Η έναρξη διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας είναι πλέον γεγονός. Ο 61ος κύκλος ξεκινά στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιανουαρίου. Πως όμως οι δύο χώρες οδηγήθηκαν στο τραπέζι, μετά από ένα πολύ τεταμένο καλοκαίρι που φαινομενικά έφτασαν στο χείλος θερμού επεισοδίου; Εκτός από τις πολλές ώρες παρασκηνιακών διαβουλεύσεων και τις παρεμβάσεις τρίτων παιχτών, ήταν δύο φράσεις αυτές που οδήγησαν στην άρση του αδιεξόδου.
Η επίμονη διπλωματική πρωτοβουλία του Έντι Ράμα ήταν το πρώτο βήμα για την επαναπροσέγγιση Ελλάδας – Τουρκίας, ενώ ήταν δύο φράσεις των Δένδια και Τσαβούσογλου που ήραν το αδιέξοδο.
Όπως είθισται σε τέτοιες περιστάσεις, τη μια φράση είπε ο Νίκος Δένδιας, αναγνωρίζοντας τη βούληση της Άγκυρας για διεύρυνση της ατζέντας και την άλλη ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος με τη σειρά του δέχθηκε -ρητορικά τουλάχιστον- τη σαφήνεια της ατζέντας και το εύρος της θεματολογίας.
Οι… διατυπώσεις
Mε συνέντευξή του στην Καθημερινή ο Νίκος Δένδιας είχε επίσης αποδεχθεί τη διεύρυνση της ατζέντας, δείχνοντας κατανόηση και για την αναθεωρητική διάθεση της Τουρκίας, σε μια προσέγγιση με… ιστορικές βάσεις, λέγοντας:
Η Τουρκία του 2021 δεν είναι η Τουρκία του 2016, όταν και έγινε ο τελευταίος, μέχρι στιγμής, γύρος των διερευνητικών επαφών. Και αντίστοιχα η σημερινή Τουρκία αποκλίνει από την Τουρκία των αρχών της δεκαετίας του 2000, όταν προσέβλεπε στην ευρωπαϊκή ένταξη. Αλλά, βέβαια, ουδείς μπορεί να αποφασίσει νέα αλλαγή πορείας για λογαριασμό της. Εγώ το εύχομαι από καρδιάς.
Από την πλευρά του, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε το πρωί της Δευτέρας ότι:
Η ατζέντα των διερευνητικών συνομιλιών είναι σίγουρα σαφής. Θα συζητήσουμε ό,τι συζητούσαμε με την Ελλάδα για 60 γύρους, τα επίμαχα θέματα.
Μέχρι αυτή την ώρα, πάντως, από καμία πλευρά δεν έχουν γνωστοποιηθεί ούτε η ατζέντα, ούτε η διαστρωμάτωση των διερευνητικών επαφών που θα ξεκινήσουν σε 15 ημέρες.
Παρ’ όλα αυτά, σήμερα, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε στην πρόταση διερευνητικών επαφών από την Τουρκία αμήχανα και χωρίς προετοιμασία. Πρώρα διέψευσαν ότι έχουν λάβει πρόταση, εν συνεχεία ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε μια ήξεις αφίξεις δήλωση και εν τέλει το βράδυ ανακοινώθηκε η ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών.
Πρωτοβουλία Ράμα
Την ανάληψη διπλωματικής πρωτοβουλίας υψηλού επιπέδου του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα για την επαναπροσέγγιση Ελλάδας Τουρκίας επιβεβαιώνουν τουρκικές, αλβανικές και βουλγαρικές πηγές. Παράλληλα πληροφορίες κάνουν λόγο για σχεδιασμό της Τουρκίας με την εμπλοκή και άλλων βαλκανικών χωρών προκειμένου να ενταθεί η πίεση στην Αθήνα, ώστε να συρθεί σε διερευνητικές επαφές με διευρυμένη ατζέντα.
