTech όσο και η Astra Zeneca βρίσκονται κάτω από τους στόχους παράδοσης, αυτό θα επιτρέψει στην ΕΕ να εμποδίσει τις εξαγωγές έως το επίπεδο των εβδομαδιαίων στόχων παράδοσης.
Αυτή είναι μια σημαντική σκλήρυνση της πολιτικής. Νωρίτερα την εβδομάδα, ο επικεφαλής του Εμπορίου της ΕΕ Βάλντι Ντομμπρόβσκις προσπάθησε να υποβαθμίσει την ιδέα της απαγόρευσης των εξαγωγών και επέμεινε ότι το μέτρο θα επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στη διασφάλιση περισσότερης διαφάνειας σχετικά με την παραγωγή και τη μεταφορά ναρκωτικών.
Θολά σημεία και… προβλήματα
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιβάλλει τέτοιους περιορισμούς, προκαλώντας εντάσεις στις σχέσεις τους με γειτονικές χώρες. Τέτοιες κινήσεις εντείνουν τον κρατικό ανταγωνισμό για τα εμβόλια, αντιστρέφοντας το κλίμα υγειονομικής διπλωματίας που είχε δημιουργηθεί νωρίτερα.
Επίσης, οι απαγορεύσεις αυτές εντός της ΕΕ, θα έχουν αντίκτυπο και στις διμερείς σχέσεις χωρών μεταξύ τους, καθώς όπως συνέβη την πρώτη περίοδο με τις μάσκες και άλλα υλικά, τώρα οι βιομηχανικές χώρες θα λαμβάνουν πρώτες εμβόλια.
Όπερ σημαίνει ότι η Ευρώπη υιοθετεί de facto σύστημα εμβολιασμού πολλών ταχυτήτων προτεραιοποιώντας τις βιομηχανικές χώρες έναντι των υπολοίπων.
Στις Βρυξέλλες, όμως, υποβαθμίζουν τα ενδεχόμενα εσωτερικά προβλήματα, υποστηρίζοντας ότι το ζήτημα είναι εξαγωγές εκτός του μπλοκ.
Στο σχέδιο προβλέπεται και ρήτρα, βάσει της οποίας θα εξαιρούνται από τις απαγορεύσεις οι αποστολές για φτωχές χώρες και τη διεθνή προσπάθεια COVAX.
Τα θολά σημεία είναι πολλά. Η διαμόρφωση ενός τέτοιου μηχανισμού που θα είναι ταυτόχρονα σκληρός, διαφανείς και αποδεκτός από όλους αποτελεί κορυφαία πρόκληση και θα μπορούσε να πλήξει την ευρωπαϊκή συνοχή./