Ήδη, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχείρησε να “προωθήσει” τη δική του εκδοχή του ταγκό με τον Νίκο Δένδια που οδήγησε στις διερευνητικές επαφές, με την Άγκυρα να υπαναχωρεί και να αλλάζει το πεδίο ερευνών του Oruc Reis. Την εκδοχή αυτή, της απόσυρσης και δέσμευσης του Oruc Reis σε άλλες περιοχές είχε πάντως επισημάνει ευθύς αμέσως η Καθημερινή, μεταφράζοντας μια αμφιλεγόμενη εκ πρώτης όψεως κίνηση σε κίνηση οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Από ελληνικής πλευράς, μέχρι στιγμής, δεν έχουν διαψευστεί πάντως οι ισχυρισμοί Τσαβούσογλου, ενώ έχει επιβεβαιωθεί η έναρξη των διερευνητικών επαφών. Οι αποφάσεις αυτές δείχνουν ότι η Ελλάδα αποδέχεται το πλαίσιο που τίθεται και δεν θα εμπλακεί σε blame game, αλλά θα προτιμήσει να καθίσει στο τραπέζι των διαρπαγαμτεύσεων, αποδεχόμενη μέρος του πολιτικού κόστους.
Συνάντηση Δένδια – Τσαβούσογλου στα Τίρανα και σενάρια λύσεων
Αυτή την ώρα Αλβανία και Βουλγαρία διαρρέουν πληροφορίες για συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου στα Τίρανα, αλλά και πληροφορίες που αναφέρουν ότι στην ατζέντα των συνομιλιών θα υπάρχει και η αποπστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών. Στο ίδιο σετ διαρροών εμπεριέχονται και άλλες για “λύση” στο Κυπριακό εντός του έτους. Όσον αφορά στο Αιγαίο, αναφέρεται ότι θα αναζητηθεί φόρμουλα συνεννόησης στα πρότυπα της ελληνόπουλα-ιταλικής συμφωνίας.
Βέβαια, ο χρόνος που απαιτείται σε τέτοιες περιστάσεις είναι αρκετός, τόσο για την διαπραγμάτευση, όσο και για την εμπέδωση της λύσης στο πολιτικό σύστημα της κάθε χώρας και στην κοινωνία της. Δύο χρόνια διήρκεσε για παράδειγμα η τελική φάση της διαπραγμάτευσης της λύσης του Μακεδονικού.
Τί είπε ο Τσαβούλογλου
Σύμφωνα με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου καθ όλη τη διάρκεια της έντασης στις σχέσεις Ελλάαδς-Τουρκίας ο Αλβανός πρωθυπουργός είχε αναλάβει πρωτοβουλία για την επαναπροσέγγιση. Εκ του αποτελέσματος η προσπάθεια αυτή κρίνεται επιτυχής, ενώ δεν διαψεύδεται από την Αθήνα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Ράμα βρέθηκε τις αμέσως προηγούμενες ημέρες στην Αθήνα…
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έγινε μια προσπάθεια από τον Π/Θ της Αλβανίας Edi Rama να συναντηθούμε εγώ και ο Νίκος Δένδιας στα Τίρανα. Και πάλι, για τους ίδιους λόγους, ο Δένδιας δήλωσε ότι δεν μπορούσε να παρευρεθεί στη συνάντηση. Μου είπε επίσης το ίδιο πράγμα, όταν τον κάλεσα για να του ευχηθώ γρήγορη ανάρρωση και να ρωτήσω για την κατάσταση. Τώρα, σήμερα είναι 11 Ιανουαρίου. Και θέλουμε να απευθύνουμε ανοιχτή πρόσκληση ως Τουρκία. Από σήμερα, καλούμε την Ελλάδα να ξεκινήσουμε διερευνητικές συνομιλίες και να πραγματοποιήσουμε την πρώτη συνάντηση τον Ιανουάριο. Θα είμαστε εμείς η φιλοξενούσα χώρα. Και οι ημερομηνίες θα καθοριστούν από τις αντιπροσωπείες μας, οι οποίες θα πραγματοποιήσουν αυτές τις διαπραγματεύσεις, μαζί με τους ομολόγους τους στην Ελλάδα.
ανέφερε μεταξύ άλλων ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών και συνέχισε λέγοντας:
Αλλά είμαστε έτοιμοι από σήμερα. Όπως πάντα, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε όλα τα θέματα ως μια χώρα με αυτοπεποίθηση. Και μετά από αυτήν την πρώτη συνάντηση, είμαι έτοιμος να μεταβώ στα Τίρανα σε απάντηση της πρόσκλησης του Edi Rama και να συναντηθώ με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια. Αυτό συνιστά πρόσκληση. Ελπίζω ότι η Ελλάδα δεν θα απορρίψει αυτήν την ευκαιρία, αυτήν την πρόσκληση, και ότι οι διερευνητικές συνομιλίες θα ξεκινήσουν αυτόν τον μήνα και μετά μπορούμε να συναντηθούμε με τον Νίκο Δένδια στα Τίρανα”.
